satır arası

Afazi, beyin kanaması ya da inme (felç) gibi serebrovasküler rahatsızlıklar sonucu beynin konuşma bölümünde gelen hasara verilen isimdir. Beynin konuşma merkezinde oluşan bu hasar, bireylerde konuşma bozukluğu, algıda ve verilen cevaplarda tutarsızlık ve iletişim problemleri gibi sorunlar meydana getirir. Afazi rahatsızlığı olan bireylerde %45 gibi bir oranda iyileşme görülebilir. Gerekli rehabilitasyon süreçleri ve multidisipliner bir yaklaşımla hastalar yeniden eski yaşam kalitesini yakalayabilir. Afazi hastalığında bulguların erken tespiti ve tedaviye erken başlamak hayati önem taşır. Afazi nedir, afazi hastalığı nedir, bulguları nelerdir gibi soruların yanıtlarını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Afazi Nedir? Afazi Hastalığı Nedir?

Afazi beynin sol lobunda yer alan konuşma alanının bir ya da birden fazla kısmının hasar görmesi ile meydana gelir. Beyne giden damarlarda tıkanma veya havale gibi nedenlerle yetersiz oksijen ve glikoz alımı yaşayan beyin loblarında hasar meydana gelir. Beyinde gelişen bu hasarın görülme ve yayılma noktalarına göre farklı afazi türleri vardır. Afazi hastalığının türlerini şu şekilde sıralanabilir:

  • Broca Afazisi: Broca afazisinde iletişimin anlama kısmı bozulmamasına rağmen cevap verme kısmı bozulur. Yani broca afazisi yaşayan biri anlar ama doğru cevap veremez veya uygun kelimeyi üretemez.
  • Global Afazi: Total afazi de denilen global afazi hastalığında beynin sadece cevap verme alanı değil, konuşma, anlama, tekrarlama, anlamlandırma, okuma ve yazma gibi beceri alanları da hasar görmüştür.
  • Wernicke Afazisi: Akıcı afazi olarak da bilinen bir afazi hastalığı türüdür. Wernicke Korsakoff sendromu ile ilintili gelişen bu afazi türünde beynin görme ve işitme alanlarından kaynaklı lezyonlar algılamada ve konuşmada problemler yaratır. Dolayısıyla dil ve konuşma alanında tam olarak işlenemeyen bilgiler, kelimelere dönüşemez ve konuşma bozukluğu meydana gelir.
  • Kondüksiyon Afazisi: Bu afazi türünde hasta söylenen kelime ve cümleleri tekrarlayamaz. Diğer dil ve konuşma alanları ise çok az bozulmuş veya hiç bozulmamıştır. Kondüksiyon afazisi yaşayan bir hasta yönergeleri anlayabilir; konuşabilir ve bir kağıtta yazan cümleleri okuyabilir.
  • Anomik Afazi: Bu afazi türünde hastalar akıcı ve anlaşılır bir şekilde konuşabilir. Algılama sorunu yaşamazlar ancak cisimleri isimlendiremez veya kullanmak istedikleri kelimeleri hatırlamakta güçlük çekerler. Bu sebeple yazılı ve sözlü iletişimde zorluk çekerler.
  • Transkortikal Afazi: Dil alanı ve kavrama alanı arasındaki bağlantının bozulması sonucu meydana gelen afazi türüdür. Semptomları Wernicke afazisine benzer ancak transkortikal afazide hastalar tekrarlama kabiliyetini korurlar. Sesli okuma, yazma ve anlama alanları hasar görmüştür. Transkortikal afazide bireyler, insanların kendine ne söylediğini anlayamazlar.

Sıklıkla merak edilen afazi nedir veya afazi hastalığı nedir sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Afazi Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Afazi nedir sorusunun cevabını detaylı olarak inceledikten sonra tanı ve teşhis kısmı nörolojik muayene ile gerçekleşir. Hastanın öyküsü, yakınlarının bilgilendirilmesi ve gerekli testlerin uygulanması sonucu hastaya afazi tanısı konulur.

Afazi Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Afazi, inme (felç) geçiren hastaların yaklaşık olarak %30’unda görülmektedir. İletişim ve algı problemleri, terapi ile yüzde yüze yakın iyileşme gösterse de erken dönem bulguların takip ve teşhisi oldukça önemlidir. Afazi belirti ve bulguları şu şekilde sıralanabilir:

  • Cisim ve Olayları Adlandırma Konusunda Problem Yaşama: Hasta o an görüş alanında olan veya kendisine sorulan bir cismin ismini hatırlayamaz veya söyleyemez. Ya da meydana gelen durumları ifade edecek doğru tanımı bulamaz.
  • Konuşmada Güçlük Çekme: Dil ve konuşma merkezlerinde meydana gelen hasar sonucu tekrarlayamama, hızlı ve akıcı cümle kuramama gibi sorunlar yaşanır. Hasta bir cümleyi normalde kurması gereken zaman diliminden daha uzun sürede ancak kurabilir.
  • Okuma ve Yazmada Güçlük: Beynin hem konuşma hem de temel öğrenme becerilerinden sorumlu merkezlerinin hasar gördüğü afazi türlerinde meydana gelir. Afazi yaşayan bireyler kendilerine verilen kağıttaki yazıları okuyamayabilir veya kendisine söylenen cümleleri yazamayabilirler.
  • Konuşurken Uygun Olmayan Kelime Seçimi: Tutarsız ve yanlış kelime seçimleri de afazi hastalığının en önemli bulgu ve belirtileri arasında yer almaktadır.
  • Odaklanma ve Hafıza Problemleri: Afazi, nörolojik kaynaklı bir hastalık olduğu için sadece konuşma değil zihinsel aktivitelerde yaşanan sorunlar da görülebilir.
  • Aynı Anda İki Eylemi Birden Gerçekleştirememe: Daha önceden rahatlıkla bir arada yapılan aktivitelerin yaşanan beyin lezyonları sonucu gerçekleştirilemez hale gelmesi durumudur ve afazi hastalarında görülebilir.

Afazi Hastalığının Tedavisi Nedir?

Afazi hastalığı genellikle inme sonrası yaşanan bir sağlık sorunudur. Bu nedenle hastanın konuşmasında, fiziksel aktivitesinde, çiğneme ve yutma gibi becerilerinde yaşanan tüm problemlere detaylı bir yaklaşım gerekir.

Kimi afazi türleri kendiliğinden iyileşerek zamanla kaybolabilir. Ancak bu hastaların da gerekli nörolojik ve fiziksel muayene ve kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır. Dil ve konuşma merkezlerinde meydana gelen lezyona göre farklı afazi terapi yaklaşımları vardır. Etkinliği ispatlanmış olan terapi türleri hastanın yaşadığı afazi türüne göre uygulanır. Afazi hastalığı terapisi sürecinde en az hastanın katılımı kadar hasta yakınlarının katılımı ve bilgilendirilmesi de önemlidir. Hastanın gerçekleştireceği dil ve konuşma egzersizlerinin sadece terapi ortamında değil evde de uygulanması gerekebilir. Sık ve yoğun tekrarlar, konuşmada meydana gelen bozukluğun daha hızlı ve daha kalıcı bir şekilde kaybolma sürecini hızlandırır. Bireyin iletişim yeteneğini yeniden kazanmasını ve yaşam kalitesini yeniden artırmasını sağlar.

Afazi Hastalığı İle Birlikte Hangi Ek Sorunlar Oluşabilir?

Afazi hastalığının tek başına görülmesi çok düşük bir orana sahiptir. Afazi ile beraber vücudun farklı bölge ve işlevlerinde farklı disfonksiyonlar gelişebilir. Afazi ile birlikte görülebilen bazı sağlık sorunları şunlardır:

  • Hemipleji: İnme (strok) hastalarında afazi ile beraber genellikle görülen bir problemdir. Kısmi inme hali olarak tanımlanan hemiplejide hastalar tüm kaslarını koordineli olarak kullanamazlar.
  • Hemianopsi: Felç geçiren bireylerde meydana gelebilen yarı görüş kaybına verilen isimdir. Bu hastalar genellikle vücudun inmeden etkilenen tarafını göremezler ancak sağlam tarafa dair görme yetilerini korurlar.
  • Apraksi: Hastanın normalde yaşantısında gerçekleştirdiği günlük hareketleri gerçekleştirememesi durumuna verilen isimdir. Hasta, kıyafetlerini çıkarıp giyemez veya bir şeyler yiyip içmede sorun yaşayabilir. Hareketlerini bilinçli olarak değil içgüdüsel olarak gerçekleştirir.
  • Epilepsi: Beyinde oluşan hasar sonucu bireyde nöromuskuler sorunlar meydana gelebilir. Ani kas kasılmaları, nöbetler ve bilinç kaybı oluşabilir. Tüm bu problemlerden dolayı nörolojik takip ve kontrollerde hasta öyküsü önem taşır.

Afazi Hastalığı Nedir ve Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Afazi hastalığı konuşmada ve iletişimde meydana gelen nörolojik bir bozukluktur ve tedavi süresi her hasta için değişkenlik gösterebilir. Afazi nedir sorusu kısaca bu şekilde yanıtlanabilir. Afazinin türüne ve bireyde meydana gelen konuşma bozukluğuna göre farklı tedavi süreçleri ve tedavi yöntemleri gelişebilir. Ancak erken müdahale ve yoğun terapi süreci tüm bu problemlerin en az hasarla atlatılmasını sağlayabilir.

Afazi Hastalığı Nedir ve İyileşme Sürecini Hangi Faktörler Etkiler?

Afazi hastalığı iç ve dış pek çok etkene bağlı olarak tedavi edilir. Hastadan kaynaklı ve bireyi destekleyen aile kaynaklı etkenler, süreci hızlandırabilir veya aksatabilir.

  • Hastanın motivasyonu ve iyileşeceğine dair inancı,
  • Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu,
  • Beyin hasarının yaygınlığı,
  • Hastanın ve yakınlarının sosyal ve kültürel durumu terapi sürecinin seyrini değiştirebilir. Hastanın, ailesinin ve varsa bakıcısının ilgi ve isteği tedavinin sürecini ve iyileştirme oranını artırır.

Eğer afazi hastasıysanız veya bir yakınınız bu hastalığa sahipse erken ve doğru tedavinin hayati derecede önem taşıdığını unutmayınız. Bireye özel ve uygun tedaviye ulaşmak için doktorunuza başvurunuz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

65678

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.