satır arası

Yenidoğan bebeklerde görülen anal atrezi anüsün ya da rektumun gelişiminde görülen bir bozukluk sonucu oluşur. Makatın gelişmemesi veya tamamen kapalı olması durumunu ifade eden anal atrezi ciddi bir sağlık sorunudur. 

Anal atrezi ile birlikte görülen rektum darlığı kalın bağırsağın son kısmının normalden dar olması durumudur. Rektum darlığı dışkı geçişini zorlaştırarak bebeklerde kabızlık durumuna sebep olabilir. Anal atrezi ve rektum darlığının sebepleri arasında genetik faktörler ve gelişim bozuklukları sayılabilir. 

İyileştirilebilen bir hastalık olan anal atrezi tedavi edilmezse bağırsak fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir, rektum kanseri gibi ciddi durumlara sebep olabilir. 

Anal Atrezi Nedir? Belirtileri Nelerdir? 

Anal atrezi doğuştan gelen ve bebekteki belirtileri doğumdan hemen sonra ortaya çıkan bir hastalıktır.

Bu belirtiler şunlardır:

  • Anüsün kapalı olması veya hiç olmaması
  • Dışkı atamama
  • Başka bölgeden dışkılama
  • Karın şişliği 
  • Kusma
  • Beslenme güçlüğü 
  • Ciltte tahriş 
  • Ağlama ve huzursuzluk 

Anal atrezinin yaygın görülen belirtilerinden birisi bebeklerin popo bölgesinde anüs açıklığının bulunmamasıdır. Doğumdan sonraki ilk 24 saat içerisinde dışkı atması beklenen bebek, dışkı atamıyorsa bu durum anal atrezi belirtisi olabilir. 

Bazı anal atrezi vakalarında anüs idrar yolu veya bir başka anormal bölgeye açılabilir. Anormal bölgelerden dışkı gelmesi anal atrezi hastalığı belirtisi olabilir.  

Bağırsaklarda oluşan dışkı birikimi karın şişliğine sebep olabilir. Bağırsak tıkanıklığı bebekte kusmaya neden olabilir. Kusmuk sarı veya yeşil renkte görülebilir. 

Dışkıyı atamayan bebek beslenme güçlüğü çekebilir. Ciltle temas eden dışkı kızarıklık ve tahrişe sebep olabilir. 

Anal atrezi bebeklerin huzursuz olmasına ve sürekli ağlamasına yol açabilir. Anal atrezi tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. 

Bebekte anal atrezi belirtileri görülüyorsa acil tıbbi yardım alınması gerekir. Erken tanı ve müdahale sayesinde olası komplikasyonlar önlenebilir, bebek sağlığına kavuşabilir. 

Anal Atrezi Tanısı Nasıl Konulur?

Doktor bebeği fiziksel muayene etmeden önce ailenin tıbbi geçmişi hakkında bilgi alabilir. Özellikle doğuştan gelen anomaliler ve bağırsak sorunları araştırılır. Anal atrezi belirtileri değerlendirilir; bebeğin dışkı atıp atmadığı, karında şişlik, kusma gibi belirtiler incelenir. 

Anal atreziyi teşhis etmek için ilk adım fiziksel muayenedir. Doktor bebeğin anüsünü ve çevresini değerlendirir. Bazı durumlarda rektumun durumunu belirlemek için nazik bir rektal muayene yapabilir. 

Ultrason, MR gibi görüntüleme teknikleri kullanılarak anal atrezi ve diğer anormallikler tespit edilmeye çalışılır. Enfeksiyondan şüphelenilmesi halinde yenidoğan tarama testleri istenebilir. 

Doğumdan sonraki ilk günlerde konulan anal atrezi tanısı, farklı disiplinlerden doktorların test sonuçlarını değerlendirmesi sonucu kesinleştirilir. Anal atrezinin erken teşhis edilmesi bebeğin sağlığı açısından kritik önemdedir. 

Tanının kesinleştirilmesi tedavi yöntemini belirler. Olası komplikasyonlardan kaçınmak ve bebeğinizin ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalmasını engellemek istiyorsanız anal atrezi tanısının uzman doktorlar tarafından konulduğuna emin olmanız önerilir. 

Anal Atrezi Tedavisi 

Anal atrezi tanısı konulan bir bebeğin durumunun stabilize hale getirilmesi ve olası komplikasyonların önüne geçilmesi için acil müdahale edilmesi gerekebilir. Zamanında müdahale edilmediği durumlarda ciddi sağlık problemleri görülebilir. 

Fiziksel muayene, belirtiler ve test sonuçları ışığında teşhis konulduktan sonra dışkı atamama sorununun çözülmesi gerekir. İlk adım olarak rektal tüp yerleştiriir. Rektal tüp yerleştirilmesi bağırsakların açılmasını sağlayarak dışkının atılmasına yardımcı olur. 

Rektal tüp bağırsaklardaki basıncın azaltılması ve dışkı birikiminin önlenmesini sağlayarak bebeği geçici olarak rahatlatır. Rektal tüpün yerleştirilmesinin ardından dışkı ve gaz çıkışı izlenmeye başlar. Bağırsak tıkanıklığı olup olmadığı değerlendirilir. 

Bebekte anal atrezi haricinde başka bir sağlık sorunu bulunup bulunmadığı araştırılır. Eğer başka bir problem yoksa, bebeğin durumunun stabil hale getirilmesinin ardından, cerrahi müdahale planlanır.  

Bebeğin sağlığı açısından sürecin uzman doktorlar eliyle yürütülmesi gerekir. Tanı konulmasının ve acil tıbbi müdahalede bulunulmasının güvenilir doktorlar tarafından yapılması tavsiye edilir. 

Anal Atrezi Ameliyatı 

Acil tıbbi müdahale uygulanarak bebeğin durumunun stabilize edilmesinden sonra genellikle 24-48 saat içerisinde anal atrezi ameliyatı gerçekleştirilir. 

Cerrahi müdahale öncesinde aileye bilgi verilir. Ameliyat öncesi anestezi hazırlığı bebeğin hissetmemesi için genel anestezi şeklinde yapılır. Antispeptik solüsyonlarla temizlenen ameliyathane hazırlanır. 

Ameliyat cerrahın anal atreziyi düzeltme amacıyla uygun bir kesik yapmasıyla başlar. Ardından rektumu anüse bağlayan doktor dışkı atma yolunu oluşturur. İşlem tamamlandıktan sonra yara kapatılır. 

Anal atrezi ameliyatı bütün cerrahi işlemler gibi belirli risklere sahiptir. Enfeksiyon riskinden korunmak için ameliyat sonrasında bebeğin hijyenine dikkat edilmelidir. Uzun dönemli komplikasyonlardan kaçınmak için süreç boyunca doktor tavsiyelerine uyulması önerilir. 

Anal atrezi ameliyatı sonrasında bebeğin durumu izlenmeye başlanır. İlk birkaç günün hastanede takip edilmesi beklenir. Bebeğin dışkı atımı izlenir, ağrısı olduğundan şüpheleniliyorsa uygun yöntemlerle müdahale edilir. 

Doktor tarafından durumun stabil olduğuna karar verilmesinin ardından bebek taburcu edilebilir. 

Anal Atrezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci 

Anal atrezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci dikkatli bir bakım gerektirir. Doktor aileye bakım ve izleme hakkında bilgi verir, dikkat edilmesi gereken noktaları açıklar. 

Ameliyat bölgesinde oluşan yaranın temizlenmesi ve pansumanı hijyen kurallarına uyarak düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde bebeklerde kabız veya ishal görülebilir. Doktor tavsiyesiyle ilaç tedavisi uygulanarak bebekler iyileştirilebilir. 

Bebeğin beslenmesi iyileşme süreci açısından kritiktir. Doktorun tavsiyelerine uygun şekilde beslenen bebeklerin hızlı şekilde sağlıklarına kavuşması beklenir. Belirli bir süre hastanede tutulan bebekler eve çıkarılabilir. Evde bebek bakımı genellikle aile tarafından sürdürülür.  

Eve çıkmanın ardından düzenli kontrollere gidilmesi önerilir. Belirli aralıklarla kontrollere gidilerek doktorun süreci izlemesi sağlanır. Yaranın iyileşmesi, bağırsak fonksiyonları ve genel sağlık durumu değerlendirilir. 

Bazı durumlarda rektumun daralmasını önleme amacıyla rektal dilatasyon (rektumun genişletilmesi) yapılabilir. Uzun dönemli takipler vasıtasıyla bebeklerin süreci sağlıklı bir şekilde tamamlaması sağlanır. 

Anal atrezi ameliyatı sonrası komplikasyon riskine karşı dikkatli olunması önerilir. Sürecin uzman doktorların tavsiyelerine uyarak ilerletilmesi bebeğin sağlığı açısından önemlidir. 

Sıkça Sorulan Sorular 

Makat Yokluğu Ne Demek? 

Makat yokluğu (anal atrezi) yenidoğanlarda görülen doğum kaynaklı bir anomalidir. Bebeğin anüsünün gelişememesi veya hiç olmaması anlamına gelir. Dışkının vücuttan atılmasını engelleyen anal atrezi acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Karında şişlik, kusma, genel huzursuzluk gibi belirtileri olan anal atrezinin tedavisinde uzman doktorlara başvurulması önerilir. 

Makat Deliği Neden Daralır? 

Makat deliği daralması çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir. Anüsün ya da rektumun daralması sonucu dışkılamada zorluk yaşanabilir. Geçirilen ameliyatlar sonrası oluşan komplkasyonlar, kronik kabızlık, enfeksiyon, doğum kaynaklı anomaliler veya tümör kaynaklı makat deliği daralması görülebilir. Kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen makat deliği daralması tedavi edilebilir bir durumdur. Makat deliği daralmasından şikayet edenlerin uzman doktorlara başvurması önerilir.  

Makat Darlığı Tehlikeli mi? 

Makat darlığı (anal stenoz) tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Makat darlığı dışkının vücuttan atılmasını zorlaştırarak günlük yaşamı zora sokabilir. Bağırsak tıkanıklığı, enfeksiyon oluşumu, dışkı kaçırma, inflamatuar sorunlar gibi birçok sağlık problemine sebep olabilir. Makat darlığının tehlikeli hale gelmemesi için erken dönemde tanı konulup tedavi edilmesi gerekir. Makat darlığı problemi yaşayanların uzman doktorlara başvurması tavsiye edilir. 

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Prof. Dr.
Işılay Nadir
Gastroenteroloji
Medical Park Ankara (Batıkent)
3251

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.