Günümüzde bebek sahibi olmak isteyip de düzenli ve korunmasız ilişkiye rağmen bebek sahibi olamayan çiftlerin bebek sahibi olma şanslarını artıran başta aşılama ve tüp bebek tedavisi olmak üzere çeşitli yardımcı üreme teknikleri vardır. Öncelikle bir yıl süresince düzenli ve korunmasız ilişki yaşamasına rağmen bebek sahibi olamayan çiftler, alanında uzman doktorlar tarafından infertilite şüphesi ile değerlendirmeye alınırlar. Bu aşamada öncelikle kadının rahmi vajinal ultrasonografi yöntemiyle detaylı olarak incelenir ve FSH, LH, testosteron, TSH, estradiol, prolaktin gibi kadın üreme sisteminin sağlığı hakkında önemli bilgiler veren bazı hormon değerleri incelenir.
Ayrıca kadınlarda HSG adı verilen rahim filmi yöntemiyle rahim boşluğu ve fallop tüplerinde bir tıkanıklık olup olmadığı incelenir. Kadının tüplerinde tıkanıklık olması durumunda aşılamanın başarılı olması için öncelikle tüplerin açılması gerekir. Erkeklerde ise spermiogram yani sperm analizi yapılır. Erkekten alınan sperm örneğinin laboratuvar ortamında incelenmesi ile yapılan bu testte erkek üreme hücresi olan spermin, sayısı, kalitesi, şekli gibi bazı değerler incelenir. Tüm bu incelemelerin sonunda açıklanamayan kısırlığı olan, sperm sayısında veya şeklinde sorun olan veya rahim duvarı kalınlaşması gibi bulgular bulunan çiftlerde öncelikle aşılama (inseminasyon) tedavisinden faydalanılır. Peki aşılama -inseminasyon- nedir? Aşılama tedavisi, doğal üremeye en yakın olan yardımcı üreme tekniklerinden bir tanesidir. Aşılama tedavisi kısaca erkekten alınan spermlerin ince plastik bir kanül yardımıyla rahmin içerisine bırakılması işlemidir. Bir başka ifadeyle aşılama, cinsel ilişki dışında bir yöntemle erkek üreme hücresi olan sperm ile kadın üreme hücresi olan yumurtayı buluşturmayı amaçlayan bir tedavi yöntemidir.
Aşılama Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aşılama tedavisi doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerde bebek sahibi olma şansını büyük oranda artıran tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Peki aşılama tedavisi nasıl yapılır? Aşılama yönteminde öncelikle işlem için en uygun zamanın tespit edilmesi gerekir. Gebelik oluşması için ilk olarak mutlaka kadının yumurtlama döneminde olması ve yumurta ile spermin buluşması gerekir. Yumurtlama olmayan durumlarda gebeliğin gerçekleşmesi mümkün değildir. Kadınlarda her ay sadece bir gün yumurtlama gerçekleşir ve yumurta hücresi yaklaşık olarak 24 saat canlı kalır. Ancak bu durum sadece o gün gebelik şansı olması anlamına gelmez. Kaliteli bir sperm, kadının rahminde 72 saate kadar canlı kalabilir. Düzenli adet döngüsüne sahip kadınlarda yumurtlama genellikle beklenen adet tarihinden 14 gün önce gerçekleşir. Adet döngüsünün düzensiz olduğu durumlarda yumurtlama takvimini takip etmek daha zor olduğu için ovulasyon testleri veya kan tahlilleri ile yumurtlama zamanı tespit edilebilir. Yumurtlama dönemi, aşılama tedavisi için en uygun zamandır. Aşılama tedavisinde öncelikle erkekten alınan spermler özel bir solüsyon içerisinde yıkanır ve sağlıklı olan spermler ayrılır. Bu arada kadının vajinasına spekulum adı verilen bir alet yerleştirilerek gerekli olan açıklık sağlanır. Daha sonra ince bir kanül vajinanın içerisine yerleştirilir ve spermler kanül yardımıyla rahme gönderilir. Aşılama tedavisinin asıl amacı, spermleri doğrudan yumurtaya en yakın alana bırakmaktır. Böylece herhangi bir engelle karşılaşmayan sperm hücrelerinin yumurtayı dölleme şansı büyük oranda artar.
Kadınlarda Aşılama Tedavisi
Bazı durumlarda kadınlarda yumurtlama hiç olmayabilir ya da yumurta çatlayacak kadar gelişmeyebilir. Genellikle polikistik over sendromu bulunan kadınlarda yumurtanın çatlamaması durumuna sık rastlanır. Yumurtanın yeteri kadar gelişmediği durumlarda alanında uzman doktorlar tarafından yumurta uyarıcı ilaçlarla yumurtanın belirli bir olgunluğa ulaşması sağlanabilir. Yeterince olgunlaşan yumurta, yumurta çatlatma iğnesi olarak bilinen bir iğne yardımıyla çatlatılır. Yumurta çatladıktan sonraki 24-36 saat içerisinde aşılamanın gerçekleştirilmesi gerekir.
Erkeklerde Aşılama Tedavisi
Erkeklerde aşılama tedavisi öncesinde spermiogram testi ile sperm sayısı, kalitesi, hareketliliği ve şekli detaylı olarak incelenir. İnceleme sonucunda alanında uzman üroloji doktoru ve kadın doğum doktoru, çiftlerin aşılama tedavisi için uygun olup olmadığına karar verir. Erkeklerde sperm sayısı düşüklüğü durumunda zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, sağlıklı beslenmek gibi bazı yaşam tarzı değişiklikleri, sperm testi sonuçlarında iyileşme olmasına yardımcı olabilir. Aşılama zamanı geldiğinde erkekten sperm örneği alınması gerekir. Erkekler sperm örneğini laboratuvar ortamında ya da laboratuvardan aldıkları bir kap ile ev ortamında da verebilirler. Ancak sperm örneğinin ev ortamında verileceği durumlarda örneği en kısa sürede laboratuvara ulaştırmak gerekir.
Aşılama Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşılama öncesinde hem kadınların hem erkeklerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Aşılama öncesi dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Kadınlarda aşılama tedavisi öncesi uzman doktor gerekli görürse yumurta uyarıcı ilaç kullanılması gerekebilir. Bu ilaçlara genellikle adetin ilk 5 günü içerisinde başlanır. 5 gün boyunca günde 1-2 tablet olacak şekilde kullanılır.
- Çiftlerin aşılama tedavisinin en az iki gün öncesinde alkol gibi zararlı alışkanlıkları bırakmaları önemlidir.
- Erkeklerde aşılama tedavisi öncesinde sperm sayısını ve kalitesini artırmak için belirli bir süre cinsel perhiz uygulanması gerekir. Bu süre genellikle 2-3 gündür.
Aşılamadan Sonraki Süreç Nasıldır?
Aşılamadan sonraki süreç çiftler için oldukça heyecan verici ve bazı durumlarda endişeli olabilir. Aşılamanın başarı oranı çeşitli faktörlerin etkisiyle değişiklik gösterebilir. Yapılan bazı araştırmalara göre aşılamanın başarı oranının yaklaşık olarak %20 olduğu söylenebilir. Aşılama kısa zamanda yapılan bir işlemdir. Aşılama sonrasında kadınların 15-20 dakika boyunca uzanıp dinlenmesi gerekebilir. Sonrasında normal günlük hayatına dönmesinde bir sakınca yoktur. Bazı kadınlarda aşılamadan sonraki birkaç gün adet sancısına benzer sancı ve kramplar yaşanabilir. Bunun yanı sıra aşılama yöntemi sonrasındaki birkaç gün hafif lekelenme görülmesi de normaldir. Aşılamanın başarılı olup olmadığını anlamak için iki hafta sonra kan veya idrar örneğinden gebelik testi yapılabilir.
Aşılama Tedavisi Kaç Gün Sürer?
Toplamda 15 gün sürmektedir. Bu sürede erkeğin gelmesi gerekmez sadece aşılama günü sperm örneği vermek için çağrılır. Kadın ise 15 gün içerisinde en fazla 2-3 kere ultrasonografi takibi ve en son aşılama işlemi için çağrılır.
Kadında Aşılama Takibi Nasıl Yapılır?
Adetin 2-3. günlerinde yapılan ultrasonografi sonrası yumurtalıklarda kist gibi engel bir durum yoksa hap veya tercihen düşük doz iğnelerle yumurtalıklar uyarılır. Her gün günün aynı saatlerinde iğne yapılır ve bir hafta sonra yapılan ultrasonografi ile yumurtalıkların ilaçlara verdiği tepki değerlendirilir. Ultrasonografide folikül (yumurta içeren kesecik) belli boyutlara ulaştığında (17-20 mm) çatlatma iğnesi tabir edilen bir iğne yapılarak folikül içindeki yumurta olgunlaştırılır. Folikül sayısı üçten fazla ise aşılama yapılmaması önerilir ve tedavi iptal edilmelidir, aksi durumda üçüz ve üzeri gebelikler oluşabilir, kadın hayatını riske eden hiperstimulasyon gibi durumlar nadiren de olsa ortaya çıkabilir. Çatlatma iğnesinden 24-38 saat sonra bir ya da ardışık günlerde iki kez, laboratuarda yıkanan ve hazırlanan spermlerle aşılama yapılabilir. Aşılama günü sabah erkekten 2-5 günlük perhiz sonrası alınan sperm örneği laboratuarda yıkanarak hazırlanır ve konsantre edilerek çok ince bir kateter ile rahime bırakılır. İşlem anestezi gerektirmez, çok basit ve kısadır, ağrısızdır. Normal bir jinekolojik muayene gibidir. Sperm rahime bırakıldıktan sonra 15 dakika istirahat sonrası hasta normal yaşantısına dönebilir. Cinsel ilişki kısıtlaması yapılmaz. Aşılama sonrası progesteron desteği olarak bazı ilaçlar verilebilir, ama şart değildir. Aşılamadan 12-14 gün sonra gebelik testi yapılarak sonuç değerlendirilir. Gebelik olması durumunda herhangi bir özel takip şekli yoktur, normal kendiliğinden oluşan bir gebelik gibi takip edilir.
Kimlere Aşılama Yapılır?
Sperm sayısı hafif düşük ise, sperm hareketi hafif düşük ise, açıklanamayan infertilitede, erken evre endometriozisde, kadında yumurtlama problemi varsa ve yumurta takibi ile gebelik elde edilemediyse, sosyal sebeplerle gebelik eldesini hızlandırmak isteyen çiftlerde uygulanabilir. Tek başına sperm morfoloji sorunu olan çiftlerde her zaman doğrudan tüp bebeğe geçmek gerekmez, morfolojik problemin boyutuna göre değişmekle birlikte bu çiftlerde aşılama da uygulanabilir.
Aşılamanın Başarısı Nedir?
Kabaca %10-30 arasında değişmekle birlikte ortalama %20 denilebilir. Hazırlama sonrası rahime verilen spermin 10 milyonun üzerinde olması başarıyı arttırmaktadır.
En Fazla Kaç Kere Aşılama Yapılabilir?
Aşılama başarısı her bir tedavi için %10-30 olup toplamda 2-3 kere aşılama yapıldıktan sonra tüp bebeğe geçilmesi tavsiye edilir. Fakat 6 kereye kadar da aşılama yapılabilir, gebelik elde etmek mümkündür.
İlk Aşılama Tedavisi Başarısız Olduğunda Ne Kadar Beklenir?
Beklemek gerekmez, ertesi ay ikinci aşılamaya geçilebilir. Aşılama tedavilerini ardışık yapmak tıbben sakıncalı değildir. Kullanılan ilaçlar düşük dozlarda olduğundan kadın sağlığına tehdit oluşturmaz.
Aşılama Fiyatları 2022
Aşılama fiyatları, aşılamanın yapıldığı sağlık kuruluşuna göre farklılık gösterebilir. Hastanenin teknolojik donanımı, işlemi yapan hekimin ve diğer sağlık personellerinin tecrübesi fiyatın farklılaşmasına neden olabilir. Ancak aşılama maliyetinin diğer yardımcı üreme tekniklerinden bazılarına kıyasla daha uygun olduğu söylenebilir. Aşılamanın her denemede başarı oranı yaklaşık olarak %20 olduğundan tedavinin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir. Tüp bebek kliniklerinden aşımalaya dair her konu hakkında bilgi alınabilir. Aşılamada başarı oranı kadının yaşı, erkeğin sperm sayısı ve kalitesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Tekrarlanan aşılama denemeleri aşılama fiyatlarında da değişiklik olmasına neden olabilir.
Siz de bebek sahibi olmak istiyor ancak doğal yollarla gebelik elde edemiyorsanız hastanelerimize başvurarak aşılama tedavisi ve aşılama fiyatları hakkında bilgi alabilirsiniz. Hastanelerimizde aşılama (inseminasyon) tedavisi alanında uzman hekim kadrosu tarafından başarıyla uygulanmaktadır.
Sağlıklı günler dileriz.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Tüp Bebek (IVF) Tedavisi - Tüp Bebek Merkezi
8.9.2022
8.9.2022
467868
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.