satır arası

Bağırsak vücutta midenin sonundan anüse kadar uzanır. Birincil işlevi; besinleri ve vitaminleri emmektir. Bağırsağın bölümleri nelerdir sorusuna; ince ve kalın bağırsak olarak iki bölümden oluşur şeklinde cevap verilebilir. Kalın bağırsak, ağızdan anüse kadar uzanan geçit olan gastrointestinal (GI) kanalın bir parçasıdır. İnce bağırsak; oniki parmak bağırsağı, jejunum ve ileumdan oluşur.

Bağırsağın Bölümleri Nelerdir?

Bağırsaklar sindirim sisteminin önemli bir parçasıdır. Tüketilen besinler, emilen bileşen besinlerine, vitaminlere ve mineraller olarak parçalanır. Besinlerden kalan atık ürünler daha sonra dışkıyla atılmak üzere yoğunlaştırılır. Bağırsaklar vücuda besin ve enerji verir. Bağırsağın bölümleri nelerdir sorusuna şu şekilde cevap verilebilir;

İnce Bağırsak

Emilimin büyük kısmı ince bağırsakta gerçekleşir. Sindirilen besinler difüzyon adı verilen bir süreçle ince bağırsağın kan damarı duvarlarına geçebilir. İnce bağırsakta emilen besinler; karbonhidratlar, proteinler, lipitler (yağlar), vitaminler, demir ve sudur. İnce bağırsakta bulunan üç bölüm emilim ve sindirime yardımcı olur. İnce bağırsağın bölümleri nelerdir sorusuna şu şekilde cevap verilebilir;

Oniki parmak bağırsağı: İnce bağırsak yapısının ilk kısmını oluşturur ve mide burada beslenir. Kısa, aşağı doğru inen bir kanaldır. Sindirimi midede gerçekleştiren bazı enzimler oniki parmak bağırsağında bulunmaktadır.

Jejunum: Besinlerin emiliminin büyük kısmı jejunumda gerçekleşir. 

İleum: İleum, daha önce emilmeyen kalan besin maddelerinin emildiği yerdir. Burada emilim göstermeyen kalan kısımlar ise kalın bağırsağa geçer.

Kalın Bağırsak

Kalın bağırsağın temel işlevi, ince bağırsakta başlayan besin ve su emilimini tamamlamaktır. Ayrıca dışkı (atık) maddelerinin oluşumu, depolanması ve vücuttan atılması görevini de üstlenir. Kalın bağırsağın bölümleri nelerdir sorusuna şu şekilde cevap verilebilir;

Çekum: Çekum, ileumdan gelen sindirim ürünlerini alır ve kolona geçişini kolaylaştırır.

Apandisit: Apandisitin tam işlevi bilinmemektedir, ancak bazı araştırmalar zararlı bakterileri ve diğer mikropları bağırsaktan atmaya yardımcı olmak için sağlıklı bakterileri depoladığını ve serbest bıraktığını ileri sürmektedir. 

Kolon: Kolon, bağırsağın en uzun kısmıdır. Su ve elektrolitleri (yüklü mineral molekülleri) emer. Kolona ulaşan yiyecek atıklarının çoğu katıdır. Kolon, atığı bağlamak, kıvamını yönetmek ve rektuma taşınmasına yardımcı olmak için mukus salgılar. 

Rektum: Yemek atıkları rektuma ulaştığında, atık madde (dışkı) olur. Atık rektuma girdiğinde, dışkılama isteğini tetikler ve atık, bağırsak hareketi için anal kanala hareket eder. 

Bağırsak Rahatsızlıklarının Belirtileri Nelerdir?

Çeşitli sağlık sorunları bağırsakları etkileyebilir. Bağırsak sorunlarının belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

Bağırsak Rahatsızlıklarına Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Bazı rahatsızlıklar vücutta yan etki oluşturarak bağırsak sağlığının bozulmasına yol açabilir. Bağırsak rahatsızlıklarına neden olan faktörler şu şekildedir;

Kabızlık: Az lif içeren gıdalarla beslenme, yetersiz sıvı tüketimi, hormonal dengesizlikler ve hareketsizlik gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

Laktoz intoleransı: Laktoz intoleransı olan kişiler süt ve diğer süt ürünlerindeki laktozu tam olarak sindiremezler. Süt içerikli ürünlerin tüketimi sonrası gazlanma, ishal ve şişkinlik oluşabilir. Laktoz intoleransı, ince bağırsakta üretilen bir enzimin (laktaz) çok az olmasından kaynaklanır. Laktoz intoleransına neden olan altta yatan bir durumu tedavi etmek, laktozu sindirmeyi kolaylaştırabilir. Çoğu kişi laktoz intoleransının üstesinden gelebilmek için, düşük laktozlu bir beslenme alışkanlığı edinmektedir.

Viral gastroenterit: Mide gribi olarak da bilinen viral gastroenterit, bağırsakların enfeksiyonudur. Sulu dışkıya, karın ağrısına, mide bulantısına ve kusmaya neden olur. 

Enterit: Enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar veya radyasyon tedavisi sonucu ortaya çıkabilen ince bağırsağın iltihaplanmasıdır.

İrritabl bağırsak sendromu: Sindirim sistemine bağlı olarak oluşan bir rahatsızlıktır. Uzun süreli bir tedavi gerektirebilir. Karın bölgesinde kramp, ağrı, şişkinlik oluşturabilir.

Divertiküler hastalık: Kalın bağırsaktaki kolonu etkileyen bir rahatsızlıktır. Divertiküloz, divertikülit ve divertiküler kanamayı içerir. Divertiküloz, kolonda bir veya daha fazla divertikülit (küçük kesecikler) gelişmesine neden olur. Divertikülit, divertikülit enfeksiyonla veya enfeksiyonsuz iltihaplanmasıdır. Divertiküler kanama, bir veya daha fazla divertikülit kanaması anlamına gelir.

Çölyak hastalığı: Bazı tahıl ürünlerinde bulunan gluten proteinin tüketilmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. İnce bağırsak yapısına zarar verir. Çölyak hastalığı; genetik olarak yatkın kişilerde görülme eğilimindedir ve yaklaşık 100 kişiden birini etkiler. 

İnflamatuar bağırsak hastalığı: Sindirim sisteminde kronik inflamasyona neden olan hastalıklardan dolayı oluşan bir rahatsızlıktır. Crohn hastalığı, ince bağırsağı ve ince bağırsağın kalın bağırsakla birleştiği yeri etkileyerek sindirim sisteminde kronik inflamasyona neden olur. Ülseratif kolit ise; ülsere, yara izline ve inflamasyona yol açar. 

Kolorektal kanser: Kolorektal kanser, kolon veya rektumda başlayan kanserlerdir. Kolon kanseri de bu çeşitlerin arasında yer alır. 

Bağırsak tıkanıklığı ve obstrüktif bağırsak bozuklukları: Bağırsak tıkanıklığı, sindirilen besin maddesinin bağırsağa geçmesini zorlaştıran ince veya kalın bağırsağın tıkanması anlamına gelir. Fıtıklar (bağırsağın kas dokusundan dışarı doğru çıkıntı yapması), volvulus (bağırsağın kıvrılması ve kendi üzerine katlanması), yara izi, inflamatuar bağırsak hastalığı bağırsak tıkanıklığının bazı nedenleridir. 

Bağırsak Rahatsızlıklarında Tanı Koyma Yöntemleri Nelerdir?

Bağırsaklarda meydana gelen çeşitli sorunlar gıda sindirimini ve emilimini etkileyebilir. Bu sorunları teşhis ederek tedavisini yapmak ve komplikasyonları önlemek hayati önem taşır. Belirtilere bağlı olarak bağırsak hastalıklarının tanısını koymak adına bazı test ve tahliller istenebilir. Bağırsak rahatsızlıklarının tanısını koyarken istenebilecek test ve tahliller şu şekildedir;

Dışkıda gizli kan testi: Dışkıda kan olup olmadığını kontrol etmek için gereklidir. Dışkı immünokimyasal testi olarak da adlandırılır. Küçük bir dışkı örneği bir test çizelgesine yerleştirilir ve test için laboratuvara gönderilir.

Dışkı kültürü: Bu test dışkıda anormal bakterilerin olup olmadığını tespit etmek için yapılır. Dışkı testleri ayrıca iltihaplanma, virüs ve parazitleri de kontrol edebilir.

Kan testleri: Kan testleri bakteriyel ve paraziter enfeksiyonları, çölyak hastalığını ve laktoz intoleransını teşhis etmeye yardımcı olabilir. 

Üst sindirim sisteminin görüntülenmesi: İnce bağırsağın (duodenum) üst kısmına bakılır.

Baryumlu lavman (alt GI serisi): İleumun alt kısmı, kolon ve rektum incelenir.

Kolorektal geçiş çalışması: Yiyecek atığının kolona ne kadar iyi geçtiğini görmek için yapılır. 

Defekografi: Anal ve rektal bölgenin röntgenidir. Dışkının vücudu ne kadar iyi terk ettiğini ve rektal kasların nasıl çalıştığını kontrol eder.

Kolonoskopi: Anormal büyümeleri, iltihaplı dokuyu, ülserleri ve kanamayı tespit etmek için kolonun tüm uzunluğunun görülmesini sağlar. 

Sigmoidoskopi: Kalın bağırsağın içinin kontrol edilmesidir. Daha kolay görüntüleme için bağırsağa hava üflemek amacıyla bir sigmoidoskop (esnek, ışıklı bir tüp) kullanılır. 

Bağırsağın Bölümleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İnce Bağırsak İle Safra Sistemi Nasıl Çalışır?

Pankreas ve safra kanalları safra sistemi adı verilen önemli bir sistemi oluşturur. Bu sistem karaciğere, pankreasa ve oniki parmak bağırsağına bağlanır. Pankreas suyu ve safra (karaciğerde üretilir ve safra kesesinde depolanır), besin maddelerini parçalayarak ince bağırsakta kolayca emilmelerini sağlayarak sindirim sürecine yardımcı olur.

Bağırsak Tıkanıklığı Nasıl Olur?

İnce bağırsak ya da kalın bağırsakta meydana gelebilir. Kısmen ya da tamamen bağırsak tıkanıklığı olmasıyla ortaya çıkar. Belirtileri arasında karın ağrısı, ateş, kabızlık ve kusma bulunur. Bu durum bağırsaklarda enfeksiyon oluşturabilir ve bağırsak patlamasına neden olabilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Prof. Dr.
Işılay Nadir
Gastroenteroloji
Medical Park Ankara (Batıkent)
6729

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.