Baş dönmesi; çevreyi dönüyormuş gibi hissetme, sersemlik, fiziksel olarak kararlı bir şekilde duramama gibi hissiyatlarla karakterize bir durumdur. Dış etkenler, kullanılan ilaçlar, sahip olunan hastalıklar, bir baş dönmesi nedeni olabilir. Baş dönmesinin tedavisini tam anlamıyla yapabilmek için bu hisse neden olan sebebin de tespit edilmesi gerekir. Altta yatan odağın tespit edilemediği durumda baş dönmesi anlık olarak düzeltilse de bu durumun tekrar etme ihtimali yüksektir.
Baş Dönmesinin Nedenleri Nelerdir?
Tekrarlayan veya şiddetli baş dönmeleri, kişinin hayatını ciddi derecede etkileyen bir durumdur. Baş dönmesi genellikle şu aktiviteler sırasında ortaya çıkabilir:
- Hızla kendi etrafında dönmek,
- Ani bir şekilde oturmak ya da ayağa kalkmak,
- Ağır egzersiz yapmak gibi fiziksel aktiviteler.
Genellikle kişiler, kendilerinde baş dönmesine yol açan durumun ne olduğunu anlayabilirler. Ancak bazı durumlarda baş dönmesinin altında yatan etkenin kişinin kendisinin tespit etmesi kolay olmayabilir.
Baş dönmesine yol açabilen durumlardan sık görülenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Vertigo
Vertigo; kişinin çevreyi hareket ediyormuş ve kendi etrafında dönüyormuş, çevredeki cisimleri ise eğilip bükülüyormuş gibi algıladığı durumdur.
Vertigo, iç kulakta dengeden sorumlu yapılardaki problemler sonucunda oluşur. Vertigo nedenleri:
- İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo: İç kulaktaki kanallarda kalsiyum karbonat partiküllerinin birikmesi sonucu meydana gelir. İç kulaktaki kanallar, beyne vücudun konumu ve pozisyonu ile ilgili bilgi göndermekten sorumludur. Ancak kalsiyum karbonat biriken kanallar, bu işlevi düzgün bir şekilde yerine getiremez. Dolayısıyla da beyin vücudun pozisyonunu ve konumunu yanlış algılar.
- Meniere Hastalığı: Hastalığın gelişimindeki mekanizma tam olarak aydınlatılamasa da Meniere hastalığının iç kulak kanallarında sıvı birikmesi sonucu geliştiğini düşünülür. Bu hastalık aniden gelişebilir ve kişide vertigonun yanı sıra kulak çınlaması, işitme kaybı gibi belirtilerin gelişmesine de yol açabilir.
- Labirentit: İç kulağın iltihaplanmasıdır. Labirentit özellikle grip gibi viral enfeksiyonlardan sonra gelişir. Antiviral ve antihistaminik tedaviler labirentitin başarılı bir şekilde iyileştirilmesini sağlar. Ancak bazı durumlarda kulaktaki hasar kalıcı olabilir.
- Vestibüler Nörit: İç kulağın siniri olan vestibülokoklear sinirin iltihaplanması durumudur. Beyin ile iç kulak arasındaki iletişimi sağlayan vestibülokoklear sinirin iltihaplanarak şişmesi, bu iletişimin bozulmasına yol açar. Vestibüler nöritte ani başlangıçlı şiddetli vertigo, denge problemleri, mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
- Hareket Hastalığı
Araba, uçak, tekne gibi araçların içerisindeki tekrarlayan hareketler; iç kulaktaki yapıların işlevlerini bozar. Toplum arasında bu ‘hareket hastalığı’ veya ‘deniz tutması’ gibi isimlerle bilinir. Hareket hastalığı kişilerde baş dönmesinin yanı sıra mide bulantısı ve kusma gibi belirtilere yol açar.
Hamile olmak, bazı belirli ilaçlar alıyor olmak kişinin harekete karşı hassasiyetini artırarak hareket hastalığı riskini yükseltebilir. Hareket hastalığı belirtileri, kişi araç içinden çıkınca veya araç durunca hafifleyerek biter.
- Migren
Migren, başın tek tarafında zonklayıcı, vurucu tarzda ağrıyla karakterize kronik bir hastalıktır. Migrendeki baş ağrıları tekrarlar. Migren hastaları kişiler atak sırasında baş dönmesi problemi yaşayabilir.
Migren hastalarının bazılarında atak öncesinde ‘aura’ adı verilen nörolojik semptomlar görülür. Aura kişinin görme, konuşma ve motor kontrolündeki değişimleri veya problemleri kapsar. Baş dönmesi de aurada görülen semptomlardan birdir. Aura belirtileri göstermeye başlayan migren hastaları baş ağrısının da yakın bir zamanda başlayacağını anlamış olur.
- Tansiyon Düşüklüğü
Kan basıncındaki yani tansiyondaki ani düşüş baş dönmesine neden olabilir. Aniden oturup kalkmak gibi pozisyon değişimleri de tansiyonda ani düşüşe yol açabilir. Düşük tansiyona neden olabilecek diğer durumlar:
- Dehidratasyon,
- Kan kaybı,
- Anaflaksi gibi ağır alerjik reaksiyonlar,
- Gebelik şeklinde sıralanabilir.
Hipertansiyon tedavisinde kullanılan diüretik, betabloker ilaçlar da kan basıncını
hedeflenenden fazla düşürebilir. Antidepresanlar da kan basıncında ani değişime neden
olarak tansiyon düşüklüğü yapabilir. Yine tansiyon dengesizliğine fazla kilo da neden olabilir ve hastalar bu gibi durumlarda bariatrik cerrahi nedir diye merak eden hastaların başvurduğu obezite cerrahisi alanlarına başvurabilir.
- Kardiyovasküler Hastalıklar
Kalp damar sistemini etkileyen damarlarda plak oluşumu, kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar baş dönmesine neden olabilir. Kalp krizi ve inme geçiren hastaların bazılarında da olayın öncesinde veya sonrasında baş dönmesi, sersemleme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Kardiyovasküler hastalıklarda baş dönmesine ek olarak;
- Kalp ritminde düzensizlikler,
- Nefes darlığı,
- Göğüste sıkışma hissi,
- Geçmeyen öksürük,
- Kol, bacak ve ayaklarda sıvı birikmesi, ödem,
- Yorgunluk,
- Mide bulantısı, kusma gibi semptomlar görülebilir.
- Demir Eksikliği
Demir, vücutta oksijen taşınmasından sorumlu hemoglobinin yapısında yer alır. Demir eksikliği durumunda yeterince hemoglobin üretilemeyeceği için anemi yani kansızlık durumu ortaya çıkar. Anemisi olan kişilerde;
- Baş dönmesi,
- Nefes darlığı,
- Göğüs ağrısı,
- Yorgunluk,
- Soluk cilt rengi,
- Saç dökülmesi gibi belirtiler görülebilir.
Demir eksikliği olan kişilerde tedavi olarak demirden zengin besinler tüketmek, demir
takviyeleri almak önerilebilir. Ağır anemisi olan hastaların kan transfüzyonu ile tedavi
edilmesi gerekebilir.
- Düşük Kan Şekeri (Hipoglisemi)
Hipoglisemi, kan şekerinin normal aralığın altına düşmesidir. Öğün atlanması, alkol tüketimi, insülin veya aspirin gibi ilaçların kullanımı, hormonal problemlerin yaşanması gibi durumlar; hipoglisemi riskini artırır.
Hipoglisemi semptomlar aniden ortaya çıkabilir ve kan şekerindeki düşüklüğün seviyesine göre hafif veya şiddetli olabilir. Hipoglisemide görülen semptomlar;
- Baş dönmesi,
- Denge kaybı,
- Yorgunluk,
- Baş ağrısı,
- Açlık,
- Ruh hali değişimleri,
- Konsantre olmada zorluk,
- Kalp ritminde düzensizlikler şeklinde sayılabilir.
- Otoimmün İç Kulak Hastalığı
Otoimmün iç kulak hastalığı (Autoimmune Inner Ear Disease, AIED), bağışıklık sisteminin yanlış bir biçimde iç kulaktaki yapılara saldırdığı bir rahatsızlıktır. AIED tek kulakta veya her iki kulakta işitme kaybına yol açabilir. AIED’de görülen diğer belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Baş dönmesi,
- Kulak çınlaması, tinnitus,
- Denge ve koordinasyon kaybı.
- Stres
Uzun süreli veya kronik stres; depresyon, anksiyete, diyabet, kalp hastalığı, bağışıklık sistemi disfonksiyonu gibi ciddi sağlık sorunlarının gelişiminde rol oynar. Stres durumunda vücutta solunum ve dolaşım sistemini etkileyen hormonlar salınır. Bu hormonlar vücutta kan damarlarının daralması, kalp hızının artması, hızlı ve yüzeyel solunum gibi etkiler gösterir. Tüm bu etkiler baş dönmesi gelişimine zemin hazırlayabilir. Stres durumunda vücutta görülen diğer belirtiler ise;
- Terleme,
- Titreme,
- Baş ağrısı,
- Göğüs ağrısı,
- Kalp atım hızında artış,
- Uykuda zorlanma,
- Konsantre olamama,
- Mide bulantısı şeklindedir.
- Anksiyete
Baş dönmesi, anksiyetede yaygın olarak görülen semptomlardan biridir. Ancak anksiyete sorunu yaşayan kişilerde baş dönmesinin derecesi farklılık gösterebilir. Anksiyete sorunu yaşayan bazı kişilerde baş dönmesi atak sırasında görülürken bazılarında ise baş dönmesi atağı tetikleyen bir durum olabilir.
Sınav ya da duygusal olarak zor bir durumla uğraşmak gibi stresli olaylar anksiyete atağını tetikleyebilir. Kişiler atak sırasında baş dönmesi, çevreden kopma, mide bulantısı gibi belirtiler gösterebilir. Anksiyetenin diğer belirtileri ise şöyledir:
- Endişeli ruh hali,
- Huzursuzluk, rahatsızlık hissi,
- Konsantre olamama,
- Uyku problemleri,
- Ruh hali değişimleri,
- Asabiyet,
- Baş ağrısı,
- Terleme,
- Ağız kuruluğu,
- Kalp hızında artış.
Baş dönmesi bazı durumlarda daha ciddi ve acil müdahale edilmesi gereken durumların bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Baş dönmesiyle birlikte aşağıda yer alan semptomların varlığında vakit kaybetmeden en yakın sağlık merkezine başvurulması gerekir:
- Çift görme,
- Kusma,
- Ateş,
- Uyuşukluk,
- Kol ve bacakları hareket ettirmede, kontrol etmede zorluk,
- Baş ağrısı,
- Göğüs ağrısı,
- Bilinç kaybı.
Baş dönmesi neden olur?
Baş dönmesi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunlar arasında iç kulak problemleri (örneğin, vertigo), denge bozuklukları, migren, düşük tansiyon, yüksek tansiyon, iç kulak iltihabı, anemi, stres, kaygı veya bazı ilaçların yan etkileri bulunabilir.
Baş dönmesi nasıl geçer?
Baş dönmesini hafifletmek için öncelikle altta yatan nedeni tespit etmek önemlidir. Tedavi, nedenin türüne bağlı olarak değişebilir. İç kulak sorunlarına yönelik fizik tedavi, ilaçlar veya özel baş pozisyonları kullanılabilir. Ayrıca baş dönmesi sırasında hareket etmemek, odak noktanızı sabit tutmak ve rahat bir şekilde oturmak da yardımcı olabilir.
Baş dönmesine ne iyi gelir?
Baş dönmesini hafifletmek için su içmek, gözlerinizi kapatmak, derin nefes almak ve odak noktanızı sabit tutmak gibi yöntemler denenebilir. Ayrıca doktor tavsiyesiyle reçete edilen ilaçlar, baş dönmesini kontrol altına alabilir.
Sürekli baş dönmesi neden olur?
Sürekli baş dönmesi, ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. İç kulak problemleri, denge bozuklukları veya bazı nörolojik sorunlar gibi faktörler sürekli baş dönmesine yol açabilir. Bu durumu tetikleyen nedeni belirlemek ve tedavi etmek için bir doktora başvurmak önemlidir.
Çocuklarda baş dönmesi neden olur?
Çocuklarda baş dönmesi, iç kulak enfeksiyonları, migren, hızlı büyüme dönemleri, denge bozuklukları veya sinüzit gibi nedenlerle olabilir. Nadiren ciddi nörolojik sorunlar da baş dönmesine yol açabilir.
Çocuklarda baş dönmesine ne iyi gelir?
Çocuklarda baş dönmesini hafifletmek için öncelikle altta yatan nedeni belirlemek gereklidir. Tedavi, nedenin türüne bağlı olarak değişebilir. Doktor tavsiyesiyle kullanılan ilaçlar veya özel fizik tedavi yöntemleri çocuklarda baş dönmesini hafifletebilir.
Ani baş dönmesi neden olur?
Ani baş dönmesinin birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenlerden biri iç kulak problemleri, özellikle benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) olarak bilinen durumdur. İç kulak iltihapları, migren atağı, hipoglisemi, düşük tansiyon veya yüksek tansiyon da ani baş dönmesine yol açabilir.
Hamilelikte baş dönmesi neden olur?
Hamilelik sırasında baş dönmesinin nedeni, hormonal değişiklikler, düşük kan şekeri, düşük tansiyon veya artan kan hacmi gibi faktörlere bağlı olabilir. Hamilelik sırasında artan progesteron seviyeleri de baş dönmesine yol açabilir.
Hamilelikte baş dönmesine ne iyi gelir?
Hamilelikte baş dönmesini hafifletmek için sık sık su içmek, yavaşça ayağa kalkmak, düşük kan şekeri durumlarını önlemek ve yatarken vücudu yükseltilmiş bir pozisyonda tutmak yardımcı olabilir. Ancak herhangi bir sağlık sorunu durumunda bir doktora başvurmak önemlidir.
Ayağa kalkınca baş dönmesi neden olur?
Ayağa kalkarken baş dönmesinin nedeni, aniden pozisyon değişikliği nedeniyle kan basıncının düşmesi olabilir. Bu, özellikle düşük tansiyon, dehidrasyon veya iç kulak problemleri gibi durumlarda görülebilir.
Baş dönmesi için hangi doktora gidilir?
Baş dönmesi şiddetli veya sürekliyse, bir iç kulak uzmanına (nörolojik denge uzmanı) veya bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmanız önerilir. Ayrıca, baş dönmesi başka ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabileceğinden, bir doktora danışmak her zaman önemlidir.
Baş Dönmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Geçmeyen Baş Dönmesi Neden Olur?
Baş dönmesi uzun süreli bir sorun olabilir ve bu durumun birçok farklı nedeni olabilir. İç kulak sorunları, denge sistemi bozuklukları, nörolojik sorunlar, yüksek stres veya anksiyete gibi faktörler bu tür baş dönmesine yol açabilir. Baş dönmesi sürekli devam ediyorsa, bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi önemlidir.
Sabah Baş Dönmesi Neden Olur?
Sabahları baş dönmesinin nedenleri arasında düşük kan şekeri seviyeleri, yataktan ani kalkma, iç kulak sorunları veya iç kulaktaki sıvı dengesizlikleri yer alabilir. Uzun süre aç kalmak veya susuz kalmak da sabah baş dönmesine yol açabilir. Sabah baş dönmesi sorunu devam ediyorsa, tıbbi bir değerlendirme gerekebilir.
Yatınca Baş Dönmesi Neden Olur?
Yatakta yatarken baş dönmesinin nedenleri arasında benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) gibi iç kulak sorunları bulunabilir. BPPV, belirli baş pozisyonlarına tepki olarak baş dönmesine neden olur ve genellikle ani baş hareketleri ile tetiklenir.
Şiddetli Baş Dönmesi Neden Olur?
Şiddetli baş dönmesi, iç kulak sorunları, migren, vestibüler nörit veya Meniere hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Bu tür baş dönmesi, bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmeli ve uygun tedaviye yönlendirilmelidir.
Boyun Fıtığı Baş Dönmesi Yapar Mı?
Boyun fıtığı, baş dönmesine neden olabilen nörolojik belirtilere yol açabilir. Bununla birlikte, boyun fıtığından kaynaklanan baş dönmesi nadir görülür. Baş dönmesi ile birlikte boyun ağrısı veya boyunda hissedilen baskı hissi varsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Sinüzit Baş Dönmesi Yapar Mı?
Sinüzit, burun ve yüz sinüslerinin enfeksiyonu veya iltihaplanmasıdır. Sinüzitin baş dönmesine doğrudan neden olma olasılığı düşüktür, ancak baş ağrısı veya kulak tıkanıklığı gibi semptomlar baş dönmesine katkıda bulunabilir.
Uzun Süreli Baş Dönmesi Neden Olur?
Uzun süreli baş dönmesi, birçok farklı nedenle meydana gelebilir. İç kulak sorunları, nörolojik hastalıklar, denge sistemi bozuklukları, migren veya anksiyete gibi sağlık sorunları uzun süreli baş dönmesine yol açabilir. Bu tür baş dönmesi, altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi için bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Prof. Dr.
Abdulkadir Koçer
https://www.medicalpark.com.tr/_uploads/_images/_doctorProfile/x4GRJfh8.jpg
Nöroloji
Medical Park Göztepe
https://www.medicalpark.com.tr/_assets/_i/mp_logo_red.jpg
Kulak Burun Boğaz
18.11.2022
19.10.2023
2163484
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.