Bebeklerde Katılma Nöbeti Nedir?

İlk çocukluk döneminde görülen bazı nörolojik refleksler, ebeveynlerde ciddi kaygıya yol açabilir. Özellikle yoğun ağlamayı takiben ortaya çıkan ani solunum durması, ciltte renk değişikliği ve geçici bilinç kaybı gibi semptomlar, altta yatan daha ciddi bir durumu düşündürse de, bu klinik tablo çoğu zaman bir refleks durumunu işaret eder.

Bebeklerde Katılma Nöbeti Nedir?

Bebeklerde katılma nöbeti, genellikle ağlama sonrasında görülen ve çocuğun kısa süreliğine nefesini tutup bilincini kaybetmesine neden olan bir durumdur. Tıptaki adıyla breath-holding spells, refleks kaynaklıdır. Yani bebek ya da çocuk bunu isteyerek yapmaz. Bu durum vücudun istemsiz bir tepkisidir.

Bu nöbetler genellikle 6 ay ila 6 yaş arası çocuklarda görülür. En sık rastlanan yaş aralığı 1 ila 3 yaştır. Nöbetler sırasında çocuğun rengi solabilir ya da morarabilir. Nefes durması ve kısa süreli bilinç kaybı görülebilir. Kasılma da eşlik edebilir. Bu tablo epilepsiyi andırsa da, çoğu zaman epilepsi ile ilgisi yoktur ve ciddi bir sağlık sorunu yaratmaz.

Bebeklerde Katılma Neden Olur?

Bebeklerde katılma, merkezi sinir sisteminin, ağlama gibi yoğun duygusal uyarılara verdiği ani ve güçlü tepkiden kaynaklanır. Bebeklerde katılmaya neden olan başlıca sebepler şunlardır:

• En yaygın tetikleyici ağlama krizleridir. Özellikle öfke ya da hayal kırıklığı sonucu başlayan ağlamalar.
• Ani bir ses ya da beklenmeyen bir durum sonucu oluşan duygusal stres.
• Kaza, düşme veya bir yerine bir şey çarpması gibi fiziksel ağrılar.
• Ailede katılma nöbeti geçirmiş biri varsa risk artar.
• Özellikle sık nöbet geçiren çocuklarda demir eksikliği saptanmıştır.

Bu nedenlerin her biri, çocuğun sinir sisteminde istemsiz bir duraklamaya neden olabilir. Nöbet, çocuğun kendini ifade etmekte zorlandığı dönemlerde daha sık görülür.

Bebeklerde Katılma Nöbeti Belirtileri Nelerdir?

Özellikle ilk defa anne-baba olanlar, bebeğin ağlaması esnasında birdenbire meydana gelen renk değişimi, nefesi tutma veya dalma hali karşısında paniğe kapılabilir. Bebeklerde katılma nöbeti belirtileri:

• Bebek, yüksek seste ağlarken birden nefesi kesiliyormuş gibi olur ve ağlama sesi aniden kesilir.
• Morarma (siyanoz) tipindeyse bebeğin dudak çevresi, tırnakları veya yüzünde morarmaya doğru giden bir ton gözlenir. Solukluk (pallor) tipindeyse yüzde aniden beyazlaşma veya solma görülebilir.
• Bazı bebekler nöbet sırasında kısa süreli kasılmalar yaşayabilir veya tam tersi kas tonusu düşüp gevşeyebilirler.
• Bebek aniden gözlerini sabitleyebilir veya gözlerini yukarı yuvarlayabilir. Bazen çevreyle bağlantısını koparmış gibi görünebilir.
• Bebek birkaç saniye boyunca tepkisiz kalabilir. Bu sırada nefes alamıyor gibi görünse de çoğu zaman bu durum kısa sürer.

Bebeklerde Katılma Nöbeti Nasıl Olur?

Bebeklerde katılma nöbeti; bebek, acı, korku veya öfke gibi güçlü bir duygu ile tetiklendiğinde derin ve hızlı nefes alarak ağlamaya başlar. Ağlamanın şiddeti arttıkça bazen nefes alışları kesik kesik hale gelir ve bir noktada bebek refleks olarak nefes vermeyi sürdürüp nefes almayı geciktirir. Bu durum vücudun oksijenlenmesinde kısa süreli bir azalmaya neden olur.

Oksijen azaldığında kan dolaşımında değişimler meydana gelir ve bebeğin cilt rengi ya solar ya da morarır. Beyin kısa süreli oksijen yetersizliği algıladığında ise bu bayılma benzeri tepkiler ortaya çıkar. Bebek, kendini korumak üzere bilinç kaybına benzer bir duruma girer. 

Bazı bebeklerde, özellikle morarma tipi katılmada, derin ağlama atağının başlangıcından renk değişimine kadar olan süreç çok çabuk gelişir. Bu yüzden ebeveynler ne olduğunu anlamadan bebeklerinin rengi dönebilir. Solukluk tipi katılmada ise bebeğin ağlaması bazen çok uzun sürmeyebilir; daha çok aniden korkma gibi durumlarda ortaya çıkar ve bebeğin yüzü bir anda bembeyaz olabilir.

Bebeklerde Katılma Nöbetinde Ne Yapmalı?

Bu tabloyla ilk karşılaştığınızda paniğe kapılmak çok doğaldır. Yine de sakin kalarak doğru adımları atmak çok önemlidir.  Bebeklerde katılma nöbeti sırasında yapmanız gerekenler:

1. Panik yapmak, bebeğin durumunu daha da olumsuz etkileyebilir. Dikkatli ve sakin bir tavırla yaklaşmaya çalışın.
2. Eğer bebek kucağınızdaysa veya riskli bir konumdaysa (örneğin karyola kenarı, koltuk kenarı gibi), onu yavaşça düz bir zemine yatırın. Başının desteklendiğinden emin olun.
3. Bebeğin ağzında veya boğazında nefes almasını engelleyebilecek bir nesne olup olmadığına bakın. Genellikle katılma nöbeti sırasında bebeği sarsmak veya sert hareketlerle müdahale etmek önerilmez.
4. Nöbetin ne kadar sürdüğüne dikkat edin. Çoğunlukla 10-20 saniye içinde son bulur. Nadiren bir dakika veya biraz daha uzun sürebilir. Eğer nöbet uzun sürüyorsa veya bebek normale dönmüyorsa mutlaka tıbbi yardım alın.
5. Bebeğiniz nöbeti atlattıktan sonra genellikle biraz halsiz veya huysuz olabilir. Onu rahatlatmak, gerekirse kısa süreli emzirme ya da su verme gibi sakinleştirici yöntemlerle güvende hissetmesini sağlamak yararlı olabilir.

Bebeklerde Katılma Nöbeti Tehlikeli Mi?

Bebeğinin soluksuz kaldığını, renginin değiştiğini gören bir annenin veya babanın endişelenmemesi neredeyse imkânsızdır. Genel hatlarıyla bakıldığında, katılma nöbetleri çoğu zaman uzun vadeli bir zarara yol açmaz ve bebek büyüdükçe sıklığı genellikle azalır.

Elbette her vaka kendi içinde değerlendirilmelidir. Şayet nöbetler çok sık tekrarlıyor veya her seferinde bebek uzun süreli nefes alamıyormuş gibi görünüyorsa, altta yatan metabolik ya da nörolojik bir durum olabilir. Özellikle kan değerleri ciddi düşük, kalp hastalıkları ya da nadir nörolojik problemler, bu tür tabloları ağırlaştırabilir. Böyle bir şüphe varsa hekime danışıp gerekli tetkikleri yaptırmak önemlidir.

Çoğu uzman, katılma nöbetinin bir epilepsi nöbetiyle karıştırılmaması gerektiğine dikkat çeker. Ağır vakalarda kısa süreli nöbet benzeri kasılmalar görülebilse de katılma nöbetinin kökeninde genellikle solunum ve duygusal tepki mekanizması yer alır. Zaman içinde bebeğin duygularını daha iyi yönetmeye başlaması, ebeveynlerin de bu durumu yönetme konusundaki deneyimi, katılma nöbetlerinin sıklığını ve şiddetini düşürür.

Sık Sorulan Sorular

Katılma nöbeti ne kadar sürer?

Bebeklerde katılma nöbeti çoğu zaman 10-20 saniyede bile bebeğin toparlandığı gözlenir. Nöbet birkaç dakika kadar uzuyorsa ve bebek hâlâ nefes almakta zorlanıyorsa, bu tip durumlar daha nadir görülür ve mutlaka tıbbi destek almayı gerektirir. Kısa süreli olan ataklar genellikle bir risk oluşturmaz, ancak yine de her daim gözlem şarttır.

Katılma nöbeti hasar bırakır mı?

Nöbet sonrası bebek hızlıca normal cilt rengine döner ve yeniden nefes almaya başlar. Ancak nadiren de olsa uzayan nöbetler, oksijen yetersizliği riskini artırabilir. Bu nedenle, sık veya uzun süreli ataklar yaşanıyorsa mutlaka uzman hekim değerlendirmesi gereklidir. Altta yatan bir demir eksikliği anemisi ya da farklı bir metabolik-dolaşım sistemi sorunu, tedavi edilmediğinde bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir. 

Katılma nöbeti psikolojik mi?

Yoğun ağlama veya korku anlarında istemsizce gerçekleşir. Dolayısıyla tam anlamıyla psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanmaz. Fakat, bebeğin yaşadığı duygusal stres veya hayal kırıklığı gibi durumlar nöbetin tetiklenmesinde rol oynar. Yani, psikolojik etkenler bu nöbetlerin ortaya çıkışını kolaylaştırabilir; ancak tek sebebi psikoloji değildir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.