satır arası

beyaz-kan-dusuklugu

Beyaz kan düşüklüğü vücudun bağışıklık savunmasının zayıflamasına ve kişinin başta enfeksiyonlar olmak üzere pek çok hastalığa yatkın hale gelmesine yol açabilen önemli bir bağışıklık sorunudur.

Tıpta lökosit olarak adlandırılan beyaz kan hücreleri vücudu mikroorganizmalara ve dış çevreye karşı korur, ölü hücreleri vücuttan uzaklaştırarak hücresel canlılığı destekler.

Kemik iliğinde üretilen ve hastalık durumunda akut inflamasyon yanıtını oluşturan lökositler aynı zamanda vücudu enfeksiyon ajanlarına karşı koruyarak hastalıkların önlenmesinde rol oynar.

Monosit, lenfosit ve granülosit olmak üzere 3 farklı türü bulunan lökosit hücrelerinin toplam sayısı 4000/μL’nin altına düştüğünde hastalıklara karşı etkin savunma ve koruma sağlanamaz, dolayısıyla vücut pek çok hastalığa karşı oldukça savunmasız hale gelir.

Beyaz Kan Hücreleri Nelerdir?

Beyaz Kan Hücreleri Nelerdir?

Beyaz kan hücreleri kemik iliğinde üretilir ve başlıca görevleri kişiyi hastalıklardan korumak, vücuda giren zararlı mikroorganizmaları uzaklaştırmak, hastalığa yol açan organizmaları tanıyarak bunlara karşı doğru bağışıklık yanıtını oluşturmaktır.

Bu hücreler boyutları, şekilleri, renkleri ve diğer hücresel farklılıklarına bakılarak 5 ana kategoriye ayrılır. Lenfosit, nötrofil, monosit, eozinofil ve bazofil olarak adlandırılmış olan beyaz kan hücrelerinden özellikle lenfosit ve nötrofiller diğer hücrelere oranla daha fazla sayıda bulunur.

Nötrofil adlı hücreler mikroorganizmalara karşı aktif savunmada önemli rol oynarken, lenfosit hücreleri de vücudun hastalık yapıcı organizmaları tanıması ve uygun bağışıklık yanıtını oluşturması için gereklidir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Nedir?

Kemik iliğinde üretilen beyaz kan hücrelerinin kanda 4000/μL’nin altına düşmesi beyaz kan düşüklüğü olarak tanımlanır ve tıpta lökopeni olarak adlandırılır.

Sağlıklı insan vücudunda kemik iliği düzenli olarak lökosit üretimini sürdürür ve lenfosit-nötrofil yoğunluklu olmak üzere tüm beyaz kan hücrelerinin toplamı mikrolitrede 4 binin üzerinde tutulur.

Kemik iliğinin çeşitli nedenlerle baskılanması, vücudun uzun süre enfeksiyona maruz kalması, çeşitli ilaçların yan etkisi, beslenme bozuklukları ve B12 eksikliği gibi nedenlerle lökosit üretimi bozulabilir.

Bu durumda kandaki lökosit sayısı belirlenen sınırın altına düşer ve lökopeni olarak da adlandırılan beyaz kan düşüklüğü meydana gelir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Neden Olur?

Beyaz Kan Düşüklüğü Neden Olur?

Vücutta beyaz kan hücrelerinin azalmasına yol açabilen durumlar şunlardır:

Viral enfeksiyonlar:

Soğuk algınlığı, influenza (grip), kızamık, hpv gibi virüs kaynaklı enfeksiyon hastalıkları, kemik iliğini baskılayarak beyaz kan hücresi üretimini bozar ve bunun sonucunda beyaz kan düşüklüğüne yol açabilir.

Bakteriyel enfeksiyonlar:

Tonsilit (bademcik iltihabı), sinüzit, orta kulak iltihabı, bronşiolit, pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu, akut sindirim sistemi enfeksiyonları gibi bazı bakteriyel enfeksiyon hastalıkları da geçici lökopeniye neden olabilir.

Kan ve kemik iliği ile ilişkili hastalıklar:

Demir eksikliği anemisi, aplastik anemi, hipersplenizm (dalağın aşırı aktif çalışması), Myelodisplastik sendrom gibi kan ve kemik iliği ile doğrudan ilgili hastalıklar sıklıkla beyaz kan hücresinin düşüşüne yol açar.

Bazı hastalıkların tedavilerinde kullanılan ilaçlar:

Epilepsi hastalığı tedavisinde kullanılan valproik asit, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) tedavisinde kullanılan kolşisin ve bipolar bozukluk tedavisinde tercih edilen ketiapin, kemik iliğini baskılayarak lökopeniye yol açabilir.

Kanser:

Başta lösemi olmak üzere diğer kanser hastalıkları kemik iliğini etkileyip beyaz kan hücresinde azalmaya neden olabilir.

Otoimmun hastalıklar:

Vücudun kendi hücrelerine saldırması olarak tanımlanabilen Lupus ve Romatoid Artrit gibi otoimmün hastalıklar da beyaz kan hücrelerinin azalmasına yol açar.

Beslenme bozuklukları:

Başta B12 vitamini olmak üzere bazı vitamin ve minerallerin eksikliği beyaz kan hücrelerinin üretimi ile ilişkilidir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Kanser Mi?

Kemik iliğinde üretilen beyaz kan hücrelerinin sayısı yukarıda belirtildiği şekilde pek çok faktöre bağlı olarak azalabilir. Sağlıklı vücutta kan hücrelerinin üretimi kemik iliğinde bulunan az sayıdaki kök hücre tarafından gerçekleştirilir.

u hücrelerde meydana gelen herhangi bir genetik bozukluk, sağlıklı kan hücresi yapımını etkiler ve blast adı verilen kötü huylu kan hücreleri kontrolsüz şekilde çoğalmaya başlar.

Kontrolsüz çoğalan bu hücreler kemik iliğini işgal ederek normal hücrelerin yaşamasını ve doğru şekilde çalışmasını engeller. Lösemi olarak adlandırılan bu hastalık durumunda kırmızı kan hücreleri ile birlikte beyaz kan hücreleri de zarar görür ve beyaz kan düşüklüğü ortaya çıkar.

Dolayısıyla beyaz kan düşüklüğü bir kanser değil, kan kanseri olarak da bilinen lösemi tablosunun bir sonucudur.

Beyaz Kan Düşüklüğü Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Beyaz kan hücreleri vücudun savunma sistemi ile doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla bu hücrelerden herhangi birinde meydana gelen eksiklik, vücudun bağışıklık mekanizmasını bozabilir.

Beyaz kan hücrelerinin düşüklüğünde vücut virüs, bakteri, mantar gibi zararlı mikroorganizmalara karşı uygun bağışıklık yanıtını oluşturamaz ve bu organizmalar vücuda yerleşerek hastalığa yol açar. Kanda lenfosit sayısı mikrolitrede 4 binin altına düştüğünde kişinin enfeksiyonlara açık hale geldiğini söylemek mümkündür.

Beyaz Kan Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Beyaz Kan Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Beyaz kan düşüklüğü belirtileri olarak sayılabilecek, beyaz kan hücrelerinin azalması ile birlikte doğrudan ortaya çıkan spesifik bir belirti yoktur.

Ancak beyaz kan düşüklüğü sonucunda bağışıklık sistemi zayıfladığı için hastalıklara yatkınlık artar ve kişi eskiye oranla çok daha sık hastalanmaya başlar. Bu durum beyaz kan hücrelerinde azalmayı, yani lökopeniyi akla getiren ilk belirti olabilir.

Daha sonra ise hastalığa bağlı ateş, titreme, halsizlik, yorgunluk, ani terleme gibi enfeksiyon bulguları gözlenir.

Beyaz Kan Hücresi Nasıl Artar?

Beyaz kan hücrelerinin çoğalması için öncelikle bu hücrelerin azalmasına yol açan faktörlerin ortadan kaldırılması gerekir.

Özellikle Lösemi gibi bazı kanser hastalıklarının varlığında kemik iliği hem hastalık sürecinde baskılanır hem de hastalığa yönelik kemoterapi ve radyoterapi gibi tedaviler sırasında baskılanmaya devam eder. Dolayısıyla kanser hastalarında beyaz kan hücrelerinin artışı uzun zaman alabilir.

Ancak kanser veya diğer genetik bozukluklardan bağımsız olarak, akut enfeksiyona veya beslenme bozukluğuna bağlı ortaya çıkan beyaz kan düşüklüğü uygun tedavi ve destekler sayesinde hızla toparlanabilir. Bunun için enfeksiyonun doğru tedavi yöntemleri ile geç olmadan kontrol altına alınması ve varsa vitamin eksikliklerinin giderilmesi gerekir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Beyaz Kan Düşüklüğü İçin Hangi Doktora Gitmek Gerekir?

Kan ile ilişkili hastalıklar Hematoloji birimi tarafından takip edilir. Dolayısıyla beyaz kan hücrelerinde düşüklük saptanan kişilerin ya da enfeksiyona yatkınlık gibi lökopeni belirtileri gösteren kişilerin hematoloji birimine başvurması gerekir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Tedavisi Nedir?

Beyaz kan hücresi düşüklüğünün esas tedavisi, beyaz kan hücrelerinde azalmaya neden olan asıl hastalığın teşhis ve tedavisi ile mümkündür.

Beyaz Kan Yükselten Yiyecekler Nelerdir?

Beyaz kan hücrelerinin üretimini doğrudan artıran herhangi bir yiyecek veya besin takviyesi bulunmaz. Ancak sağlıklı beslenmeye özen göstererek bağışıklık sistemini destekleyebilir, vücudun savunma sistemini güçlendirebilirsiniz.

Beyaz Kan Hücreleri Kanser Tedavisinden Ne Kadar Sonra Yükselir?

Kanser tedavisi kötü huylu hücreler ile birlikte vücudun sağlıklı hücrelerini de etkiler ve kemik iliği büyük oranda baskılanır. Dolayısıyla kemik iliğinde beyaz kan hücresi yapımı durur ve bağışıklık yanıtı tamamen ortadan kalkar.

Bu süreç kanser tedavisi tamamlandıktan sonra bir süre daha devam eder. Tedavide tercih edilen ilaçlardan, toplam tedavi süresine kadar pek çok faktör vücudun sağlıklı işleyişine dönmesini etkilese de genellikle tedavi tamamlandıktan sonraki birkaç ay içerisinde kemik iliğinin yeniden lenfosit üretimine başladığı söylenebilir.

Onkoloji Rehberimiz: https://www.medicalpark.com.tr/medikal-onkoloji/b-6713

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Prof. Dr.
Mustafa Köroğlu
Hematoloji
Medical Park Florya
129362

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.