Yutkunmayı ve yemek yemeyi zorlaştıran boğaz yanması, özellikle son dönemlerde kişilere kaygı verebiliyor. Kış aylarında havanın soğumasıyla daha çok görülse de mevsim fark etmeksizin boğaz yanması yaşamanız mümkün. Bu konuda kaygı yaşamadan önce sebebini bulup ona göre çözüm üretmek gerekir. Peki, boğaz yanması neden olur ve boğaz yanmasına ne iyi gelir?
Boğaz Yanması Neden Olur?
Boğaz yanması bir hastalık değil, hastalığa bağlı olarak gelişen bir belirtidir. Bu nedenle boğaz yanmasına neden olan hastalığı bulmak tedavi sürecini yönetmek için önemlidir. Boğaz yanmasına neden olan hastalıklardan bazıları; farenjit, tonsilit, GÖRH (Gastroözofageal Reflü Hastalığı) ve alerjik rinittir. Burada önemli olan nokta, hekim kontrolüyle doğru tanı koymak ve ona göre bir tedavi uygulamaktır. Tanı koymak için boğaz yanmasına eşlik eden semptomların varlığı değerlendirilebilir.
Boğaz Yanması Nedenleri Nelerdir?
Boğaz yanmasının çeşitli nedenleri olabilir. Gastroözofageal reflü hastalığı, aşırı mide asidi, baharatlı yiyecekler, alkol, sigara, stres, hamilelik, aşırı yemek yeme, obezite ve bazı ilaçlar boğaz yanmasına neden olabilir. Bu nedenlerden herhangi biri veya bir kombinasyonu boğaz yanmasına yol açabilir.
Boğaz Yanmasına Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?
Farenjit
Farenjit, boğazın arka kısmında bulunan yutak bölgesinin iltihaplanması durumuna denir. Özellikle kış aylarında farenjit görülme sıklığı artar. Bunun nedeni soğuk havalarda bağışıklık sisteminin zayıflaması ve enfeksiyona daha açık hale gelinmesidir. Virüs ve bakteri gibi mikrobiyal ajanlar, öğretmenlik gibi çok konuşmayı gerektiren meslekler, sigara kullanımı, saman nezlesi, alerji, yeterli sıvı alınmaması, reflü, aşırı soğuk veya sıcak besinler tüketilmesi, yoğun baharat kullanımı farenjite neden olan etmenler arasındadır.
Farenjit, akut ve kronik (süreğen) olmak üzere 2 şekilde görülebilir. Kronik farenjitte belirtiler, akut farenjite göre daha hafiftir. Hastalığın belirtileri şöyledir;
- Boğazda yanma ve ağrı,
- Ateş,
- Halsizlik,
- Burun akıntısı,
- Yutkunma güçlüğü ve yutkunma esnasında ağrı,
- Boğazda takılma hissi,
- Öksürük.
Farenjitin akut veya kronik olduğuna, kişinin çalışma şartları ve mesleği, günlük tükettiği sıvı miktarı, bulunduğu ortamlar gibi etmenler sorgulanıp fizik muayene yapıldıktan sonra karar verilebilir.
Akut farenjit bakteriyel kaynaklıysa antibiyotik, analjezik (ağrı kesici), burun spreyi gibi medikal çözümlerle kişinin semptomları azaltılıp iyileşme sağlanır. Viral kaynaklıysa antibiyotik kullanımı gereksiz olacağı için semptomları hafifletici ilaçlar reçete edilip kişinin bol sıvı tüketmesi önerilir. Kronik farenjitte ise kişinin bulunduğu ortamdan farenjite sebep olan etmenin (toz, sigara, alkol, kimyasal vs.) uzaklaştırılması gerekir.
Tonsilit
Tonsilit, boğazın arkasında bulunan bademciklerin iltihaplanması durumudur. Farenjitle tonsilit aynı anda da görülebilir ancak ayrı ayrı da görülmesi mümkündür. Vücudun patojen mikroorganizmalarla savaşması için beyaz kan hücresi üreten bademcikler vücudun ilk savunma hattıdır ve enfeksiyöz bir ajanla karşılaştığında iltihaplanabilir. Tonsilit, çoğunlukla virüs kaynaklıdır ancak bakteriyel sebeplerle de gerçekleşebilir. Genellikle çocuklarda görülen bir hastalıktır ancak yetişkin ve adölesanlarda da sıklıkla rastlanır.
Akut, rekürran veya kronik olmak üzere 3 farklı şekilde gruplanabilir. Belirtiler, her 3 grupta da birbirine benzerdir ve şöyledir;
- Şişmiş ve kırmızı bademcikler,
- Bademciklerin üzerinde sarı veya beyaz renkte zar görünümlü iltihaplı bölgeler,
- Yutma güçlüğü,
- Yutma sırasında acı ve ağrı,
- Boğaz ağrısı,
- Boğaz yanması,
- Yüksek ateş,
- Öksürük,
- Halsizlik ve yorgunluk,
- Baş ağrısı,
- Boyun ya da çene altında ele gelen, büyümüş, hassas ve ağrılı lenf nodları,
- Kulak ağrısı,
- Ses kısıklığı,
- Kötü nefes ve ağız kokusu,
- Bulantı ve kusma,
- Geniz akıntısı.
Tonsilitin sebebi viral ajanlar ise evde istirahat ile hastalık kolayca atlatılabilir. Evde istirahat sırasında bol sıvı alımı, proteinden zengin beslenme ve yatak istirahatı iyileşme sürecini hızlandırır. Hastalık bakteriyel sebepli ise evde istirahatin yanında antibiyotik tedavisi de uygulanabilir.
GÖRH (Gastroözofageal Reflü Hastalığı)
Reflü, alt özofagus (yemek borusu) sfinkter basıncındaki azalma sonucu asit ve mukustan oluşan mide sıvısının yemek borusundan yukarı kaçması ile karakterize bir durumdur. Sağlıklı bireylerde de reflü görülebilir ancak reflünün yemek borusu ve boğaza zarar verecek kadar sık olması durumunda hastalık olarak kabul edilir. Obezite, gebelik, öne eğimli pozisyonda durmak, aşırı baharatlı veya acı besinlerin tüketimi reflüye neden olan etmenler arasındadır.
Mide sıvısı asidik olduğu için yemek borusu ve boğaza sürekli teması sonucunda yemek borusu ve boğaz yanması gibi belirtiler ortaya çıkar. Reflü hastalığının belirtileri şu şekildedir;
- Mide içeriğinin ağza gelmesi,
- Karnın üst bölgesi ve boğazda yanma hissi,
- Yutma güçlüğü,
- Ağrılı yutkunma,
- Boğaz tahrişi sonucu kronik farenjit,
- Sürekli geğirme ihtiyacı,
- Kuru öksürük,
- Ses kısıklığı,
- Kötü nefes ve ağız kokusu,
- Diş çürükleri.
Çok yağlı veya kafein, alkol içeren besinler ve çikolata tüketimi sonrası belirtiler şiddetlenir.
Reflü hastalığının tedavisi için antiasit tabletler ve proton pompa inhibitörleri kullanılarak mide sıvısının asiditesi azaltılıp yemek borusu ve boğaza hasar vermesi önlenebilir. İlaç tedavisi dışında yaşam tarzı değişiklikleri de reflü hastalığının semptomlarının azalması için çok önemlidir. Uyumadan 3-4 saat öncesinde bir şey yiyip içmemek; alkollü, kafeinli, yağlı yiyecek ve çikolata tüketiminden kaçınmak; öğünlerle birlikte sıvı alımını azaltmak; narenciye, domates, çiğ sebze ve meyveleri deneyerek rahatsızlık verme durumuna bakmak ve ona göre tüketmek; çok sıkı korse ve kemerler kullanmamak; yatak başını 15-20 cm yükseltmek; fazla kilolardan kurtulmak ve sigara kullanımını azaltmak reflü hastalığı semptomlarının iyileşmesini sağlayacaktır.
Allerjik Rinit
Bahar aylarının gelmesi, çiçeklerin açması ve her yeri yeşil rengin bürümesi insanlar için mutluluk verici olsa da kimileri için oldukça zorlayıcı bir dönem olabilir. Bahar döneminde polenlerin artması çiçeklerin ve doğanın uyanmasını sağlamakla birlikte alerjik rinitin uyanmasına da sebep olabilir. Alerji, patojen olmayan bir maddeye karşı aşırı reaksiyon gösterme durumudur ve atopi olarak da adlandırılır. Bağışıklık sisteminin yanlış cevabı sonucu ortaya çıkar. Rinit, burnun içini örten mukozanın inflamasyonu, ödemi veya iltihabıdır. Bakteriyel veya allerji sonucu gelişebilir ve allerji sonucu gerçekleşmesine allerjik rinit denir.
Alerjik rinitte şu belirtiler görülür;
- Boğaz yanması,
- Boğazda ağrı ve kaşınma hissi,
- Ses kısıklığı,
- Gözlerde kaşınma ve kızarıklık,
- Gözlerde sulu akıntı,
- Burun tıkanıklığı,
- Burun akıntısı,
- Tat değişmesi,
- Uykudan sık uyanma,
- Horlama,
- Boğaz kuruluğu.
Belirtiler uyku kalitesinin düşmesine sebep olduğu için gün içinde uykulu hissetme olabilir.
Alerjik rinitte tedavi standart değildir, hastanın belirtilerine göre belirlenir. Hastada burun tıkanıklığı ve akıntısı varsa serum fizyolojik içeren burun spreyleri ile burnun iç yüzeyine yıkama sağlanabilir. Kortizonlu burun spreyleri, burun içindeki yangının azalmasını sağlar ve tıkanıklık giderilmesi için hapla tedavi uygulanabilir. Hastalarda alerji semptomlarının azaltılması için antihistaminik tedavi uygulanabilir.
Boğaz Yanmasına Ne İyi Gelir?
Boğaz yanması, yukarıda bahsedildiği gibi farklı hastalıkların semptomu olarak ortaya çıkabilir. Boğaz yanmasını azaltmak için sahip olunan hastalığa göre bir uygulama yapmak gereklidir.
Boğaz yanması, farenjit veya tonsilit sonucu ortaya çıktıysa;
- 1 su bardağı kaynatılıp ılıtılmış suya, 1 çay kaşığı sofra tuzu eklenerek hazırlanan çözeltiyle gargara yapmak,
- Çok sıcak besinler tahrişe neden olacağı için yiyecek ve içecekleri ılık veya soğuk tüketmek,
- Kuru hava boğazda tahrişe neden olacağından havayı nemlendirmek,- Papatya, melisa, ıhlamur gibi bitki çayları içmek,
- Çok acı ve baharatlı besinlerden kaçınmak boğaz yanmasının azalmasına yardımcı olur.
Boğaz yanması, reflü hastalığı sonucu ortaya çıktıysa reflüyü azaltmak için;
- Çiğ sebze ve meyveleri deneyip rahatsız etme durumunu test ederek tüketmek,
- Kafeinli, alkollü, yağlı yiyeceklerden ve çikolatadan uzak durmak,
- Uyumadan 3-4 saat öncesinde bir şey yiyip içmemek,
- Yatak başlığını 15-20 cm. kaldırmak,
- Sıkı kemer ve korse kullanmaktan kaçınmak,
- Fazla kiloları vermek,
- Proteinden zengin beslenmek gibi yöntemler kullanılabilir.
Boğaz yanması, alerjik rinit sonucu ortaya çıktıysa;
- Alerji testi yaptırarak rinite sebep olan maddeyi bulmak ve sebep olan maddeden olabildiğince uzak durmak semptomları hafifletecektir.
Boğaz Yanması Nasıl Geçer?
Boğaz yanması, soğuk içecekler içmek, nemli hava solumak, tuzlu su gargara yapmak veya özel boğaz pastilleri kullanmak gibi yöntemlerle geçici olarak hafifletilebilir. Ancak, kronik bir boğaz yanması varsa veya ciddi bir sağlık sorunuyla ilişkilendiriliyorsa, bir doktora danışmak önemlidir.
Yutkunurken Boğaz Yanması Neden Olur?
Yutkunurken boğaz yanması yaşanmasının nedenleri arasında reflü, yemek borusunun tahriş olması, alerjiler, soğuk algınlığı veya diğer üst solunum yolu enfeksiyonları, yabancı cisimlerin yutulması, aşırı tüketilen baharatlı veya asidik yiyecekler, yemek sırasında yutulan sert yiyecek parçaları veya aşırı sıcak veya soğuk yiyecekler yer alır. Sigara içmek, alkol tüketmek ve aşırı kafein alımı da boğaz yanmasını tetikleyebilir. Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler ve artan mide basıncı, bu rahatsızlığı daha sık yaşanmasına neden olabilir. Eğer yutkunurken boğaz yanması sık sık tekrarlıyorsa veya ciddi bir sorun oluşturuyorsa, bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
Hamilelikte Boğaz Yanması Neden Olur?
Hamilelikte boğaz yanması, artmış hormon seviyeleri ve uterusun büyümesi nedeniyle mide asidinin yemek borusuna geri kaçma olasılığının artmasıyla ilişkilendirilebilir. Ayrıca, gebelik sırasında mide basıncının artması da boğaz yanmasına yol açabilir.
Hamilelikte Boğaz Yanması Nasıl Geçer?
Hamilelikte boğaz yanmasını hafifletmek için küçük yemekler yemek, yavaş yemek, yemekten sonra yatmadan önce birkaç saat beklemek, asitli veya baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, başını yüksekte tutmak ve tuzlu su karışımı gibi doğal yöntemler denenebilir. Ancak, hamilelik sırasında ciddi bir boğaz yanması varsa, doktora danışmak önemlidir.
Boğaz Yanması Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kustuktan sonra boğaz yanması neden olur?
Kusma sırasında mide asidi, yemek borusuna geri kaçabilir ve bu durum boğazda yanma hissine neden olabilir. Kustuktan sonra boğaz yanması genellikle mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ortaya çıkar.
Kustuktan sonra boğaz yanmasına ne iyi gelir?
Kustuktan sonra oluşan boğaz yanmasını hafifletmek için su içmek, sakin kalmak, soğuk süt veya tuzlu su içmek, tüketilen yiyeceklerin asidik veya baharatlı olmamasına dikkat etmek, yatarken başı yüksekte tutmak gibi yöntemler denenebilir. Ancak, kustuktan sonra boğaz yanması sürekli bir sorun haline geliyorsa veya ciddi rahatsızlıklara yol açıyorsa, bir doktora danışmak önemlidir.
Boğaz yanması COVID belirtisi mi?
Boğaz yanması, COVID-19 enfeksiyonunun bir belirtisi olabilir, ancak tek başına bu belirti COVID-19 teşhisi koymak için yeterli değildir. COVID-19'un diğer belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes darlığı, kas ağrıları ve tat kaybı gibi belirtiler de bulunur. Eğer COVID-19 şüphesi varsa, bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek ve test yaptırmak önemlidir.
Nefes alırken boğaz yanması neden olur?
Nefes alırken boğaz yanması, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşabilir. Bu durum, gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) ile ilişkilendirilir ve mide asidinin yemek borusunu tahriş etmesi nedeniyle ortaya çıkar.
Gece boğaz yanması neden olur?
Gece boğaz yanması, yatarken başın düz bir pozisyonda olması nedeniyle mide içeriğinin daha kolay yemek borusuna geri kaçmasından kaynaklanabilir. Ayrıca, gece yemek yeme, yatmadan hemen sonra yemek yeme veya yatarken aşırı miktarda su içme, gece boğaz yanmasını tetikleyebilir. Bu nedenle, gece boğaz yanmasını önlemek için yatmadan önce hafif bir yemek yemek ve yatarken başı yüksekte tutmak önemlidir.
Boğaz yanması yaşıyorsanız buna sebep olan hastalığı bulmak için bir hekime danışmanız en sağlıklı karar olacaktır.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Kulak Burun Boğaz
17.7.2020
18.10.2023
825916
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.