Burun Kanaması Neden Olur? Burun Kanaması Nasıl Durdurulur?

Burun kanaması, toplumda yaygın olarak görülen bir şikâyettir. Tıpta epistaksis olarak da adlandırılan burun kanaması çoğu zaman kendi kendini sınırlayan bir özelliğe sahiptir. Bazen sık sık tekrarlayan bir yapıda olabilir. Nadiren yaşamı tehdit eden bir durum haline gelebilir. Fakat özellikle küçük çocukların ebeveynleri için önemli kaygılara neden olabilir. Burun kanaması en sık olarak burun mukozasındaki iyi kanlanan ince damarlar yaralandığında meydana gelir. Burun ön kısmında, birkaç kan damarının birleştiği bir nokta vardır. Burun kanamalarının %90’ı burada ortaya çıkar.

Burun Kanaması Türleri Nelerdir? 

​​​​Epistaksis, kanamanın kaynaklandığı bölgeye göre ön kanamalar ve arka kanamalar olmak üzere 2 kategoriye ayrılabilir. Burun kanamalarının çoğunluğunu ön burun kanamaları oluşturur. Bu grup burun kanamaları genellikle nazal septumdaki damar ağlarının birleştiği Kiesselbach pleksus olarak isimlendirilen bir kan damarından kaynaklanır. Nazal septum burun boşluğunun ortasında bulunan ve onu ikiye ayıran duvara verilen addır. Ön burun kanamalarının, evde veya bir sağlık uygulayıcısı tarafından hastanede, kontrol edilmesi genellikle kolaydır.

Arka burun kanamaları, ön burun kanamalarından daha az yaygındır. Bu tür kanamalar yaşlı insanlarda daha sık görülme eğilimi gösterir. Kanama genellikle burun arka bölümündeki bir atar damardan kaynaklanır. Bu kanama türü daha karmaşıktır ve genellikle bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından tedavi edilmeyi ve hastaneye yatırılmayı gerektirir.

Burun kanamalarının gerçek yaygınlığı bilinmemektedir, çünkü vakaların çoğu kendilerini sınırlandırır ve bu nedenle rapor edilmez. Fakat bazen dramatik ve korkutucu olabilir. Bu durumda acil tıbbi yardım ve acil serviste tedavi gereksinimi ortaya çıkabilir.

Tıbbi yardıma ihtiyaç duyulması genellikle kanamanın şiddetli olması ya da tekrarlayan özellik taşıması durumundan kaynaklanır. Tedavinin etkinliği; klinik tablo, tedavi eden doktorun deneyimi ve hastanede yan hizmetlerin bulunup bulunmamasına bağlı olarak değişiklik gösterir. Neyse ki, çoğu zaman ciddi değildir ve evde kolaylıkla kontrol altına alınabilir.

Burun Kanaması Neden Olur? 

​​​​​​Burun kanaması nedenleri, yerel nedenler (travma, mukozal irritasyon, septal anormallik, inflamatuar hastalıklar, tümörler), sistemik nedenler (örneğin, kan diskrazileri, ateroskleroz, kalıtsal hemorajik telenjiektazi) ve idiyopatik nedenler (sebebi bulunamayan) olmak üzere 3 kategoride ele alınabilir.

​​​​​​Yerel nedenler

Burun kanamasına yol açan en sık etken direk buruna travmadır. Travma sonucunda burun veya nazal septumun kırılıp kırılmadığına bakılmaksızın kanama meydana gelebilir.

Diğer önemli nedenler yüz travması, burunda yabancı cisim, burun veya sinüs enfeksiyonları ve kuru havanın uzun süre solunması şeklinde sıralanabilir. Çocuklar genellikle bölgesel tahriş veya üst solunum yolu enfeksiyonu kaynaklı burun kanaması ile hastaneye başvururlar. Küçük çocuklarda burun deliğine yer fıstığı, bezelye, inci veya düğme gibi bir yabancı cisim itme eğilimi vardır ve bu da burunda yaralanma ve kanamaya neden olabilir. Nadiren de olsa burundaki anatomik problemler de burun kanamasına yol açabilir. Ya da burun estetiği operasyonlarının ardından kısa süreli bu problemler görülebilir. Açık ya da kapalı rinoplasti tekniğiyle uygulanmış burun estetiği operasyonlarının peşi sonraki günlerde hastalar bu şikayeti hissedebilirler. 

Alerjide kullanılan antihistaminik ya da kortikosteroid içeren burun spreyleri ve damlalar burunda mukozal tahrişe neden olabilir. Özellikle direkt olarak yanal duvarlar yerine burun deliklerini ayıran ortadaki nazal septuma uygulandığında hafif burun kanamalarına yol açabilir. Havadaki nem oranının düşük olması da burun mukozasında tahrişi kolaylaştırır. Burun septumunda eğrilik olması durumunda hava akımı bozulur. Bu da kuruluk, tahrişe ve kanamayla sonuçlanabilir.

Sistemik nedenler

Burun kanaması olasılığı, alerjik rinit, kronik sinüzit, hipertansiyon, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, kanla ilişkili kanserler gibi hastalıkları bulunanlarda artmaktadır. Araştırmacılar ayrıca yaşlılık ve soğuk havayla ilişkili olarak artmış burun kanama riski olduğunu bildirmektedir.

Epistaksis hipertansif hastalarda, belki de uzun süredir devam etmekte olan hastalığa bağlı damar kırılganlığında artıştan dolayı daha yaygındır. Bununla birlikte hipertansiyon nadiren epistaksisin doğrudan bir nedenidir. Daha yaygın olarak, burun kanaması ve bunlarla ilişkili endişe kan basıncının akut bir yükselmesine neden olur.

Sol Burun Kanaması Neden Olur?

Sol burunda bulunan kılcal damarlar sağ burunda bulunan kılcal damarlardan daha hassas olabilir. Bu nedenle, sol burunda daha sık burun kanaması görülebilir.

Sağ Burun Kanaması Neden Olur?

Sağ burun kanaması, sol burun kanaması ile aynı nedenlerden kaynaklanabilir. Sağ burunda bulunan kılcal damarlar sol burunda bulunan kılcal damarlardan daha hassas olabilir. Bu nedenle, sağ burunda daha sık burun kanaması görülebilir.

Aniden Burun Kanaması Nedenleri Nelerdir?

Aniden burun kanaması, buruna darbe gelmesi, burun karıştırmak, burunda yabancı cisim bulunması, grip gibi enfeksiyon hastalıkları, kuru hava, kanama bozuklukları gibi nedenlerin herhangi biri ile tetiklenebilir. Ancak, bazı durumlarda aniden burun kanaması ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Örneğin, yüksek tansiyon, kanama bozuklukları, burun kanseri gibi hastalıklar aniden burun kanamasına neden olabilir.

Tek Taraflı Burun Kanaması Nedenleri Nelerdir?

Tek taraflı burun kanaması, genellikle sol veya sağ burunda bulunan kılcal damarların yaralanması sonucu oluşur. Ancak, bazı durumlarda tek taraflı burun kanaması ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Örneğin, burun kanseri tek taraflı burun kanamasına neden olabilir.

Sürekli Burun Kanaması Neden Olur?

Sürekli burun kanaması, genellikle burun mukozasının kuruması veya kanama bozuklukları nedeniyle oluşur. Ancak, burun kanseri gibi ciddi hastalıkların da belirtisi olabilir.

Burun Kanaması Nasıl Geçer?

Burun kanaması genellikle evde tedavi edilebilir. Burun kanamasını durdurmak için şu adımları uygulayabilirsiniz:

• Başınızı öne eğin ve kanın yutulmamasını sağlayın.
• Burnunuzun kanayan kısmını bir parmağınızla 5-10 dakika boyunca bastırın.
• Kan durmuyorsa, burnunuza buz kompresi uygulayın.
• Kan hala durmuyorsa, bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Burun Kanaması için Hangi Doktora Gidilir?

Burun kanaması için bir KBB (Kulak Burun Boğaz) doktoruna muayene olabilirsiniz.

Burun Kanaması Nasıl Durdurulur? 

​​​​Burnun az miktarda kanaması çok az müdahale gerektirir. Örneğin, soğuk algınlığı veya sinüs enfeksiyonu olan bir kişi şiddetli bir şekilde sümkürürse ve mendilde bir miktar kan görürse bu hafif bir kanama olduğunu gösterir. Bu durumda hasta şiddetli şekilde sümkürmekten, hapşırmaktan ve burnunu karıştırmaktan kaçınmalıdır. Bu genellikle kanamanın daha da kötüye gitmesini önlemek için yeterlidir.

Burun kanaması ortaya çıktığında öncelikle sakin olmak önemlidir. Kanama durumunda hasta dik olarak oturmalı ve başını hafifçe öne eğmelidir. Çünkü kişinin başını kaldırması kanamayı durdurmada herhangi bir etkiye sahip değildir. Bu yalnızca kan yutulmasına neden olacaktır ve kafadaki kan basıncının yükselmesine neden olacaktır. Ağızda bulunan kanı tükürülerek temizlenmelidir; çünkü kan yutmak kusmaya neden olabilir ve bu da kanamanın kontrol altına alınmasını güçleştirir.

Burun delikleri baş ve işaret parmağıyla sıkıştırılıp bölgeye yaklaşık 10 dakika boyunca bu şekilde doğrudan basınç uygulanmalıdır. Burun deliklerinin bu süreden önce serbest bırakılmamasına dikkat edilmelidir.

Kanama durduktan sonra, kanamanın tekrar başlamaması için, burnunuzda tahrişe neden olabilecek hapşırma, sümkürme gibi hareketlerden kaçınmanız yararlı olacaktır. Buz tatbiki burun kanamasında etkili değildir ve bu sebeple gereksiz bir uygulama olacaktır.

Kışın fazla havalandırılmayan camları sürekli kapalı bir evde nem oranı düşer. Boyle ortamlardaki gibi kuru havaya maruz kalma soruna katkıda bulunabilir. Bu nedenle havanın nemlenmesini sağlayan buhar makinası ya da kalorifere asılan nemlendirici aparatlar kanamanın tetiklenmesini engellemede faydalı olacaktır. Buruna uygulanan tuzlu su spreyleri veya diğer nemlendirici merhemler veya jeller de doku iyileşmesini destekler ve burun pasajını nemli tutar.

Çocuklarda Burun Kanaması Tedavisi 

Çocuklarda burun kanaması genellikle hem anne babanın hem de çocuğun kaygılanmasına neden olur. Bununla birlikte, çocuklarda gözlenen çoğu burun kanaması kendini sınırlayıcı özellikte ve zararsızdır. Yetişkinlerde olduğu gibi, çocuklarda görülen çoğu burun kanaması burnun ön kısmından kaynaklanır ve çoğu durumda evde kontrol altına alınabilir.

Çocuklarda burun kanaması en sık olarak 2 ile 10 yaş arasında görülür. Ancak, bebeklerdeki epistaksis olağandışı bir durumdur ve bir sağlık uzmanı tarafından daha ileri bir değerlendirmeyi gerektirir. Çoğu çocukta burun kanaması kendiliğinden ortaya çıksa ve nadiren görülse de, bazı çocuklar daha sık tekrarlayan burun kanamaları yaşayabilirler.

Çocuklarda burun kanaması tedavisi, yetişkinlerdeki gibi yapılır ve genellikle benzer şekilde kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Bununla birlikte, altta yatan ciddi  tıbbi durumlardan kaynaklanan burun kanamalarının tedavisi zordur ve mutlaka hastanede tedavi gerektirir.

Hangi Durumlarda Sağlık Kuruluşuna Başvurulmalı? 

Aşağıdakilerden herhangi birisiyle karşılaşması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir:

• Tekrar tekrar burun kanaması atakları olması
• İdrar veya dışkı gibi burun dışındaki yerlerde ek kanamaların bulunması
• Vücutta kolay morarma
• Eğer kişide burun kanaması varsa ve kan sulandırıcı aspirin, warfarin veya kumadin gibi ilaçlardan birini kullanıyorsa
• Eğer karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı veya hemofili gibi kan pıhtılaşmasını etkileyebilecek herhangi bir altta yatan hastalığı varsa
• Son zamanlarda kemoterapi görmüşse
• Burnu 10 ila 20 dakika kadar basınç uyguladıktan sonra kanama devam ediyorsa
• Kısa süre içinde birkaç kez tekrarlamışsa veya çok miktarda kan kaybı olmuşsa
• Baş dönmesi varsa
• Kişi kendini sarhoş gibi hissediyorsa ya da bilincinin kapanacağından endişeleniyorsa
• Hızlı bir kalp atışı veya nefes darlığı varsa
• Kanamayla birlikte kusma da varsa
• Eşlik eden 38,5 dercenin üzerinde ateş varsa
• Vücutta döküntüler varsa

Burun Kanaması Hakkında Sık Sorulan Sorular

Gebelikteki burun kanaması neden olur?

Gebelik sırasında burun kanamasına yol açabilecek birçok neden vardır. En sık görülen nedenler şunlardır:

• Hormonal değişiklikler: Gebelik sırasında vücudun hormon seviyelerinde değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler, burun mukozasının şişmesine ve kanama eğiliminin artmasına neden olabilir.
• Kuru hava: Gebelik sırasında burun mukozasının daha kuru olmasına neden olabilir. Bu durum da burun kanamasına yol açabilir.
• Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, sinüzit gibi enfeksiyonlar, burun mukozasının iltihaplanmasına neden olabilir. Bu durum da burun kanamasına yol açabilir.
• Kanama bozuklukları: Bazı kadınlarda, gebelik sırasında kanama bozuklukları meydana gelebilir. Bu durum da burun kanamasına yol açabilir.

Evde burun kanaması nasıl durdurulur?

Burun kanamasını durdurmak için uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:

• Bastırma: Burun kanamasının en yaygın tedavisidir. Burnunuzun kanayan kısmını bir parmağınızla 5-10 dakika boyunca bastırın. Bu süre zarfında başınızı öne eğin ve kanın yutulmamasını sağlayın.
• Buz kompresi: Burnunuza buz kompresi uygulamak kan damarlarını daraltmaya ve kanamayı durdurmaya yardımcı olabilir.

Stresten burun kanaması neden olur?

Stres, kan damarlarını daraltabilir ve kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir. Bu durum, burun kanamasına yol açabilir.

Alerji burun kanaması yapar mı?

Evet, alerji burun kanamasına neden olabilecek bir faktördür. Alerji, burun mukozasının şişmesine ve iltihaplanmasına neden olabilir. Bu durum, burun kanamasına yol açabilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.