Çilek gülgiller ailesi içinde bulunan, yirmiden fazla türü olan bir bitkidir. Bu türler arasından en çok bilinen ve yaygın olarak tüketilen bahçe çileğidir. İçerisinde bol miktarda kalsiyum, fosfor, demir ve A, B, C vitamini bulunduran çilek; kısa zamanda meyve vermesi, çoğaltılmasının kolay olması yönünden yetiştiriciliği avantajlı olan bir meyvedir.
Reçel, marmelat, pasta, dondurma ve meyve suyu yapımında oldukça sık kullanılan çilek, yaz meyvesidir. Hoş koku ve tatlı bir lezzete sahip olan bu meyve; kök, gövde, yapraklar, çiçek ve meyve salkımından oluşur. Gıda sektöründe hem yaprakları hem de meyvesi tüketiciler tarafından kullanılır. Yapraklar kurutulup çay olarak tüketilebildiği gibi, taze olarak smoothielerde ve salatalarda kullanılır.
Çilek Faydaları Hangi Tedavilerde Belirgindir?
Vitamin ve mineralce zengin bir meyve olan çilek içeriğinde çok sayıda fitokimyasal madde bulundurur. Fitokimyasallar sebze, meyve, tahıl ve baklagillerin sağlığını koruyan ve sağlık için faydalı olan kimyasal maddelerdir. İçerisinde fitokimyasal bulunan besinleri tüketmek insan yaşamını olumsuz etkileyen kanser, kalp damar hastalıkları ve diyabet oluşmasını önlerken var olan hastalıkların tedavisinde destekleyici bir etki gösterir. Ayrıca çilek iyi bir antioksidan kaynağıdır. Antioksidanlar vücut tarafından doğal olarak üretilebilen ve besinlerle dışarıdan alınan ve vücutta hücre hasarını önleyen maddelerdir.
Eşsiz lezzeti ve lif, manganez, C vitamini, potasyum, folik asit gibi önemli vitamin ve mineral madde içeriği ile; taze, işlenmiş ya da dondurulmuş olarak tüketilebilen çileğin insan sağlığı açısından birden çok yararı bulunmaktadır. Siz de çileğin ve çilek yaprağının faydaları hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız yazının devamını okuyabilirsiniz.

Çileğin Yararları
Günümüzde tüketiciler tarafından hastalıkları önlemeye yardımcı ve sağlığı geliştirici besin grupları tercih edilir. Sebze meyveler içerisinde bulundurdukları vitamin, mineral ve fitokimyasal maddelerle bu besin grupları arasında yer alır.
Meyve ve sebzeler açısından zengin diyetlerin tüketimi ile kanser, kardiyovasküler (kalp ve damar) ve nörodejeneratif hastalıklar ( nöronlarda ilerlemiş yapı ve fonksiyon kaybı ile oluşan hastalık grubu) dahil olmak üzere daha düşük kronik hastalıklara yakalanma olasılığı arasında tutarlı bir ilişki vardır. Çilek kaliteli besin içeriği ile hastalıkları önlemede ve tedavi etmede etkili bir meyvedir. Güçlü besin içeriği ile çileğin sağlığa etkilerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- İyi Bir Fitokimyasal Kaynağı: Çilek hem taze hem de reçel, yoğurt, tatlı veya meyve suyu gibi işlenmiş formlarda tüketilen meyveler arasındadır. Sağlık için gerekli olan mineraller, C vitamini, folat gibi mikro besinlere ve fitokimyasal bileşenlere sahiptir. Çilek içeriğindeki fitokimyasal maddeler ile sağlık üzerinde olumlu etkileri bulunan, özellikle iyi bir C vitamini kaynağı olmasıyla birlikte antioksidan özelliklere sahip olan bir meyvedir. Fitokimyasallarının antikanser ve antioksidan özellikleri vardır. Çilekte bulunan fitokimyasallar kanser hücresinin oluşmasını önler, var olan kanser hücresinin yayılmasını engeller.
- Folat Kaynağı: Protein metabolizmasında rol oynayan folat, insan vücudu için gerekli bileşenlerden biridir. Folat büyüme gelişmeyi destekler ve kansızlığa iyi gelir. Ayrıca folat kanser hücrelerinin oluşmasını ve yayılmasını önler. Çilek bol miktarda folat içeren bir meyvedir. İçerdiği folat sayesinde çilek tüketimi enfeksiyon oluşmasını önler, kalp damar sağlığını destekler ve hastalıkların oluşmasını engeller.
- Antosiyanin İçerir: Bitkiler içerisinde bulunan ve sağlığa birçok faydası olan antosiyaninler, antiviral (virüslere karşı) özellik gösterir, kan şekerinin düzenlenmesini sağlar, hücre hasarını engelleyerek kanser oluşumunu önler ve göz sağlığını destekler. Çilek antosiyanin içeriği ile vücutta insülin salgılanmasını destekler ve kan şekerini düzenler. Hücre hasarını engelleyerek kanser oluşmasını önler ve virüs kaynaklı hastalıklara karşı vücudu korur.
- Antioksidan Kaynağı: Antioksidanlar hücreleri oluşabilecek hasarlardan korur. Çilek içerisine bol miktarda antioksidan madde bulunduran bir meyvedir. İçeriğindeki antioksidanlar sayesinde çilek vücutta oluşabilecek hücre hasarını önler ve hastalıkların oluşmasını engeller.
- Doğal Bir Antimikrobiyal: Antimikrobiyaller mikrop oluşmasını önleyen, vücutta var olan mikropların giderilmesini sağlayan kimyasal maddelerdir. Çilek doğal bir antimikrobiyal kaynağıdır. Bu özelliği ile çilek vücutta bakteri kaynaklı hastalıkların oluşmasını önlerken var olan hastalıkların tedavisinde etkilidir.
- Beyin Sağlığını Destekler: Yaş almakla birlikte beyin zihinsel keskinliğinin bir kısmını kaybeder. Çilek tüketimi içerdiği antioksidanlar sayesinde bilişsel gerilemeyi önler, beynin düşünme ve işlem yeteneğini korur, hafızayı destekler ve alzheimer hastalığının oluşmasını engeller.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Bağışıklık sistemi vücudu hastalıklara karşı korur ve vücudun savunma mekanizmasını oluşturur. C vitamini vücutta depo edilemeyen ve günlük alınması gereken vitaminlerdendir. C vitamini yara iyileşmesini hızlandırır, vücutta enfeksiyon oluşmasını önler ve var olan enfeksiyonların tedavisinde etkilidir. Yeterli miktarda C vitamini almamak bağışıklık sistemini zayıf tutarak hastalıkların oluşmasına neden olur. Çilek içerdiği C vitamini ile bağışıklık sistemini destekler ve hastalıkların oluşmasını önler.
- Kalp Sağlığını Korur: Kanda bulunan yağlara trigliserit denir. Kanda bulunan trigliserit düzeyinin normalden fazla olması kalp hastalığı riskini arttırır. Çilek tüketimi trigliserit seviyesini azaltarak kalp hastalıklarının oluşmasını önlemeye yardımcı olur ve kalp sağlığını destekler.
- Enflamasyonu Azaltır: Kötü beslenme alışkanlıkları, sigara kullanımı ve yetersiz fiziksel aktivite vücutta iltihaba neden olur. Çilekte bulunan antioksidan maddeler antienflamatuar (iltihap önleyici) etki göstererek iltihap oluşmasını engeller ve var olan iltihabın iyileşmesini destekler.
- Kan Şekerini Dengelemeye Yardımcı Olur: Kanda bulunan şeker glikoz olarak adlandırılır. Glikoz fazlalığı kalp hastalıkları ve diyabet için risk oluşturur. Çilek vücutta insülin salınımı destekler ve kan şekerinin düzenlenmesini sağlar.
- İyi Bir Lif Kaynağı: Sebze ve meyvelerde bol miktarda bulunan lif dışkının hacmini arttırarak bağırsaklara su akışını sağlar. Bağırsaklarda su akışının olması sindirimi kolaylaştırırken gerekli vitamin ve minerallerin emilmesini sağlar. Yüksek lif içeriği sayesinde çilek tüketimi sindirim sistemini iyileştirir, kabızlığı önler.

Çilek Yaprağının Faydaları
Tüketiciler tarafından çoğunlukla çöpe atılan çilek yaprakları insan sağlığı için oldukça faydalıdır. Çilek yaprağının faydalarından bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Antioksidan ve antimikrobiyal (mikroplara karşı) özellik gösterir. Bu özelliği ile çilek yaprakları kalp sağlığını destekler, kan şekerini düzenler ve bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıkların oluşmasını önler.
- C vitamini içeriği ile bağışıklık sistemini destekler, hastalıklara karşı vücudu savunur ve vücutta oluşan yaraların iyileşmesini hızlandırır.
- Sahip olduğu antosiyanin maddeler kolesterol seviyesini dengeleyerek kalp ve damar sağlığını korur. Vücuttaki hücre hasarını engelleyerek kanser hücrelerinin oluşmasını önler.
- Çilek yapraklarında yüksek miktarda lif bulunur. Lif dışkı hacmini arttırarak bağırsaklara su akışını sağlar. Bağırsaklarda su akışının olması sindirimin kolaylaştırır, gerekli vitamin ve minerallerin emilmesini sağlar. Yüksek lif içeriği sayesinde çilek yaprakları sindirim sistemini iyileştirir, kabızlığı önler.
Sağlık açısından oldukça faydalı olan çilek yaprakları taze veya kurutulmuş şekilde smoothie veya bitki çayı olarak tüketilebilir, salatalarda kullanılabilir.
Besinler kontrolsüz tüketildiğinde istenmeyen bazı yan etkilerin oluşmasına neden olabilirler. Sağlık açısından pek çok fayda sağlayan çileği tüketmeden önce bir doktor veya diyetisyen görüşü almak olası riskleri en aza indirmek için önemlidir. Özellikle alerjik bünyeye sahip olan kişilerin tüketmeden önce dikkatli olmaları gerekir.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Uzm. Dyt.
Betül Yurdakul
https://www.medicalpark.com.tr/_uploads/_images/_doctorProfile/MgiEpKkf.jpg
Beslenme ve Diyet
İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir
https://www.medicalpark.com.tr/_assets/_i/mp_logo_red.jpg
Beslenme ve Diyet
1.5.2023
15.3.2024
58227
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.