Kist ve tümörler çoğunlukla birbirinin yerine kullanılan ancak temelde bazı farklılıklar gösteren oluşumlardır. Kistler genellikle yumurtalıklarda veya deri altında ortaya çıkan, içi sıvı veya hava dolu keselerdir. Tümörler ise hücrelerin kontrolsüz bir biçimde çoğalması sonucunda vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilen doku kitlesidir. Kist ve tümörler hem yetişkinlerde hem çocukluk çağında görülebilir. Çocuk kist ve tümörleri nelerdir? Çocuk kist ve tümörleri nasıl tedavi edilir? Bunlar gibi merak edilenler için yazının devamını inceleyebilirsiniz.
Çocuk Kist ve Tümörleri Nelerdir?
Çocuklarda görülen kist ve tümörlerin erken dönemde fark edilmesi tedavinin başarısını önemli ölçüde etkiler. Çocuklarda görülen kistler çoğu zaman zararsızdır. Ancak düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Çocuklarda görülen tümörler de iyi huylu veya kötü huylu olabilir. Çocuk kist ve tümörlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için ayrı başlık altında değerlendirilmesi faydalı olabilir.

Çocuk Kistleri Nelerdir?
Çocuklarda görülen kistlerin başında over kistleri gelir. Çocuklarda yaygın olarak görülen kistler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
-
Dermoid kist: Dermoid kist; kişilerde doğumdan itibaren bulunan çoğu zaman herhangi bir belirti vermeyen keseye benzeyen oluşumlardır. Dermoid kistlerin embriyonun gelişim sürecinde cilt katmanlarının olması gerektiği gibi büyümemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Dermoid kistlerin içerisinde genellikle saç, kıl, yağ ve ter bezleri gibi dokular bulunur. Dermoid kistlerin en çok görüldüğü yerlerin başında baş, boyun, kasıklar, göğüs, köprücük kemiği ve yumurtalıklar gelir. Bunlar genellikle ağrısızdır ve yumru görünümündedir. Ancak yumurtalıklarda görülen dermoid kistler karın ağrısı ve mide bulantısı gibi şikâyetler yaşanmasına neden olabilir. Bu kistler, baş, boyun gibi bölgelerde olduğunda dışarıdan kolaylıkla fark edilebilir. Dermoid kistler zamanla kendiliğinden kaybolmaz. Bu nedenle çocuğun şikâyetleri, yaşı ve genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir.
- Pilomatriksoma: Çocuklarda görülen bir diğer kist çeşidi pilomatriksomadır. Pilomatriksoma baş ve boyun bölgesi başta olmak üzere vücutta kıl köklerinin bulunduğu herhangi bir yerde görülebilir. Pilomatriksoma kistleri, kıl foliküllerinin hücrelerinden kaynaklanır. Çoğu zaman ağrısız olan bu kistler cerrahi yöntemlerle çıkarılabilir. Araştırmalara göre pilomatriksoma kistleri pediatrik kistler içerisinde ikinci sırada yer alır.
- Ganglion (el bileği) kisti: Ganglion yani el bileği kistleri de çocuklarda yaygın görülen kistlerdendir. Ganglion kistleri genellikle el bileğinin arkasında görülen yumruya benzer oluşumlardır. El bileğinin yanı sıra eklem ve tendonların bulunduğu ayak ve diz gibi yerlerde de görülebilir. İnsan vücudunda eklem ve tendonlarda sinovyal sıvı olarak bilinen eklem sıvısı bulunur. Normal şartlarda bu sıvının görevi diz, kol bileği, ayak bileği gibi hareketli eklemlerin sürtünmeden kaynaklı zarar görmesini engellemektir. Bazı durumlarda bu sıvı eklem veya tendonların dışarısına çıkabilir. Bu durumun neticesinde ganglion kisti oluşabilir. Bu kistler tehlikeli değildir. Bu nedenle çoğu zaman herhangi bir tedaviye gerek duyulmaz. Bazı ganglion kistleri zamanla kendiliğinden kaybolur. Ancak ganglion kistleri nadiren de olsa ağrıya neden olabilir. Bu durumda kistin içi alanında uzman bir doktor tarafından enjektör yardımı ile boşaltılabilir veya ameliyat ile kist çıkarılabilir. Çocuklardaki bu tür kistlerde Çocuk Ortopedi birimleri tedavi düzenleyebilir.
Çocuk Tümörleri Nelerdir?
Tümör; kistlerden farklı olarak hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan dokulardır. Bu tümörlerden bazıları iyi huyludur yani çevresindeki doku ve organlara zarar vermez. Bazı tümörler ise kötü huylu olarak bilinir. Bunlar diğer doku ve organlara yayılır ve kansere neden olabilirler. Yaygın olarak görülen çocuk kanserleri arasında lösemi ilk sırada yer alır. Çocuklarda sık karşılaşılan başlıca iyi ya da kötü huylu tümöral oluşumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Lösemiler: Çocukluk dönemi kanserleri içerisinde en sık karşılaşılan kanser türü lösemidir. Lösemi, kan hücrelerinin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucunda ortaya çıkan bir kanser çeşididir. Çocukluk çağı lösemilerinin çoğu akut lenfositik lösemidir (ALL). Kalan vakaların çoğu ise akut miyeloid lösemilerden (AML) oluşur. Çocuklarda kronik lösemiler nadirdir.
- Beyin tümörü: Çocuklarda beyin tümörü en sık görülen tümörler arasında ikinci sırada yer alır. Beyin tümörü genellikle beyin sapı veya beyincik gibi beynin alt bölümlerinde görülür. Bazı pediatrik beyin tümörleri iyi huyludur, herhangi bir tedaviye gerek olmayabilir. Ancak bu tümörlerin de düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Bazı tümörler ise kansere neden olur. Belirtiler arasında baş ağrısı, bulantı ve kusma, denge problemi, baş dönmesi, işitme sorunları gibi semptomlar sayılabilir. Hastalığın tedavisinde tümörün yerleşim yerine bağlı olarak kemoterapi, radyoterapi ve/veya cerrahi gibi farklı tedavi seçenekleri mevcuttur.
- Kemik tümörü: Çocuklarda kemik tümörü; çocukluk çağı tümörlerinin yaklaşık olarak %3’ünü oluşturur. Kemiklerdeki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ve büyümesi sonucunda ortaya çıkan kemik tümörü tüm kemiklerde görülebilir. Kemik tümörlerinin büyük çoğunluğu iyi huylu tümörlerdir. Çocuklarda görülen kemik tümörleri 3 sınıfa ayrılır. Bunlardan ilki osteosarkom olarak adlandırılan kemik tümörleridir. Bu tümörler kemikteki hücrelerden kaynaklanan tümörlerdir. Genellikle bacak ve kol bölgesindeki kemiklerde görülürler. Özellikle geceleri artan kemik ağrısı osteosarkom kemik tümörü belirtileri arasında sayılabilir. Kemik tümörlerinden bir diğeri Ewing sarkomu olarak bilinen çocuk kemik tümörüdür. Ewing sarkomu genellikle kemiğin çevresinde bulunan yumuşak dokulardan köken alır. Kalça kemiği, göğüs kafesi veya kürek kemiği en sık görüldüğü kemiklerdir. Kemik tümörlerinin sonuncusu ise kondrosarkom tümörüdür. Bu kanser çeşidi kemiklerin ucundaki kıkırdak hücrelerinin kontrol dışı çoğalması nedeniyle ortaya çıkar. Çocuklarda kemik tümörü tedavisinde çocuğun yaşı, tümörün konumu gibi faktörlere bağlı olarak kemoterapi, radyoterapi, cerrahi gibi tedavi seçeneklerinden faydalanılır.
- Lipoma (yağ bezeleri): Lipoma yani yağ bezeleri çocuklarda görülen iyi huylu tümörlerden bir diğeridir. Bu tümörler derinin altında bulunan yağ dokusunun çok fazla büyümesi sonucunda ortaya çıkan şişlik görünümündeki kitlelerdir. Lipomlar sert değildir, dokunulduğunda hareket edebilirler. Lipomlar vücutta yağ dokusunun olduğu her yerde görülebilir. Çoğu zaman ağrısız olan lipomlar, hızla büyüdüğünde veya ağrıya neden olduğunda cerrahi yöntemlerle çıkarılması gerekebilir.

Çocuk Kist ve Tümörleri Tedavisi
Çocuk kist ve tümörleri tedavisi için öncelikle çocuğun yaşı ve genel sağlık durumuna bakılır. Çocukluk çağında görülen kistler çoğu zaman iyi huyludur. Bu nedenle herhangi bir tedaviye gerek olmayabilir. Ancak bazı kistler ağrıya neden olabilir, bu durumda cerrahi olarak çıkarılmaları gerekebilir. Ayrıca alanında uzman bir doktor tarafından el bileği kisti gibi kistlerin içi aspirasyon yöntemiyle boşaltılabilir. Çocukluk çağında görülen tümörlerden bazıları iyi huyludur, bu tümörler için tedaviye gerek olmaz. Ancak bunların düzenli olarak takip edilmesi, şekilllerinde bir değişiklik olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir. Kötü huylu tümörlerin ise tedavisi gerekir. Çocuklarda tümör fark edildiğinde öncelikle alanında uzman doktorlar biyopsi gibi tekniklerle tümörü incelerler. Tümörün kanserli olduğu tespit edilirse bu durumda standart kanser tedavilerinden olan kemoterapi, radyoterapi, ameliyatla tümörlü dokunun çıkarılması gibi tedavi yöntemleri kullanılır. Bunun yanı sıra çocukluk çağında hem fiziksel hem de zihinsel büyüme ve gelişme çok önemlidir. Kanser tedavisi gören çocuklarda yeterli beslenmenin sağlanması, psikososyal gelişimlerine yönelik yöntemler izlenmesi ve ailelerin bilinçlendirilmesi oldukça önemlidir. Bu nedenle çocuk kist ve tümörleri multidisipliner bir anlayış gerektirir.
Çocuk kist ve tümörlerinde erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Bu nedenle siz de herhangi bir belirti ile karşılaşırsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak kontrollerinizi yaptırmalısınız.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Çocuk Onkolojisi
8.11.2022
8.11.2022
48982
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.