satır arası

Ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI), pankreasta görülen bir sağlık sorunudur. Yetişkinlerde meydana gelebilen ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI), çocuklarda da görülebilir.

Bu durum aynı zamanda hayvanlarda da sıklıkla meydana gelir.

Pankreas, insan anatomisinde yer alan son derece önemli organlardan birisidir. Sadece bir organ olmayan pankreas aynı zamanda vücudun en önemli bezleri arasında da yer alır.

Pankreas enzimleri; karbonhidratları, yağları ve proteinleri parçalayarak vücudun ihtiyacını karşılar. 

Sindirim sisteminin düzgün bir şekilde çalışmasında da son derece önemli bir role sahip olan pankreas, ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI)nedeni ile bu görevlerini yerine getiremez.

Bu da vücudun besinlerden temin ettiği ihtiyaçlarını alamamasına ve farklı sağlık sorunlarının meydana gelmesine neden olur.

Ekzokrin Pankreas Yetmezliği EPI Nedenleri Nelerdir?

Ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI) genel olarak pankreas iltihaplanması olan kişilerde meydana gelir. Bu durumun zaman içerisinde kronikleşmesi ise ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI) rahatsızlığının başlıca nedeni olarak kabul edilebilir.

Yetişkinlerde görülen ekzokrin pankreas yetmezliği (EPI) hastalığının diğer başlıca nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir;

  • Çölyak hastalığı
  • Diyabet
  • İnflamatuar bağırsak hastalığı
  • Pankreas kanseri
  • Sindirim sistemi cerrahisi (kilo vermek için geçirilen operasyonlarda yine bu kategoride yer alır)

Çocuklarda Ekzokrin pankreas yetmezliği EPI Nedenleri Nelerdir?

Yetişkinlerde görülen ekzokrin pankreas yetmezliği, bazı durumlarda çocuklarda da görülebilir. Çocuklarda bu sağlık sorununa neden olan başlıca etmen ise kistik fibroza olan genetik yatkınlıktır.

Bu durum, akciğerlerde kalın mukus birikmesine ve buna bağlı olarak nefes alınmasının zorlaşmasına neden olur.

Mukus bu durumda pankreasta birikir ve bu da sindirim enzimlerinin ince bağırsağa ulaşmasını engelleyerek yeni sağlık sorunlarının meydana gelmesine neden olur.

Bunun yanı sıra kalıtımsal bir sağlık sorunu olan Shwachman Diamond Sendromu da yine Ekzokrin pankreas yetmezliği EPI’ye neden olur. 

  • Ekzokrin pankreas yetmezliği EPI’nin başlıca belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir;
  • Kabızlık
  • İshal
  • Yağlı dışkı
  • Karın ağrısı
  • Gaz ve şişkinlik
  • Bebeklerde ve çocuklarda nedeni belirlenemeyen kilo kaybı ya da büyüme geriliğinin görülmesi

Pankreas Hastalıkları Nelerdir?

Pankreas, midenin orta arka kısmında yer alır ve son derece önemli görevlere sahiptir. Pankreasta meydana gelen rahatsızlıklar, başta sindirim sistemi olmak üzere birçok farklı vücut sistemini etkiler.

Bu da kişilerde birden fazla semptomun meydana gelmesine ve akabinde birden fazla sağlık sorununun kendini göstermesine neden olur.

Pankreasta meydana gelen hastalıkların başında; akut pankreatit, kronik pankreatit, otoimmün pankreatit, kistik hastalıklar ve pankreas kanseri yer alır.

Pankreas kanseri belirtileri, farklı birçok hastalığın belirtileri ile benzerlik gösterir. Bu nedenle pankreas kanserinin teşhisinin konulması bir hayli zordur. Öte yandan ‘pankreas kanseri neden olur?’ sorusunun da henüz net bir yanıtı bulunamamıştır.

Ancak yine de bu duruma neden olan bazı etmenler, uzman hekimler tarafından ortaya çıkartılmıştır.

Pankreas Kanseri Nedir?

Pankreas kanseri, pankreas dokusunda gelişen ve hızlı bir şekilde büyüyen kanser türü olarak tanımlanabilir. Pankreas kanseri belirtisi genel olarak karın bölgesinde ağrı, kusma ve kişinin kendini halsiz hissetmesi olarak ortaya çıkar.

Ancak bu belirtiler, farklı birçok hastalıkta da gözlemlenmektedir. Bu da pankreas kanserinin ilk evrelerde teşhis edilmesini zorlaştıran bir durumdur.

Pankreas Kanserinin Nedenleri Nelerdir?

Pankreas kanserinin nedeni kesin olarak bilinmese de bu duruma sebebiyet veren etken unsurlar uzman hekimler tarafından açıklanmıştır. Pankreas kanseri nedenler arasında şunlar yer alır;

  • Genetik yatkınlıklar
  • Kişinin ailesinde pankreas kanseri öyküsüne sahip olan bireylerin olması
  • Kişinin hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olması
  • Sigara tüketimi
  • Alkol tüketimi
  • Kronik pankreatit
  • Kimyasal maddelere ve toksik maddelere maruz kalmak 
  • Diyabet
  • Obezite

Pankreas Kanseri Belirtileri Nelerdir?

İlk evrelerde dikkat çeken belirtilere sahip olmayan pankreas kanseri, tümörün büyümesi ve yayılması ile birlikte farklı belirtilerin meydana gelmesine neden olur.

Pankreas kanseri 1. evre belirtileri arasında karın bölgesinde başlayan ağrının sırt bölgesine vurması, yemek yedikten sonra ya da kişinin uzanması ile başlayan karın ağrıları, kusma, iştahsızlık ve ani kilo kayıpları yer alır.

Kanserin ilerleyen evrelerinde idrar renginde ve dışkı renginde değişiklikler meydana gelirken aynı zamanda göz çevresinde ve deride sarılık görülmeye başlar. 

Pankreas kanseri 4. evre ölüm belirtileri arasında ise kişilerin şiddetli ağrılara maruz kalması görülür.

Öte yandan pankreas kanseri hastaları, kanserin son evresinde tümörün farklı organlara yayılmasıyla da karşı karşıya kalır.

Tümör ilk olarak pankreasın etrafında yer alan diğer organlara yayılır. Ardından karaciğer ve akciğer gibi hayati öneme sahip organlarda yayılım gösterir. 

Pankreas Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Dünya genelinde en sık görülen kanser türleri arasında dördüncü sırada yer alan pankreas kanseri aynı zamanda teşhis edilmesi en zor kanser türlerinden de biri olarak bilinir.

Bu nedenle uzman hekimler, hastalığı teşhis edebilmek için farklı görüntüleme tetkiklerine ve laboratuvar tetkiklerine başvurabilir.

Pankreas kanserinin teşhisi için uzman hekimlerin tercih ettiği tetkikler arasında şunlar yer alır;

  • İlk olarak hastanın öyküsü uzman hekimler tarafından dinlenir ve fiziki muayene yapılır (bu aşamada hastanın ailesinde pankreas kanseri geçmişine sahip olan bireylerin olup olmadığı son derece önemlidir)
  • Kan testi
  • Ultrasonografi
  • Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
  • Bilgisayarlı tomografi (BT)
  • Pet tarama 
  • Laparoskopi

Pankreas Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Pankreas kanserinin tedavi edilebilecek aşamada olduğuna karar vermek için uzman hekimlerin detaylı araştırma yapması gerekir.

Bu araştırma neticesinde hastanın genel sağlık durumu, kanserin hangi evrede olduğu, tümörün boyutu ve yeri belirleyici unsurları oluşturur.

Pankreas kanserinin tedavisi için farklı branşlarda görev alan uzman hekimlerin bir araya gelmesi ve ortak bir değerlendirme neticesinde karar vermesi gerekir.

Pankreas kanseri tedavisi için tercih edilebilecek yöntemler şu şekilde sıralanır;

  • Pankreas kanseri ameliyatı (Whipple ameliyatı ya da distal pankreatektomi)
  • Kemoterapi
  • Radyoterapi
  • Hedefe yönelik tedavi
  • Psikolojik desek ve rehabilitasyon
  • Beslenme desteği ve yaşam tarzı düzenlememeleri
  • İmmünoterapi
  • Endoskopik stent yerleştirme
  • Palyatif bakım ve ağrı yönetimi
  • Klinik araştırmalar ve deneysel tedaviler

Sıkça Sorulan Sorular

Ekzokrin Pankreas Yetmezliği EPI Nasıl Teşhis Edilir?

Ekzokrin pankreas yetmezliğinden şüphelenen kişilerin farklı fonksiyonel testlere tabi tutulması gerekir. Bunlar arasında; dışkı analizi, dışkı yağ testi, sekterin pankreas testi, bilgisayarlı tomografi ve karın ultrasonu da yine ekzokrin pankreas yetmezliği tanısı için başvurulan tetkikler arasında yer alır.

Ekzokrin Pankreas Yetmezliğinin Neden Olduğu Sağlık Sorunları Nelerdir?

Ekzokrin pankreas yetmezliği, kişilerin yeterli beslenmesini engeller. Sindirim sisteminin düzenli çalışmasının önüne geçen bu sağlık sorunu, vücudun ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri temin edememesine neden olur. Bu durum ise kişilerde kuru cilt sorununa, tırnak ve saç yapılarının güçsüzleşmesine, depresyona, ödem oluşumuna, sürekli olarak üşüme hissine, sinirlilik haline, hafıza ve konsantrasyon sorunları ile kas kaybına neden olur.

Ekzokrin Pankreas Yetmezliğinin Tedavisi Nedir?

Ekzokrin pankreas yetmezliğinin tedavisi için pankreas enzim replasman tedavisi tercih edilebilir. Bunun yanı sıra hastaların yüksek kalorili ve yüksek yağlı besinler içeren diyetlere uyması, vücudun ihtiyacı olan vitamin desteğinin takviyelerle sağlanması tercih edilebilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Doç. Dr.
Fuat Ekiz
Gastroenteroloji
Medical Park Ordu
6001

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.