👩🏼‍⚕️ Gastrointestinal Nedir? Gastrointestinal Sistem Nedir?

Gastrointestinal nedir sorusu, vücut yapısında ağızdan başlayıp anüste sonlanan sindirim sistemine verilen ad şeklinde yanıtlandırılabilir. Gastrointestinal, yemek borusu, mide, ince bağırsaklar, kalın bağırsaklar, anal kanal, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas organlarını kapsayan geniş ve karmaşık yapılı bir sistemdir.

Vücutta yiyeceklerin ve sıvıların sindirilmesine yardımcı olan bir dizi organdan oluşur. Tükürük bezleri de gastrointestinal sistem içinde yer alır. Bu sistemde oluşan rahatsızlıkları ve hastalıkları inceleyen alan gastroenteroloji dalıdır. Gastroenteroloji uzmanlarına da gastroenterolog denilir. 

Gastrointestinal sistemin temel görevi vücuda giren besinleri sindirmek ve besinlerdeki vitaminlerin, minerallerin emilini sağlamaktır. Gastrointestinal nedir dediğimizde, temelde sindirim sistemini kapsayan yiyeceklerin sindirilmesi ve besinlerin emilini sağlayan işlevlerin faaliyetlerinin yürütüldüğü sistemden bahsedilir.

Gastrointestinal sistem bir dizi organdan oluştuğu için hem fonksiyonel hem de karmaşık bir yapıdır. Gastrointestinal sistem ana organları; ağız, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, anüs oluşturur. Sistemin temel görevi sindirim faaliyetlerini yürütmek olmakla birlikte organlar birbiri ile ilişkili çok sayıda görevleri karmaşık bir yapı içinde yerine getirir.

Örneğin, pankreas organı hem sindirim için ince bağırsağa sindirim enzimlerini salgılarken bir yandan da kan şekerini düzenleyen insülin ve glukagon olmak üzere çok sayıda hormon salgılayarak vücudun genel sağlık yapısını dengelemeye yardımcı olur.  

Gastrointestinal Nedir?

Gastrointestinal, ağızdan anüse kadar tüm sindirim organlarının ortaklaşa verilen isimdir. Gastrointestinal sistem nedir diye sorulduğunda gastorintestinal yolunda yer alan temel organların sistemidir şeklinde yanıt verilebilir. Bu organlar, yiyeceklerin ve sıvıların ağızdan başlayarak sindirilerek vücuda alınması faaliyetlerini yürütür.

Yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüs organlarından oluşur. Bu sindirim sistemi organları, yiyeceklerin parçalanmasına, öğütülmesine, yenilmesine ve emilmesine yardımcı olmak için özel işlevlere sahiptir. 

Gastrointestinal sistemde yaşanabilecek işlevsel bozukluklar, birçok ciddi rahatsızlığa yol açabilir. Vücudumuzun sağlıklılığı açısından sindirim sistemi faaliyetlerinin başarıyla yürütülmesi büyük önem taşır.

Besinlerin sindirimi, emilimi ve dışkı haline getirilmesi, vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerin, vitamin ve minerallerin alınmasına katkı sağlar. Aynı zamanda bağışıklık sistemi için gerekli olan mikroorganizmaların barındırılmasına yardımcı olarak hastalanmamızı önler.  

Gastrointestinal sistemin başlıca dört fonksiyonu bulunur.

Bu fonksiyonları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Çiğneme ve Yutma Fonksiyonları: Besinlerin küçük parçalara ayrılması, tükrük salgısı ile nemlendirilmesi ve yemek borusuna gönderilmesi işlemlerini kapsar. Bu organları vücudun ağız kısmında yer alır. 
• Sindirim Fonksiyonları: Küçük parçalara ayrılan besin maddelerinin kimyasal ve mekanik işlemlerden geçilme işlemidir. Burada besinler ayrıştırılarak emilime hazır hale getirilir. Bu işlem mide ve ince bağırsağın ilk kısımlarında gerçekleştirilir. 
• Emilim Fonksiyonları: Emilime hazır hale getirilen besin moleküllerinin vücut tarafından emilmesi işlemidir. Emilim ince bağırsak ve kalın bağırsak tarafından gerçekleştirilir. 
• Boşaltım fonksiyonları: Sindirilmeyen ve atık maddelerin vücuttan boşaltılma işlemidir. Kalın bağırsaktan başlar, anüste sonlandırılarak gerçekleştirilir.

Gastrointestinal fonksiyonlarda meydana gelen her türlü işlevsel bozukluklar, hastanın genel sağlık durumunda bir dizi ciddi rahatsızlığa yol açabilir. Bu rahatsızlıklar erken tanıyla tedavi edilerek kontrol altına alınmazsa hasta için çok daha ciddi sonuçlar doğurabilir.

Gastrointestinal, bir sindirim sistemi organları bütünlüğünü temsil eder. Bu organlardan birinde oluşabilecek rahatsızlık öteki organların işlevselliğini yerine getirmesine engel olabilir. Gastrointestinal hastalıkların tanısında endoskopi ve ultrason sıkça kullanılan yöntemler arasında yer alır.     

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Nedir?

Gastrointestinal sistemde yer alan organlarda bazı durumlara bağlı gelişebilen işlevsel bozukluklar yaşanabilir. Bu hastalıklar, kişinin yaşam kalitesini ve genel sağlık durumunu ciddi boyutlarda etkileyebilecek kadar önemli sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden sindirim sistemi hastalıklarının erken tanı konularak bir an önce tedavi edilmesi kişinin ileriki dönemlerde yaşayabileceği büyük risk faktörü taşıyan hastalıkların önüne geçilebilir.  

Gastrointestinal sistem hastalıkları, bu sistemde yer alan organların fonksiyonlarını düzenli olarak yerine getiremedikleri durumlarda yaşanılan hastalıklardır. Sindirim sistemi organların organize olarak çalışması ile faaliyetlerini yürütmesinden dolayı, organlardan birinin işlevsel bozukluğunun yol açtığı aksaklık, gastrointestinal sistem işlevlerinin bozulmasına yol açabilir.

Vücut sindirim ve boşaltım işlemlerini başarıyla yürütemediği için buna bağlı olarak birçok komplikasyonla karşı karşıya kalabilir. Bu gibi durumlarda organların işlevselliğinde meydana gelen aksaklıkların erken tanıyla tedavi edilmesi büyük önem taşır.

Günümüzde gastrointestinal sistem hastalıkları başarıyla kontrol altına alabilen çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu konuda daha detaylı bilgi edinmek için gastroenterolog doktorunuza danışabilirsiniz. 

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?

Gastrointestinal sistem hastalıkları günümüzde birçok farklı sebepten dolayı meydana gelebilir.

Gastrointestinal sistem hastalıkların en yaygın şekilde görülme nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Enfeksiyonlar: Çeşitli virüsler, bakteriler ve parazitler gibi mikroorganizmalar gastorintestinal sistemde enfeksiyona yol açabilir. Bu enfeksiyonlar genellikle ishal, kusma, karın ağrısı ve ateş gibi semptomlarla kendini belli eder.
• Genetik Yatkınlık: Gastrointestinal sistem hastalıklarından bazıları ailede yaşanma durumundan kaynaklı olarak yatkınlık gösterebilir. Ülseratif kolit gibi hastalıklar genetik yatkınlıkta daha sık görülebilir. 
• Yanlış Uygulanan Diyet: Gastrointestinal sistem besinlerin sindirilmesi ve boşaltılması fonksiyonlarını kapsadığı için yanlış uygulanan diyetler sindirim sistemine zarar verebilir. Daha çok doktor kontrolü haricinde kulaktan duyma diyet programlarını uygulayan kişilerde rastlanan rahatsızlıklardır.
• Sağlıksız Yaşam Tarzı: Gastrointestinal sistem, rutin ve düzenle oluşturulan bir dizi fonksiyonla yürütülür. Burada vücuda alınan besinlerin zamanı, miktarı, çeşitliliği büyük önem taşır. Tek tip ve düzensiz beslenme alışkanlığı olan kişilerde bu tarz rahatsızlıklar görülebilir.
• Otoimmün hastalıklar: Bazı hastalık türleri vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması sonucunda gastrointestinal sistemde hastalıklara yol açabilir. Çölyak ve Crohn hastalıkları otoimmün hastalık türündendir.
• İlaçların Yan Etkisi: Bazı ilaçların yan etkisi sonucunda gastrointestinal sistem hastalıklarına yol açabilir. Uzun dönem ağrı kesici ve aspirin kullanan kişilerde rastlanabilen rahatsızlıklardır. 
• Yoğun Stres: Yoğun stres altında vücudun salgıladığı bazı hormonlar gastrointestinal sistemi fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Bazı sindirim sistemi rahatsızlıklarının semptomlarını tetikleyebilir. Yoğun strese maruz kalan kişilerde kabızlık veya ishal rahatsızlıklarına rastlanabilir.
• Çevresel Faktörler: Gastrointestinal sistem fonksiyonları sağlıklı ortam koşullarında işlevselliklerini yürütür. Bu koşullar sağlanmadığında gastrointestinal sistem hastalıkları meydana gelebilir. 

Gastrointestinal Sistem Hastalık Çeşitleri Nelerdir? 

 Gastrointestinal sistem merkezinde ortaya çıkan rahatsızlıkları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Reflü
• Hazımsızlık
• Kabızlık 
• Basur (Hemoroid) 
• Makat çatlağı
• Pankreas iltihapları
• Kolitler
• Kanserler (bağırsak, mide, karaciğer, pankreas ve yemek borusu)
• Mide ülseri – Kanamalar
• Gastrit sorunları
• İshal
• Safra kesesi taşı ve iltihapları

Gastrointestinal sistem hastalıklarının tedavisi için ameliyat başta olmak üzere birçok yönteme başvurulabilir. Gastrointestinal sistem rahatsızlıklarından kaynaklanan komplikasyonların muayenesi sonrası bu yöntemlerden hasta için en uygun olan tedavi yöntemine karar verilir.

Gastrointestinal nedir sorusuna vücudun sindirim ve boşaltım sistemlerinin organize çalışması şeklinde de yanıt verilebilir. Bu sistemde meydana gelen komplikasyonlar tedavi edilmezse daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.  

Gastrointestinal Sistem Hastalık Tanısı Nasıl Konulur? 

Gastrointestinal sistem organlarının işlevselliğinde bozukluklar oluştuğunda belirtilerle kendisini gösterir. Gastrointestinal sistemi hastalıklarının belirtileri, hastalığın nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir.

Yaygın belirtilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Karın ağrısı
• İshal
• Kabızlık
• Kusma
• Mide bulantısı
• Kanlı dışkı
• Kilo kaybı
• Halsizlik 

Eğer bu belirtilerden birkaçını yaşarsanız doktorunuza kontrole gitmeniz önemlidir. Doktorunuz şikayetlerinizi dinledikten sonra sizi muayene eder. Birtakım kan, idrar, dışkı testi, röntgen ve ultrason görüntüleri isteyebilir. Doktorunuz laboratuvar sonuçlarınıza ve filmlerinize bakarak durumunuzu değerlendirir.

Hastalığınızın tanısını doktorunuz bu değerlendirmenin sonucuna göre koyar. Hastalık tanısı konulduktan sonra hasta için en uygun olan tedavi yöntemlerinden biri seçilir. Geciktirilmeden tedavi sürecine geçilir. Bu süreçte doktorunuzun talimatlarına uymanız iyileşmenizi kolaylaştırır.  

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Gastrointestinal sistem, birçok karmaşık organı ve yapıyı bir arada bulunduran geniş kapsamlı bir sistemdir. Tedavi yöntemleri de hastalığın tanısına, derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre farklılık gösterebilir. Ancak gastrointestinal sistem hastalıkları tedavi yöntemlerinde genel olarak cerrahi operasyon, ilaç tedavisi, diyet, yaşam tarzı değişiklikleri uygulanır. 

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Gastrointestinal kedi maması nedir? Ne işe yarar? 

Kedilerin vücut yapısı da gastrointestinal sistemden oluşur. Kedilerin sindirim sistemleri çok daha hassas yapılıdır. Besinlerin sindirilmesi ve boşaltılması yanlış beslenme alışkanlıkları nedeniyle birtakım komplikasyonlara yol açabilir.

Kedilerin gastrointestinal sistemlerinin hassasiyetleri düşünülerek hazırlanan kedi mamaları vardır. Bu mamalar kedinizin gastointestinal sisteminin işlevselliğine katkı sağlamayı amaçlar. Vücutta sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olan besinlerden faydalanılır. Kedinizin sağlıklı bir sindirim sistemine sahip olmasına katkı sağlar. 

Diş sağlığı ve hastalıkları gastrointestinal sistemi sorunlarına yol açabilir mi?

Sindirim sistemi ağızda başlayan bir süreçten oluşur. Bu yüzden ağız ve diş sağlığınıza özen göstermeniz çok önemlidir. Tükürük bezi salgıları sayesinde besinler başarıyla işlenebilir hale getirilir.

Ayrıca dişlerin yiyecekleri küçük parçalara ayırması mide, safra kesesi, ince bağırsak, kalın bağırsak gibi organlara büyük kolaylık sağlar. Ağız ve diş sağlığınızı ihmal etmemeniz gastrointestinal sistem hastalıklarına yakalanma riskinizi azaltmanızda size yardımcı olur.    

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.