Vücudun tüm sistemleri üzerinde çeşitli etkileri olan hamilelik belirtileri, başlangıçtan doğuma kadar gerek fiziksel gerek ruhsal pek çok değişikliğe yol açar. Yumurtanın sağlıklı şekilde gelişip döllenmesi ve döllenmiş yumurta hücresinin rahim duvarına yerleşerek gebeliği başlatması için çeşitli hormon düzeylerinde hızlı değişiklikler meydana gelir. Hormonal sistem gebelik üzerinde etkili olduğu kadar vücudun diğer yapı ve organlarının işleyişi üzerinde de etkilidir. Dolayısıyla hormon düzeylerinde görülen değişikliklerle birlikte memelerde dolgunluk ve hassasiyet hissi, karnın alt kadranında dolgunluk, şişkinlik ve hassasiyet bulguları, idrar yapma sıklığında artış, bulantı ve kusma gibi sindirim sistemi değişiklikleri ve vajinal salgıların artışı gibi bazı önemli bulgular ortaya çıkabilir. Muhtemel bir gebeliğin habercisi olarak değerlendirilen bu önemli değişiklikler kişiyi gebelik tanısı için gerekli testleri yapmaya yönlendirir.
Gebelik (Hamilelik) Testi Nedir?
Gebelik durumunda ortaya çıkan spesifik bulguları tespit etmek ve muhtemel gebeliği kesin tanı ile doğrulamak için kullanılan testler gebelik testi olarak adlandırılır. Human Chorionic Gonadotropin olarak adlandırılan hCG hormon seviyesinin ölçümü, gebeliği doğrulamak için kullanılan testlerden başlıcasıdır. Döllenmiş yumurta hücresinin rahim duvarına yerleşmesi ile birlikte trofoblast adlı hücreler tarafından hızlı şekilde hCG hormonu salgılanır. Normal şartlarda kanda veya idrarda eser miktarda bulunan bu hormonun artışı gebelik durumunu doğrulayan ilk yöntemlerden biridir. Ancak dış gebelik durumunda ve bazı tümöral hastalıkların varlığında da hCG hormon düzeyi normalden daha yüksek seviyelerde ölçülebilir. Bu nedenle bazı durumlarda kesin gebeliğin tayini için bu teste ek olarak rahim duvarının ultrason ile görüntülenmesi tercih edilir.
Gebelik (Hamilelik) Testi Türleri Nelerdir?
Yumurtanın sperm tarafından döllenmesi döllenmiş yumurta hücresinin rahim duvarına yerleşerek trofoblast adlı embriyo hücrelerine dönüşmesi ile birlikte bu hücrelerden hızlı şekilde hCG hormonu salgılanmaya başlar. Gebelik testi olarak bilinen uygulama aslen bu hormon düzeyinin değerlendirilmesidir. Normal şartlarda kanda ve idrarda eser miktarda bulunan bu hCG ölçümü iki farklı şekilde gerçekleştirilir:
Kanda hCG Ölçümü ile Gebelik Testi
Kişiden alınan kan örneğinin laboratuvar ortamında incelenmesi ve kanda bulunan hCG hormon seviyesinin saptanması ile gebelik teşhisi yapılabilir. hCG hormonunun salgısı gebeliğin başladığı ilk günlerde, henüz adet gecikmesi dahi yaşanmadan artış gösterir. Bu nedenle korunmasız ilişkiden sonraki 8-11 gün içerisinde kanda hCG ölçümü ile gebelik tanısı konulabilir ya da gebeliğin gerçekleşmediği saptanabilir. Gebe olmayan sağlıklı kişilerin serum hCG düzeyi 1mIU/ml’den düşük seyreder. Gebeliğin başlangıcı ile birlikte hızlı şekilde 5 kat artarak 5 mIU/ml’ye ulaşan hCG düzeyleri daha sonraki haftalarda da artış gösterir ve gebeliğin 8 ila 10. haftalarında en yüksek seviyelere ulaşır. Gebelerin yaklaşık olarak %50’sinde adet gecikmesinin birinci gününde serum hCG düzeyi 25 mIU/ml olarak ölçülür. Dolayısıyla kanda hCG ölçümü gebeliğin kesin tanısı için son derece güvenilir yöntemlerden biridir. Ancak yumurtalıklarda gelişen koryokarsinomlar ve embriyonal kanserler gibi oldukça nadir görülen bazı tümöral hastalıkların da hCG hormonunun seviyesinde yüksekliğe neden olabileceği bilinmeli, gerekli durumlarda detaylı görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır.
İdrarda hCG Ölçümü ile Gebelik Testi
Kanda normalden çok daha yüksek seviyelere ulaşan hCG hormonunun fazlası vücuttan idrar aracılığı ile uzaklaştırılır. Bu nedenle idrarda hCG ölçümü gebeliğin tayini için sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Hastadan alınan idrar örneği yine laboratuvar ortamında incelenir ve her bir ml idrarda bulunan hCG hormonu saptanır. Normal şartlarda kandaki hCG seviyesi 1mIU/ml veya daha az miktarda olduğu için idrarla atılması gerekmez ancak gebelikle birlikte hızlı şekilde artan hormon seviyesi kanda en üst düzeye ulaştıktan sonra idrar ile vücuttan uzaklaştırılır. Bu nedenle idrarda hCG varlığı serum hCG seviyesinin maksimuma ulaştığının, dolayısıyla gebelik varlığının göstergesidir. Hormon düzeyinin idrar sıvısından tespit edilmesi hem tıp alanında kolaylık ve konfor sağlamış hem de kullanıcılara hastane dışında gebelik testi uygulama imkanı sunmuştur. Klinik dışı kullanım amacıyla geliştirilmiş olan test kitleri sayesinde yalnızca birkaç damla idrar ile tamamen yan etkisiz ve komplikasyonsuz şekilde evde gebelik testi uygulaması yapılabilir.
Evde Gebelik (Hamilelik) Testi Nasıl Uygulanır?
Evde gebelik testi için geliştirilmiş olan test kitleri günümüzde hemen her eczaneden kolaylıkla temin edilebilen, son derece kullanışlı kitlerdir. Ölçüm için test kiti üzerinde belirtilen alana birkaç damla idrar yapmak ve yalnızca birkaç dakika beklemek yeterli olur. Genellikle çubuk şeklinde tasarlanan test kitlerinin bir ucunda idrarı emecek olan yumuşak bir yapı, ortada test sonucunu gösterecek olan sonuç penceresi ve diğer uçta ise kiti temiz bir şekilde tutma amacıyla geliştirilmiş tutma alanı yer alır.
Uygulama için test kitinin emici ucu yaklaşık 5 saniye boyunca akan idrar altında bekletilir. İdrarın doğru şekilde emilmesi testin doğru sonucu vermesi için son derece önemlidir. Dolayısıyla uygulama sırasında bu noktaya dikkat etmek, emici ucun idrar ile doğrudan ve yeterince temas ettiğinden emin olmak gerekir. İkinci adımda emici ucun kapağı kapatılır ve test kiti yatak bir düzlemde, sonuç penceresi yukarı bakacak şekilde tutulur.
Uygulama sonuna kadar emici ucu yukarı doğru çevirmemek önemlidir. Yaklaşık 3 ila 5 dakika süre boyunca idrarda bulunan hCG hormonunun saptanması beklenir. İdrarda bulunan hCG miktarı normal seviyede ise sonuç penceresinde yalnızca tek bir çizgi belirir ve test negatif sonuçlanır. Ancak hCG seviyesi normalin üzerinde ise test kiti üzerinde iki adet çizgi görünür ve bu durum gebelik göstergesi olarak kabul edilir.
Uygulama sonrasında sonuç penceresinde en az bir çizgi görülmesi gerekir. Hiç çizgi çıkmaması emici uçta yeterince idrar olmadığını ve testin doğru çalışmadığını gösterir. Bu durumda yeni bir test kiti ile uygulamanın tekrarlanması önerilir. Bununla birlikte test kitini okumak için gereken sürenin aşılmaması, kullanma talimatında belirtilen bekleme süresinden hemen sonra ortaya çıkan sonucun görüntülenmesi gerekir. Uygulamadan sonraki 10. dakika itibariyle çıkan sonuç dikkate alınmamalıdır.
Evde (Hamilelik) Gebelik Testi Ne Zaman Yapılır?
Evde gebelik testi ile doğru sonuç alabilmek için öncelikle kanda hormon düzeyinin idrar yolu ile dışarıya atılacak kadar yüksek seviyelere ulaşması gerekir. Korunmasız ilişkiden sonraki birkaç gün içerisinde hCG hormonu hızla yükselir ancak bu dönemde idrarla teşhis edilmesi mümkün değildir. Üretici firmalar genellikle test kitlerinin doğruluk oranını %99 olarak belirtse de adet gecikmesinin 10 günden az olduğu durumlarda uygulanan testlerin hata oranı %50 civarındadır. Bu nedenle evde gebelik testi ile doğru sonuç alabilmek için hormon düzeyinin önce kanda pik seviyeye ulaşması, daha sonra idrar aracılığı ile vücut dışına atılması için gereken sürenin tamamlanması gerekir.
Genellikle adet gecikmesinin 10. gününde idrarda hCG düzeyi artmaya başlar ancak daha güvenilir sonuç elde etmek için birkaç gün daha beklemek faydalı olabilir. Bu doğrultuda evde gebelik testi yapmak için en doğru zamanın adet gecikmesinin 11-12. günleri olduğunu söylemek mümkündür. Eğer planlanan adet tarihiniz ayın 5’i ise test için ayın 17’sini beklemeniz doğru olacaktır. Şayet çocuk sahibi olmak istiyor ama gebelik gerçekleşmiyor ise de tüp bebek nasıl yapılır konusunda bilgi almak için tüp bebek merkezlerine başvurabilirsiniz.
Evde uygulanan idrar testinin pozitif sonuçlanması tanı için yeterli kabul edilse de gebeliğin doğru şekilde ilerlediğinden emin olmak için kan hormon düzeylerinin değerlendirilmesi gerekir. Sağlıklı bir gebelik süreci için detaylı muayene ile düzenli hekim kontrollerini ihmal etmeyin.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Kadın Hastalıkları ve Doğum
20.11.2022
10.10.2024
1206195
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.