👩‍⚕️ Grip Aşısı Nedir?

Grip aşısı, grip hastalığından korunmak için uygulanan tıbbi prosedürdür. Gribin etkeni influenza adlı virüstür. Virüs damlacıklar ile etrafa yayılır ve solunum yolu ile bulaşır. Grip vücuda girdikten sonraki 2-3 günde belirtiler ortaya çıkar.

Bu belirtilerden en sık görülenleri ateş, titreme, kuru öksürük, boğaz ve baş ağrısı, burun akıntısıdır. Bu hastalık toplumun her kesiminde sık görülür ancak immün sistemi zayıf kişilerde etkileri çok daha ağırdır. Bu kişileri hastalıktan korumak için grip aşısı yapılır. Grip aşısı faydaları, insanları hastalıktan korumak ve hastalığın toplumda yayılmasını engellemektir.

Grip Aşısı Ne Zaman Yapılır?

Birçok uzmanın görüşüne göre influenza aşısı kış mevsiminin hemen öncesinde, ekim - kasım aylarında yapılmalıdır. Bunun nedeni toplum genelinde virüse karşı direncin kışın düşmesidir. Grip aşılama süreci mart ayına kadar devam eder. Aşı kişiyi yaklaşık 6 ay boyunca grip virüsünden korur. Bu aşının yıllık olarak tekrarlanması yani her yıl yeniden yapılması gerekir. 

Ayrıca virüslerin mutasyona uğrayabilme yetenekleri nedeniyle her yıl, önceki yılın aşısı işlevsiz hale gelmektedir. Bu sebeple de aşının her sene yenilenmesi gerekliliği söz konusudur. Grip etkeninin solunum yollarında kalıcı hasar bırakmaması için bağışıklık sistemi yetersiz kişilerde aşılama önemlidir.

Grip Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?

Ani yükselen ateş, boğaz ağrısı, öksürük bulguları genelde gribal enfeksiyonu akla getirir. Grip bazen soğuk algınlığı ile karışabilir. İki hastalıkta benzer belirtiler görülür ama soğuk algınlığı genellikle daha hafif geçirilir. Ayrıca gripte ani başlayan ateş, öksürük ve boğaz ağrısı sıktır. Soğuk algınlığında ise burun tıkanıklığı ve hapşırma sıktır.

Aşı hastalık kendini gösterdikten sonra tedavi amacıyla yapılmaz. Kişi hastalığa yakalanmadan önce bağışıklık sistemini virüse hazırlamak amaçlanır. İnfluenza aşısı grip risk grubundaki kişilere önerilir. 65 yaş üstü yaşlılar, önemli hastalığa sahip olanlar, bağışıklık sistemi baskılananlar bu gruba dahildir.

Sağlıklı kişilerde koruyuculuğu %80 olarak belirtilmiştir. Yaşlılarda bu oran daha düşüktür. Yine de yaşlı grubunda da grip komplikasyonlarını azalttığı ve mortaliteyi düşürdüğü görülmüştür.

Grip aşısı, insanlarda belirtilerin gelişmesini önlediği gibi hastalığın yayılmasını da önler. Özellikle 6 ay - 2 yaş arası çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığa sahip kişiler aşılanır.

Grip Aşısı Kimlere Yapılmaz?

Tüm tıbbi uygulamalar gibi bu aşının da uygulanmasının sakıncalı olduğu durumlar vardır. Bu durumların başında önceden İnfluenza aşısına karşı vücudu ciddi reaksiyon veren kişiler gelir. Bu durumda yeni bir aşı uygulaması tavsiye edilmez. Ayrıca hamileliğin ilk üç ayında da aşı olmak risk oluşturabilir. Aşının içerisinde bulunan maddelerden birine alerjisi olan kişilere de aşı önerilmez.

Grip Aşısının Faydaları Nelerdir?

Grip özellikle okul, iş yeri, yurt, spor salonu gibi kalabalık ortamlarda kolay yayılır. Özellikle kış aylarında grip salgınlarına yakalanan kişilerin gündelik işleri aksayabilmektedir. Grip olan kişiler 2-3 gün ateş, boğaz ağrısı, öksürük, halsizlik şikayetlerinde bulunurlar. Önceden grip aşısı olunması bu belirtileri en aza indirir ve insanların günlük hayatının sekteye uğramasını önler. Grip aşısı yan etkileri, bu faydalarının yanında oldukça azdır.

Grip Aşısı Yasal Olarak Zorunlu mu?

 Grip aşısı İnfluenza virüsünden kendini sakınmak için önemlidir. Bu sayede sağlık sisteminin üzerine düşen yük de azalır. Aynı zamanda hastalığa yakalanıp günlük hayattaki işlerden geri kalmamak adına da aşı mühimdir. Sık sık salgınlara yakalanan veya bağışı sistemi kolay çöken kişilere aşılama önerilmektedir.

Grip aşısı faydaları insanları hastalıktan büyük ölçüde korur. Bu kişiler grip salgınlarından korunmak adına doktora danışıp aşı yaptırabilirler. Grip aşısının yasal bir zorunluluğu yoktur. Yaptırıp yaptırmamak vatandaşların kendi insiyatifine kalmıştır. Grip aşısının yan etkileri değerlendirilerek aşı yaptırıp yaptırmama kararı verilir.

Grip Aşısı Koruması Ne Kadar Sürer?

Grip aşısının koruyucu olması için virüs fazla yayılmadan önce aşılama yapılması önemlidir. Bunun nedeni grip aşısı yapıldıktan sonra kişinin bağışıklık sisteminin immün yanıt geliştirmesinin iki hafta kadar sürmesidir.

Etkinin ulaşması için kişi İnfluenza virüsünü çevreden kapmamış olmalıdır. Bu iki haftalık süre bitiminden sonraki 6-12 ay arası sürede aşı virüs etkeninden kişiyi korur. Bu süre sonunda aşının tekrarlanması önerilir.

Gebelikte Grip Aşısı Uygulanabilir Mi?

 Hamilelik hem anne hem de bebek için hassas bir dönemdir. Normalde anne adayının hafif atlatacağı bir hastalık, gebelikte çok daha yıkıcı etkilere sebep olabilir. Hamileler de hepimiz gibi sonbahar ve kış mevsimlerinde grip salgınlarına yakalanabilmektedir. Grip aşısı hem gebeyi hem de bebeğini hastalıktan büyük ölçüde korur.

Gebelikte aşı yaptırmanın bebekte yan etkileri olacağı görüşü topluma yayılmış yanlış bir fikirdir. Influenza aşısı, aksine, bebeği gribe yakalanmaktan %70-90 arası korumaktadır. Bebek gribe yakalanırsa sistemlerinde anomaliler gelişebilme ihtimali vardır. Ayrıca grip virüsü erken doğuma da neden olabilmektedir.

Elbette her tıbbi işlem gibi grip aşısı da doktor gözetiminde, düzenli olarak denetimden geçen sağlık merkezlerinde yaptırılmalıdır. Grip aşısının yan etkileri grip semptomlarının hafif formu şeklinde gelişir. Halsizlik, hafif ateş görüşebilir. Aynı zamanda aşının yapıldığı noktada kızarıklık görülebilir. Tüm bunları göz önünde bulundurarak doktorunuza da danışıp grip aşısı yaptırabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Grip olunca grip aşısı yaptırılabilir mi?

Grip aşısı faydaları arasında grip semptomlarını en aza indirmek vardır ancak grip iken grip aşısı uygulamasında bu durum geçerli olmayabilir. Hali hazırda virüs ile enfekte olmuş kişi aşı yaptırırsa İnfluenza virüsünün belirtileri şiddetlenebilir. Bu nedenle hastalık döneminde aşı önerilmez. Salgın dönemleri öncesinde aşılama önerilir.

Grip aşısı nerede yaptırılır?

Grip aşısı hastanelere ve sağlık ocaklarına başvurularak yapılabilir. Ayrıca vatandaşlar aşıyı eczanelerden kendileri temin edip kayıtlı oldukları sağlık ocaklarında kolaylıkla yaptırabilirler.

Çocuklara grip aşısı ne zaman yapılabilir?

Aşının etkili olabilmesi için aşılanan kişinin vücudu hastalık antijenine karşı antikor üretmelidir. 6 aydan küçük çocuklarda immün sistem gelişimi yetersizdir ve yeterli antikor üretilemez. Bu nedenle bu dönemde aşılama anlamsızdır. 6 yaşın üstündeki tüm çocuklara aşı yapılabilir.

Grip aşısı yaptırmak ücretli midir?

65 yaş ve üzeri vatandaşlar grip aşısını ücretsiz şekilde olabilirler. Aynı zamanda 65 yaş altındaki kronik hastalıklı bireyler de aşıyı sağlık kurumlarına başvurarak bir ücret ödemeden yaptırabilirler. Bu şartlara uymayan ancak aşı yaptırmak isteyen kişiler için grip aşısı yaptırmak ücretlidir.

Grip aşısı İnfluenzanın tüm türlerine karşı etkili midir?

Mevsimsel grip aşısı tüm türlere karşı etkin koruma sağlar. Domuz gribi, kuş gribi; grip aşısının etkili olduğu grip türlerindendir.

Grip ve COVİD-19 enfeksiyonu aynı anda görülebilir mi?

Birden fazla enfeksiyonun bir arada görülmesi olağan bir durumdur. Bu durumda iki hastalığında semptomlarında ağırlaşma gözlemlenmiştir. Önceden grip aşısı yaptırmış olmak bu durumda belirtilerin çok daha hafif görülmesini sağlar.

Grip aşısı yan etkileri ne kadar sürer?

Grip aşısı yan etkileri şöyle sıralanabilir:

• Ağrı
• Kızarıklık
• Ateş
• Şişlik
• Halsizlik
• Kas Ağrısı

Grip aşısının yan etkileri içinde bir kısım oldukça nadir görülen belirtilerdir. Grip aşısının yan etkileri aşı uygulamasından yaklaşık 6 saat sonra başlar. 1-2 gün içerisinde de genelde kendiliğinden yok olur. 

Grip aşısı, grip hastalığına neden olan virüse karşı vücuda bağışıklık kazandıran bir araçtır.

Grip nedir?

Mevsimsel grip hastalığı; influenza adlı virüsün sebep olduğu, özellikle sonbahar sonundan ilkbahar başlangıcına kadar olan süreçte sıklıkla görülen bulaşıcı bir hastalıktır. 

Grip belirtileri nelerdir?

Grip belirtileri, virüs vücuda alındıktan 1-3 gün sonrasında ortaya çıkar. Sık görülen belirtiler:

• Ateş, titreme 
• Kuru öksürük
• Boğaz ağrısı
• Burun akıntısı ve tıkanıklığı
• Baş ağrısı, eklem ağrıları
• Şiddetli halsizlik
• İshal olarak sayılabilir.

İshal ve kusma çocuklarda daha sık görülmekle birlikte bebeklerde iştahsızlık, huzursuzluk ve uyku hali görülen semptomlar arasındadır.

Şikayetler genelde bir hafta sürer, ilk birkaç gün şiddetlenen belirtiler yavaş yavaş kaybolur. İyileşme süresi iki haftaya kadar uzayabilir.

Grip nasıl bulaşır?

Grip, solunum yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Hasta kişinin; öksürme, hapşırma ve konuşma sırasında ağzından etrafa saçılan damlacıklar influenza virüsüyle yüklüdür. Hasta kişinin yakınında (1-2 metre) olan kişiler havaya saçılan bu virüs yüklü damlacıkları solunum yoluyla kendi vücutlarına alırlar. Virüs, alan kişinin bağışıklık sistemi yeterince güçlü değilse virüsle savaşamaz ve grip hastalığına yakalanır. Grip olan kişiler belirtiler ortaya çıkmadan 1 gün öncesiyle belirtiler ortaya çıktıktan sonraki 5 gün boyunca virüsü çevrelerine yayarlar. 

Kalabalık ortamlar, okullar, yaşlı bakım merkezleri gibi yerler grip hastalığının yayılmasında risk taşıyan bölgelerdir.

Grip tanı ve tedavisi nasıldır?

Grip tanısı koymak için gribin mevsimsel salgın olarak görüldüğü dönemde hastanın bulgu, belirtileri ve fizik muayene yeterlidir. Ek bir teste ihtiyaç duyulmaz. Doktorunuz, bazı durumlarda grip tanısı için teste başvurabilir. İnfluenza tanısı koymada en duyarlı test PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testidir. Bu yöntemle hastadan alınan örnekte influenza virüsünün içerdiği genetik materyal taranır. İnfluenzaya ait genetik materyal bulunması testin pozitif olduğu anlamına gelir.

Grip tedavisinde temel yöntem destek tedavisidir. Hastaya istirahat etmesi ve çok miktarda sıvı tüketmesi önerilir. Hastalığın şiddetli olmadığı kişilerde bu öneriler tedavi için yeterlidir ve hastalık genellikle birkaç gün içinde iyileşir.

Enfeksiyonun ağır seyrettiği veya hastalığa bağlı komplikasyon riskinin yüksek olduğu kişilerde; oseltamivir, zanamivir, peramivir gibi antiviral tedavi uygulanabilir. Bu ilaçlar hastalığın iyileşmesini hızlandırır ve ciddi komplikasyon gelişme ihtimalini azaltabilir.

Grip hastalığının neden olduğu komplikasyonlar nelerdir?

Grip, genellikle birkaç günde iyileşen ve ciddi problemlere sebep olmayan bir hastalıktır. Ancak bazı kişilerde grip nedeniyle hayatı tehdit edebilecek ölçüde ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Gribin komplikasyonlarına bağlı ölüm gerçekleşebilir.

Grip, sinüslerde ve kulakta enfeksiyona neden olabilir.

İnfluenza virüsü, akciğerlerde kendisi zatürre (pnömoni) yapabileceği gibi başka virüs ve bakterilerle beraber de pnömoniye yol açar. Pnömoni; ateş, solunum zorluğu gibi belirtilere neden olan ve akciğer dokusuna zarar veren bir hastalıktır. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda ciddi solunum problemlerine neden olabilir. 

Grip; kalp, beyin, kas gibi organlarda da inflamasyona (iltihaplanmaya) sebep olarak çoklu organ yetmezliğine yol açabilir. 

İnfluenza virüsünün akciğerlerde yaptığı etkiye bağlı olarak vücutta aşırı inflamatuar yanıt görülebilir. Bu durum sepsis adı verilen ölüm oranının oldukça yüksek olduğu klinik tabloya ilerler ve hasta kaybedilebilir.

Grip aşısı nedir?

Grip, toplumun genelinde hafif seyretmekle beraber özellikle risk grubundaki kişilerde ciddi komplikasyonlara sebep olabilmektedir. Bununla beraber grip, özellikle salgın döneminde hastaneye yatışın en önemi sebeplerinden biri haline gelir. Grip hastalığına bağlı komplikasyonların önüne geçmek, hastaneye yatışları azaltmak için en etkili yöntem grip aşısıdır. Grip aşısı, aşı olan kişiye virüsün antijenik özellik gösteren parçalarının dışarıdan verilmesiyle kişiyi hasta etmeden virüse karşı bağışıklık cevabı oluşturmasını sağlar.

Her yıl grip aşısı olunmalı mı?

İnfluenza virüsü, sürekli değişen bir virüstür. Bu değişimi, sahip olduğu yüzey proteinlerinde mutasyonlar sonucu meydana gelen küçük değişikler sayesinde yapar. Virüsün yüzey proteinleri, bağışıklık sistemi tarafından tanınan ve vücutta immün cevaba yol açan antijenlerdir. Yüzey proteinlerinde meydana gelen değişikler bu antijenik yapının değişmesine neden olur. Sonuç itibariyle bağışıklık sistemi her seferinde yeni bir antijenle karşılaştığından yeterli bir hafıza oluşturamayabilir. Bu durum da insanları yeni antijenik yapı kazanmış virüs ile enfekte olmaya açık hale getirir. 

Gribe sebep olan virüs sürekli değişim gösterdiğinden virüs aşısı da buna paralel olarak değişim gösterir. Her yıl Dünya Sağlık Örgütü farklı merkezlerden topladığı sonuçlarla en sık görülen influenza tiplerini tespit eder. Daha sonra en sık görülen tiplere karşı koruyuculuk sağlayan aşılar üretilir. 

Grip aşısı, daha önceden grip hastalığı geçirilmesine veya önceki senelerde grip aşısı olunmasına bakılmaksızın her sezon yeniden yapılmalıdır. Aşı, yapıldığı sezon için etkilidir. Aşının koruyuculuğu 6-8 ay arasında değişmektedir. Aşının koruyuculuğu aşı yapıldıktan yaklaşık iki hafta sonra başlar. Grip aşısı için en uygun zaman, virüsün en sık görülmeye başlandığı aylar olan Ekim Kasım aylarıdır. Aşılanmayan kişiler ise mart ayının sonuna kadar aşılarını yaptırabilir.

Grip aşısının faydaları nelerdir?

Grip aşısı, grip hastalığına yakalanma riskinizi azaltır. Tüm yaş gruplarında grip kaynaklı hastaneye yatışı azaltır. Diyabet, KOAH, kalp hastalıkları gibi kronik hastalığa sahip kişilerde grip kaynaklı hastalık alevlenmelerinin azalmasını sağlar. Hamilelerde grip aşısı, gebelikte görülen solunum yolu enfeksiyonları ve bunlara bağlı hastaneye yatışı azaltmanın yanında bebekleri doğumdan birkaç ay sonrasına kadar gripten koruyabilir. Aşı aynı zamanda, aşı olmasına rağmen hastalanan kişilerde hastalığın şiddetini azaltabilir.

Grip aşısı yaptırmama rağmen hasta olabilir miyim?

Kişiler, grip aşısı olmasına rağmen gribe yakalanabilir. Bu durum üç yolla mümkün olabilir:

• Aşı yapıldıktan yaklaşık 2 hafta sonra vücutta yeterli bağışıklık cevabı oluşur. Kişilerin virüsle karşılaşması bu iki haftalık süreçte gerçekleştiğinde, bağışıklık sistemi tarafından etkin bir cevap oluşmadığından hastalık görülebilir.
• Gribe sebep olan pek çok influenza alt tipi vardır. Grip aşısı, her yıl toplumda dolaşmakta olan ve en sık görülen 3 yada 4 farklı alt tipi kapsar. Dolayısıyla, vücutta bu alt tipler için antikor oluşturulur. Aşıda bulunan alt tipler dışında kalan alt tiplerdeki virüslerle enfekte olunduğunda, bu virüsler bağışıklık sistemi tarafından tanınamaz ve hastalık gelişebilir.
• Aşı olmasına rağmen bazı kişilerde etkili immün (bağışıklık) cevap oluşmayabilir. Yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda bağışıklık sistemi zayıflamış olduğundan aşıdaki antijenlere karşı yeterli antikor oluşmayabilir. Bu kişiler aşılanmasına rağmen, virüsle enfekte olup hastalanabilirler. Ancak aşılanma bu kişilerde hastalığın şiddetini azaltarak gribe bağlı komplikasyonların en alt seviyede kalmasına yardımcı olur. 

Kimler grip aşısı yaptırmalıdır?

Grip aşısı; 6 aylıktan küçük olmayan, gebeliğin ilk 3 ayında bulunmayan, ciddi yumurta alerjisi veya aşı içeriğindeki maddelerden birine alerjisi olmayan ve daha önce grip aşısı sonrası hayatı tehdit edecek alerjik reaksiyon öyküsü bulunmayan kişilerde  grip aşısı uygulanabilir. 

Özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler, kronik hastalığı bulunan kişiler, sağlık çalışanları; grip aşısı olması kesinlikle tavsiye edilen gruplardır.

Grip aşısı, koronavirüs açısından da dolaylı bir koruma sağlar. Covid-19 ile enfekte olan kişilerin akciğerleri zarar görür ve koronavirüs dışındaki diğer enfeksiyon ajanlarına karşı savunmasız hale gelebilir. Covid-19 hastalarında, zayıflamış akciğere koronavirüse ikincil influenza virüsünün görmesiyle pnömoni gelişebilir. Bu yüzden grip aşısı olmak, koronavirüsün sebep olabileceği olumsuzluklara karşı kısmi bir koruma sağlayabilir.

Grip aşısı yan etkileri nelerdir?

Grip aşısından sonra oluşan etkiler, enjeksiyona ve alerjik reaksiyonlara bağlı olarak gelişir. Grip aşısı inaktive aşı olduğudan kişide aşıya bağlı grip oluşması söz konusu olamaz. 

Grip aşısı olanların yaklaşık %20'sinde aşı yerinde şişkinlik, ağrı ve kızarıklık oluşabilir. Tüm vücudu etkileyen sistemik etkiler ise oldukça nadirdir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.