Histerektomi nedir?

Kadın üreme sistemi genel olarak üreme hücresi yumurtanın ve cinsiyet hormonlarının üretiminden sorumludur. Üreme organları aynı zamanda yumurta hücresinin erkek üreme hücresi ile birleşmesi sonucu oluşan zigotun (döllenmiş yumurta) gelişimi için uygun ortamın hazırlanmasını sağlar. 

Kadın üreme sisteminde görev alan birçok organ vardır. Üreme hücresinin üretimi ve cinsiyet hormonlarının sentezi yumurtalıklarda gerçekleşir. Gelişimini tamamlayan yumurta hücresi yumurtalıklardan rahime (uterus) geçişini fallopi tüpü adı verilen yapı vasıtasıyla gerçekleştirir. Aynı zamanda erkek üreme hücresi sperm ile kadın üreme hücresinin birleştiği bölge de bu tüp yapılardır. Fallopi tüpü içerisinde ilerleyen yumurta hücresi veya zigot, bu tüp yapısından çıkarak rahim içine ulaşır.

Uterus (rahim) temel olarak boyun ve gövde olmak üzere 2 kısımda incelenir. Boyun (serviks) kısmı rahim boşluğu ile vajina arasındaki bağlantıyı oluşturur. 

Rahim dokusunun gelişimi hormonal değişiklikler ile uyarılır. Bu uyarılar sayesinde gelişen rahim dokusu, erkek üreme hücresi ile birleşen yumurta hücresinin yerleşmesi için uygun bir ortam oluşturur. Üreme hücreleri arasında birleşmenin gerçekleşmemesi halinde ise yumurta hücresi ve gelişmiş rahim dokusu adet kanaması ile birlikte vücudun dışına atılır.

Histerektomi nedir?

Histerektomi, çeşitli cerrahi yaklaşımlar ile rahim yapılarının çıkarılmasını ifade eder. Histerektomi yapılan kişide menstruasyon (adet kanaması) ve üreme işlevi sonlandırılmış olur. Histerektomi esnasında rahim dokusuna ek olarak yumurtalık ve fallopi tüpü gibi yapıların çıkarılması da gerçekleştirilebilir.

Histerektomi gerektiren durumlar nelerdir?

Rahim fonksiyonları ve genel sağlık durumu ile ilgili olumsuz sonuçlarla seyredebilecek çeşitli rahatsızlıklar varlığında histerektomi uygulaması gündeme gelebilir:

•    Diğer tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınamamış anormal vajinal kanama varlığında,

•    Endometriozis olarak adlandırılan rahim dokusunun rahim dışı bölgelerde de bulunmasının ciddi bir seyir izlemesi halinde,

•    Pelvik organ prolapsusu olarak ifade edilen durum kadınlarda üreme ile ilgili organların destek dokularındaki zayıflık nedeniyle normalden farklı bir pozisyonda bulunmasıdır. Uterin prolapsus (rahim prolapsusu), rahmin vajinal kanal içerisinde olacak şekilde aşağıya doğru yer değiştirmesini ifade eder. Bu durum sonucunda üriner inkontinans olarak adlandırılan idrar tutamama veya bağırsak hareketlerinde oluşan bozuklukların düzeltilmesi amacıyla,

•    Uterin fibroidler olarak ifade edilen iyi huylu tümöral oluşumların boyutlarında artış meydana gelmesi ya da kanama ve aşırı ağrı hissi oluşturması halinde,

•    Çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmasına rağmen bu tedavi girişimlerine yanıt vermeyen pelvik ağrı varlığında,

•    Rahim boynu ya da rahim içi kanser veya anormalliklerinde tedavi amacıyla,

Cerrahi uygulamalarla acil olarak rahim dokusunun çıkarılması çeşitli nadir durumlarda gerçekleştirilen bir eylemdir. Ciddi yaralamalar, çok ağır seyreden enfeksiyon hastalıkları ya da doğum esnasında kontrol edilemeyen kanamanın meydana gelmesi acil olarak histerektomi ile müdahale edilebilecek uygulamalara örnek teşkil ederler.

Histerektomi nasıl uygulanır?

Histerektomi uygulamaları için birçok farklı yaklaşım mevcuttur. Tüm teknik yaklaşımlarda ortak özellik, histerektomi işleminin anestezi altında gerçekleştirilmesidir. 

Abdominal histerektomi işleminde, cerrah çıkaracağı rahim dokusuna karın üzerinden ulaşmayı hedefler. Karın bölgesindeki bir kesi yardımıyla karın boşluğu içinden rahmin çıkarılması gerçekleştirilir. Bu işlem sonrasında kesi yapılan bölgelerde küçük bir yara izi kalarak iyileşme meydana gelir.

Histerektomi amacıyla rahim dokusuna ulaşmayı sağlayacak yöntemlerden biri de vajinal histerektomidir. Vajenin iç bölgesinde gerçekleştirilen bir kesi ile rahmin çıkarılması gerçekleştirilir. Kesinin vücudun dışında olmaması nedeniyle iyileşme dönemi sonrasında dışarıdan görülmeyen bir yara izi oluşur.

Karın bölgesinde büyük kesiler yerine 3-4 adet ufak kesiden ışık kaynağı, kamera ve ameliyat aletlerinin karın içine ulaştırılmasını sağlayan yöntem laparoskopik histerektomi olarak adlandırılır. Karın içine ulaşılması sonrasında rahmin tespit edilmesi ile rahim dokusunun ufak parçalar halinde alınması gerçekleştirilir. 

Histerektomi işlemi için vajinal ya da laparoskopik yaklaşımlar abdominal cerrahiye göre daha az invaziv olmaları nedeniyle daha sık başvurulan tekniklerdir. Hangi tekniğin kullanılacağının belirlenmesi, işlemin uygulanacağı kişinin özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir. Genel sağlık durumu, yaş ve vücut ağırlığı göz önünde bulundurulan özellikler arasında yer alır. 

Aynı zamanda histerektomi işlemi ile birlikte rahim dokusunun hangi bölümlerinin çıkarılacağına ya da çıkarma işlemine rahim dışında hangi organların da dahil olacağına göre farklı şekilde adlandırılan histerektomi işlemleri mevcuttur:

•    Parsiyel histerektomi, rahmin gövdesinin çıkarıldığı ancak boyun kısmının, fallopi tüplerinin ve yumurtalıkların yerinde bırakıldığı histerektomi işlemini ifade eder. 

•    Total histerektomi ise diğer üreme organlarına müdahale edilmeden rahmin tamamen çıkarılması işlemidir.

•    Radikal histerektomi olarak adlandırılan işlem ise rahmin tamamen çıkarılmasına ek olarak bu bölgeye yakın vajen dokusunun, destek dokuların ve bazen fallopi tüpü, yumurtalıklar ve o bölgedeki lenf düğümlerinin de çıkarılmasını ifade eden terimdir.

Histerektomi büyük cerrahi ameliyatlar arasında kabul edilir ve bu işlemin süresi 1-3 saat arasında değişkenlik gösterebilir. Uygulanan cerrahi yönteme göre hastanede kalış ve iyileşme döneminin uzunluğu da farklılık gösterebilir. Ameliyat sonrası günlük aktivitelere geri dönüş süresi 3 ile 6 haftayı bulabilir.

Taburculuk ve eve dönüş sonrasında eşyaları itme ve çekme gibi eylemlerden, elektrikli süpürge kullanımından, ağır kaldırmaktan, eğilmekten ve cinsel aktiviteden bir süre kaçınılması iyileşme döneminde olumsuz gelişmeler yaşanmaması için alınabilecek önlemler arasında yer alır.

Histerektominin yararları nelerdir?

Histerektomi işlemi özellikle rahim (uterus) ya da yumurtalık kanseri hastalarında sağ kalıma katkıda bulunması nedeniyle önem arz eder. Rahim içerisinde oluşan çok sayıdaki fibroide bağlı olarak ortaya çıkan şikayetler de histerektomi ameliyatı sonrasında kaybolabilir.

Histerektominin riskleri nelerdir?

Bütün cerrahi girişimlerde olduğu gibi histerektomi ile birlikte bazı riskler söz konusu olabilir. Göreceli olarak güvenli cerrahi işlemler arasında yer alan histerektomi işleminde uygulanan anesteziye karşı istenmeyen bir etkileşim oluşması, histerektominin riskleri arasında yer alır. Mesane, bağrsaklar ve kan damarları histerektomi işlemi esnasında en sık etkilenen dokulardır. Bu nedenle ameliyat sonrasındaki ilk 5 gün içerisinde gelip geçen ağrı, kabızlık ve idrar yapma ile ilgili problemler oluşabilir. Nadir olarak meydana gelen bu durumların düzeltilmesine yönelik olarak ikinci bir cerrahi müdahale söz konusu olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Abdominal histerektomi işlemi esnasında kesilen dokuların kendi arasında anormal yapışıklıklara neden olması adezyon olarak adlandırılır. Histerektomi ameliyatı sonrasında adezyon gelişimi ağrı ve sindirim sistemi ile ilgili problemlerin oluşmasına zemin hazırlayabilir.

Histerektomi ameliyatı olan kişinin yaşamının geri kalan bölümünde gebe kalması mümkün değildir. Menstrual kanamalar yumurtalık ve rahim boynunun çıkarılmadığı histerektomi girişimleri sonrasında devam edebilir. Yumurtalıkların histerektomi ameliyatı esnasında çıkarılması o kişinin artık menopoz dönemine geçtiği anlamına gelir. Dolayısıyla ameliyat sonrası dönemde bu döneme ait sıcak basması, duygulanım değişiklikleri ve vajinal kuruluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Cinsel yaşam histerektomi ameliyatı sonrasında işlem öncesindeki problemin ne olduğuna bağlı olarak olumlu ya da olumsuz şekilde etkilenebilir. Cinsel aktivite problemlerinin temelinde ilişki esnasında ağrı hissi olması ve bu şikayetin ameliyat sonrasında hafiflemesi halinde kişinin cinsel yaşamında iyileşme meydana gelir. Bazı kadınlarda ise histerektomi sonrasında cinsel aktivite esnasında tecrübe edilen hazzın düzeyinde azalma oluşması nedeniyle cinsel yaşam olumsuz olarak etkilenebilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.