👩‍⚕️ HPV Nedir? HPV Aşısı Nedir?

HPV, cinsel yolla bulaşan, oldukça yaygın görülen bir enfeksiyondur. Cinsel olarak aktif olan kişilerin yaklaşık olarak %50’si, hayatlarının bir döneminde HPV ile enfekte olurlar. Hiçbir belirtisinin olmaması, kişinin HPV enfeksiyonu taşımadığı anlamına gelmez. Ancak HPV virüsünün bazı tipleri kansere sebep olabilir. HPV aşısı, kişiye HPV virüsüne karşı bağışıklık kazandırarak HPV’nin yol açtığı kanserlere karşı koruma sağlar.

HPV Nedir?

HPV, insanlarda oldukça yaygın olarak bulunan ve çoğu kişide bir soruna yol açmasa da bazı kişilerde genital siğil ve kansere sebep olabilen virüsün adıdır. HPV virüsü cildi etkiler.

HPV’nin birçok tipi, ağzı, boğazı ve genital bölgeyi etkiler. HPV bulaşı ya da belirtileri için cinsel ilişki şart değildir. Tıpkı hiv belirtileri ya da bulaşında olduğu gibi; HPV genital bölgelerin teması; anal, vajinal veya oral seks, genital bölge ile temas etmiş olan havlu gibi eşyaların ortak kullanımı yolu ile de bulaşabilir. HPV ile enfekte olmuş kişi herhangi bir semptom göstermeyebilir; dolayısıyla kişilerin HPV ile enfekte olup olmadıklarını belirlemek için bazı özel testler yapılmalıdır.

HPV virüsü çoğu kişide herhangi bir sorun veya hastalığa yol açmaz. HPV ile enfekte olan kişilerin yüzde doksanında enfeksiyon 2 yıl içinde geriler. Ancak bazı HPV tipleri aşağıdaki gibi önemli sağlık sorunlara yol açabilir:

• Genital siğiller
• Liken planus
• Servikal kanser
• Anal kanser
• Penis kanseri
• Vulva kanseri
• Vajinal kanser
• Bazı baş ve boyun kanserleri

HPV Tanısı

HPV testi, serviks (rahim ağzı) kanseri tarama testinin bir parçasıdır. Bu tarama rahim kanseri belirtileri fark edilmeden de yapılır. Bu tarama HPV-Pap Smear Testi olarak bilinir. HPV tanısı için bir kan testi yoktur. Tarama sırasında serviksten küçük bir hücre örneği alınır ve HPV açısından test edilir. Tarama, 30 ila 65 yaş arası kadınlarda beş yılda bir yapılır.

Taramanın amacı serviks kanseri olan kişilerin erken tanı almasını sağlamak ve serviks kanserinin yol açtığı mortalite ve morbiditeyi azaltmaktır. Homoseksüel ilişkisi olan erkeklerde de anal kanser gelişme riski yüksek olduğundan risk grubundaki erkeklere de HPV testi önerilir.

HPV’den tamamen korunmak mümkün olmasa da aşağıdaki iki öneri HPV’den korunmaya yardımcı olabilir:

• Cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak, HPV riskini azaltabilir. Ancak kondomlar genital bölgeyi tamamen örtmedikleri için kesin bir koruma sağlamazlar.
• HPV aşıları, genital siğil ve serviks kanserine en sık yol açan HPV tiplerine karşı koruma sağlar ancak tüm HPV tiplerine karşı bir koruma sağlamaz.

HPV Aşısı

Serviks kanserinin en önemli risk faktörü HPV virüsüdür. Piyasada en sık kullanılan HPV aşıları bivalan aşı ve kuadrivalan aşıdır. Bivalan aşı kansere en sık sebep olan HPV tip 16 ve 18’e karşı koruyuculuk sağlar.

Kuadrivalan aşı ise HPV tip 16 ve 18’in yanı sıra genital siğillere en sık sebep olan HPV tipleri 6 ve 11’e karşı da koruyuculuk sağlar. Kuadrivalan aşı olarak bilinen HPV aşısı, FDA tarafından onaylanmış olup hem kız hem de erkek çocuklara uygulanabilen bir aşıdır.

Bu aşı, kız çocuklara veya kadınlara virüsle karşılaşmadan önce yapıldığında serviks kanseri olgularının önemli bir kısmının önüne geçer. Aynı zamanda bu aşı, vajinal kanser ve vulva kanserine karşı da koruyucudur. Üstelik HPV aşısı hem erkeklerde hem de kadınlarda genital siğilleri, anal kanserleri, ağız kanserlerini, baş ve boyun kanserlerini önler.

HPV aşısının kız çocuklar kadar erkek çocuklarda da uygulanmak istenmesinin nedenlerinden biri olarak erkekleri aşılamanın erkeklerden kadınlara HPV bulaşma riskini de azaltacağının öngörülmesi olarak gösterilir.

CDC’nin (Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri) önerilerine göre 11-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklar ilk doz HPV aşısı ile aşılanmalıdır. Ancak aşılama en erken 9 yaşından sonra olmalıdır. Bu yaş aralığı, kız ve erkek çocukların 11-12 yaşlarında virüsle karşılaşmamış olması göz önüne alınarak belirlenmiştir. Kişi, daha önce HPV ile enfekte olmuşsa aşının koruyuculuğu daha az olur. Ayrıca aşı cevabı genç yaşlarda daha iyi oluşur.

İlk doz aşı ile ikinci doz arasında en az 6 ay bulunmalıdır. 15 yaşına kadar iki doz aşı HPV’ye karşı koruyuculuk sağlarken 15-26 yaş aralığında aşının koruyuculuk sağlayabilmesi için üç doz aşı uygulanmalıdır.

FDA, kuadrivalan aşının 9-45 yaş aralığında uygulanabileceğini belirtmiştir. Ancak 27-45 yaş aralığındaki kişilerin aşı olmadan önce doktor tavsiyesi almalarının daha uygun olacağı belirtilir.

HPV Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?

HPV aşısı cinsel yönden aktif olmayan ve aktif olan her bireye uygulanabilir. Özellikle de HPV enfekte olmadan herkesin aşıyı yaptırması tavsiye edilir. HPV aşısı henüz virüse maruz kalınmadığında HPV türlerinden korur. Bu virüsün farklı çeşitleri olduğu için aşı olunduktan sonra da düzenli bir şekilde kontrollere gitmek tavsiye edilir. 

HPV hem erkek hem de kadınlara bulaşabilir. Kadınlarda genital, rahim ağzına, erkeklerde ise penis ve makat bölgelerinde rastlanır. Aşının genç yaşta alınması bireylere maksimum fayda sağlar. 

HPV Aşısı Faydaları Nelerdir?

HPV aşısı faydaları hem erkek hem de kadınlar için geçerlidir. Hpv aşısı faydaları aşağıdaki gibi listelenebilir. 

• HPV aşısı faydalarından ilkirahim ağzı kanserinekarşı koruma sağlamasıdır. HPV’nin sebep olduğu vajina, vulva, penis ve anüs kanserini korumada yardımcı olur. 
• HPV aşısı faydalarından biri de genital siğillere karşı koruma sağlamasıdır. 
• HPV’nin neden olduğu boğaz, ağız, baş ve boyun kanserine karşı da kişiye koruma sağlar.
• HPV aşısı virüsün bazı türlerine karşı vücudun bağışıklık oluşturmasını sağlar. Bundan dolayı eğer kişi daha sonradan virüse yakalanırsa vücut bu virüslerle savaşması daha kolay olacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

Kimler HPV Aşısı Olmamalıdır?

HPV aşısı hamile kadınlara ve ciddi hastalığı olan kişilere önerilmez. Öte yandan HPV'nin hamileliğe engel teşkil etmediği bilinmektedir. Yine de ebeveyn olmak isteyenler ve doğal yoldan bunun oluşmadığına ilişkin hekim kaanati varsa tüp bebek aşamaları hakkında bilgi almak için tüp bebek merkezine başvurabilir. 

Mantar veya lateks alerjisi dahil olmak üzere ciddi alerjisi olan kişilerin aşı olmadan önce doktora görünmesi ve doktor tavsiyesi alması önerilir. Aşının herhangi bir içeriğine karşı alerjik reaksiyon gösteren veya daha önceki HPV aşısında ciddi alerjik reaksiyon gösteren kişiler de aşılanmamalıdır.

Cinsel Olarak Aktif Olan Kişiler HPV Aşısından Fayda Görür Mü?

Evet, fayda görebilirler. Kişi HPV’nin bir tipi ile enfekte olmuş olsa bile diğer HPV tiplerine karşı aşı olarak korunabilir. Ancak hiçbir aşı, önceden var olan HPV enfeksiyonuna karşı fayda sağlamaz. HPV aşıları ancak daha önce maruz kalınmayan spesifik HPV tiplerine karşı koruma sağlar.

HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

Yapılan birçok çalışmada HPV aşısı güvenilir bulunmuştur. Bildirilen yan etkiler oldukça hafiftir. HPV aşısının en sık görülen yan etkisi aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık ve şişliktir. Bazen aşıdan sonra baş dönmesi ve bayılma görülebilir.

Aşı yapıldıktan sonra 15 dakika kadar daha oturmaya devam etmek bayılma riskini azaltır. Aşıdan sonra baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, halsizlik görülebilir. CDC ve FDA olağan dışı veya ciddi yan etkiler olma olasılığına karşın aşı etkilerini izlemeye ve rapor etmeye devam etmektedir.

HPV Aşısı Rutin Aşı Takviminde Yer Alıyor Mu?

Hayır. T.C Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen ve en son 3 Haziran 2020’de güncellenen aşı takviminde HPV aşısı yer almamaktadır.

HPV Aşısı Olan Kadınlar Serviks Kanseri Taramasına Katılmalı Mıdır?

Evet. HPV aşısı, Pap Smear Testi olarak da bilinen serviks kanseri tarama programının yerini doldurmamaktadır. HPV aşıları tüm HPV tiplerini kapsamamaktadır. 30 yaşında başlayan ve beş yılda bir 65 yaşına kadar yapılan rahim ağzı kanseri tarama programı, önleyici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli etmenlerinden birisidir.

HPV Aşısı Nerede Yapılır?

Tüm hastanelerde HPV aşısı yaptırılabilir. HPV aşısı eczaneden satın alınabilir. Fakat reçetesiz bir şekilde aşı olunamaz. 

HPV aşısı nasıl yapılır?

HPV aşısı kol ya da kalça bölgesinden yapılmaya uygundur. 

HPV Aşısı Ücretli mi?

HPV aşısı rahim ağzı kanserine karşı etkili bir koruma sağlamasından dolayı yapılması tavsiye edilen aşılardan biridir. HPV aşısı ABD, Almanya, İngiltere, Kanada, Belçika, Avusturya, Norveç, Finlandiya, Fransa ve Portekiz ülkelerinde ücretsiz bir şekilde uygulanır. Ancak Türkiye’de HPV aşısı ücretli bir şekilde yapılır. Bu aşı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında bulunmamaktadır.

HPV Bulaştıktan Sonra Aşı Olunur mu?

HPV aşısının küçük yaşlardan olunması önerilir ancak HPV vücuda bulaştıktan sonra da aşı olunabilir. HPV aşısı ile enjekte olmayan HPV türlerine karşı koruma sağlar. Bu yüzden HPV'ye maruz kaldıktan sonrasında da aşı olunabilir. HPV aşısı etkisini üçüncü dozdan sonra gösterir. HPV enfeksiyonuna sahip iseniz bir doktora başvurarak tedavi yöntemlerini öğrenmelisiniz.

Önerilen Aşı Yaş Aralığında Olmayanlar Serviks Kanserine Karşı Nasıl Korunabilir?

HPV aşısının önerildiği yaş aralığında olmayan kişiler, korunmasız cinsel ilişkide bulunmayarak serviks kanseri riskini azaltabilirler. Genital bölge ile temas riski bulunan eşyaları kimseyle ortak kullanmamalı ve bu eşyaların hijyenini sağlamalıdır.

Sigara içmek serviks kanseri riskini arttıran bir faktördür. Sigara içen kişiler mutlaka sigarayı bırakmalıdır. Tarama programına katılmalı, 30 yaşından sonra Pap smear testini düzenli olarak yaptırmalıdır.

Cinsel ilişkiden sonra vajinal kanama, cinsel ilişki sırasında ağrı, postmenopozal kanama, pelvik ağrı veya regl dönemleri dışında vajinal kanama gibi belirtiler serviks kanseri belirtisi olabilir. Bu gibi durumlarla karşılaşılması halinde hemen doktora başvurun ve sağlığınızı ihmal etmeyin!

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.