👩‍⚕️ İTP Hastalığı Nedir? İTP Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

İdiyopatik trombositopenik purpura (İTP) nadir bir bozukluk olarak kabul edilse de hastaların sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde önemli etkiye sahiptir. Tanısı ve tedavisi zor olan bu otoimmün durum, altta yatan birçok sorun ile ilişkili olabilir. İTP'de, bağışıklık sistemi trombositleri yabancı istilacılar olarak tanımlar ve yok edilmesi için onları hedefler. Bu da trombosit sayısının azalmasına yol açar. “İTP hastalığı nedir?” konusunu daha ayrıntılı öğrenmek için okumaya devam edebilirsiniz.

İTP Hastalığı Nedir?

İdiyopatik trombositopenik purpura, kan dolaşımındaki trombositlerin düşük olduğu bir bozukluktur. Trombositler, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan küçük kan hücreleridir. İTP'de, bağışıklık sistemi yanlışlıkla trombositlere saldırır ve yok eder, bu da sayılarının azalmasına neden olur. Bu durum, kanın düzgün şekilde pıhtılaşmasını önleyerek anormal kanama ve morarmalara yol açabilir. İTP'nin kesin nedeni genellikle bilinmez (idiopatik), ancak bağışıklık sistemi bozukluğu ile ilişkili olduğuna inanılır. İTP ani (akut) olarak ortaya çıkabilir veya uzun süre (kronik) devam edebilir ve şiddeti hastadan hastaya göre değişir.

İTP Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

İTP hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve durumun şiddetine bağlıdır. İTP hastalığı belirtileri şunlardır:

• Peteşi: Ciltte küçük, kırmızı veya mor lekeler, derinin altında hafif kanama nedeniyle oluşur.
• Purpura: Ciltte daha büyük mor veya kırmızı morluk lekeleri, derinin altında kanama sonucu oluşur.
• Kolay morarma: İTP'li kişiler, genellikle küçük yaralanmalarla bile normalden daha kolay morarabilirler.
• Burun kanamaları: Düşük trombosit sayılarından dolayı sık veya uzun süreli burun kanamaları görülebilir.
• Diş eti kanaması: Özellikle diş fırçalama veya diş ipi kullanımı sırasında diş etlerinden kanama.
• Ağır adet kanaması: İTP'li kadınlar anormal derecede ağır veya uzun süren adet dönemleri yaşayabilirler.
• Dışkıda veya idrarda kan: Şiddetli vakalarda, iç kanamaya bağlı olarak dışkıda veya idrarda kanama olabilir.
• Baş ağrıları veya görme değişiklikleri: İTP hastalığı belirtileri arasında nadiren baş ağrısı, görme değişiklikleri veya nörolojik bozukluklar yaşanabilir.

İTP Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

İdiyopatik trombositopenik purpuranın kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı olası tetikleyici faktörler ve risk faktörleri şunları içerebilir:

• Otoimmün tepkiler: İTP'nin temel nedeni, bağışıklık sisteminin kendi trombositleri gibi sağlıklı hücrelere saldırmasıdır. Bu otoimmün tepki sonucu trombositlerin anormal bir şekilde hedef alınması ve yok edilmesi, trombosit sayısında azalmaya neden olur.
• Genetik yatkınlık: Aile öyküsünde İTP olan kişilerde, genetik faktörlerin rol oynaması muhtemeldir. Ancak bu konudaki araştırmalar hala devam etmektedir.
• Viral enfeksiyonlar: Bazı viral enfeksiyonlar, özellikle hepatit C, HIV veya Helicobacter pylori gibi enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi üzerinde etkileyici olabilir ve İTP'yi tetikleyebilir.
• İlaçlar: Heparin, kinin, sülfonamidler gibi belirli ilaçlar, bağışıklık sistemi ile etkileşime girerek İTP gelişimine yol açabilir.
• Hamilelik: Nadiren, hamilelik sırasında kadınlarda İTP'nin ortaya çıkması mümkündür. Bu durum, gebelik sırasında bağışıklık sistemi değişiklikleriyle ilişkilendirilebilir.
• Kronik hastalıklar: Bazı kronik hastalıklar, özellikle otoimmün hastalıklar, lenfoproliferatif bozukluklar veya kronik karaciğer hastalığı gibi durumlar İTP hastalığı riskini artırabilir.

İTP Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?

İTP'nin teşhisi için bir hematolog veya immünolog tarafından kapsamlı bir değerlendirme gereklidir. İTP hastalığı teşhisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:

• Tıbbi Geçmiş ve Fizik Muayene: Doktor, semptomları değerlendirmek için hastanın tıbbi geçmişini ve semptomlarını detaylı olarak inceler. Ayrıca fizik muayene sırasında kanama belirtileri (peteşi, purpura, diş eti kanaması vb.) aranır.
• Kan Testleri:

• Tam Kan Sayımı (CBC): Trombosit sayısını belirlemek için CBC testi yapılır. Normalde, trombosit sayısı 150.000 ila 450.000/mm³ arasında olmalıdır. İTP hastalarında trombosit sayısı düşüktür.
• Periferik Kan Yayması: Bu test, trombositlerin şekil ve boyutunu değerlendirmek için kullanılır. Trombositlerin normalden küçük veya şekilsiz olması, İTP'nin bir işareti olabilir.
• Kanama Zamanı Testi: Bu test, kanın pıhtılaşma süresini ölçer. İTP hastalarında pıhtılaşma süresi değişebilir.

• Trombosit Antikor Testleri: Bazı durumlarda, kan örnekleri İTP'ye özgü antikorları tespit etmek için test edilir. Bu, İTP teşhisi için destekleyici bir bilgi sağlayabilir.
• Kemik İliği Biyopsisi: Nadiren kemik iliği biyopsisi yapılabilir. Bu test, trombosit üretiminde herhangi bir anormalliği belirlemek için kullanılabilir, ancak rutin olarak yapılması gerekli değildir.

İTP Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

İTP hastalığı tedavisi, hastanın semptomlarının şiddeti, trombosit sayısı, yaş, sağlık durumu ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak belirlenir. İTP hastalığı tedavisi şunları içerebilir:

• Gözlem ve Bekleme: Hafif İTP vakalarında veya semptomsuz hastalarda, doktorlar hastayı düzenli olarak izleyebilir ve tedaviye gerek olup olmadığını değerlendirebilirler.
• Kortikosteroidler: Prednizon gibi kortikosteroidler, bağışıklık sisteminin aktivitesini baskılayarak trombosit sayısını artırabilir. Bunlar genellikle akut İTP vakalarında ilk tedavi seçeneği olarak kullanılır.
• İntravenöz İmmünglobulin (IVIG): IVIG infüzyonları, trombosit sayısını geçici olarak artırabilir ve kanama riskini azaltabilir. Özellikle acil durumlarda veya cerrahi müdahale öncesinde kullanılabilir.
• Trombopoetin Reseptör Agonistleri (TPO-RAs): Eltrombopag ve romiplostim gibi TPO-RA ilaçlar, kemik iliğinde trombosit üretimini uyararak trombosit sayısını artırabilir. Kronik İTP vakalarında etkili olabilirler.
• Splenektomi: Dalak, trombositlerin yok edildiği bir yer olduğundan dalak cerrahi olarak çıkarılarak trombosit yıkımı azaltılabilir. Ancak splenektomi sadece belirli durumlarda ve diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda düşünülmelidir.
• İmmünsüpresif Tedaviler: Rituximab gibi hedefe yönelik etken maddesi içeren immünsupresif ilaçlar, bağışıklık sisteminin aktivitesini baskılayarak trombosit yıkımını azaltabilir. Bu tedaviler özellikle diğer tedavilere yanıt vermeyen kronik İTP vakalarında kullanılabilir.

İTP Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmemiş İdiyopatik trombositopenik purpura çeşitli komplikasyonlara yol açabilir ve bunlardan bazıları ciddi veya hayati tehlike oluşturabilir. İTP, düşük trombosit sayısı ve bozulmuş kan pıhtılaşması ile karakterize edildiğinden, tedavi edilmemiş hastalar uzun süreli veya kontrolsüz kanamalar riski altındadır. Müdahale edilmezse, iç kanama meydana gelebilir ve bu da dışkıda veya idrarda kanama gibi belirtilere veya hatta beyin gibi hayati organlara kanama riskine yol açabilir.

Ayrıca tedavi edilmemiş İTP'li kişiler, spontan kanama atakları riski nedeniyle günlük yaşamlarında zorluklarla karşılaşabilirler. Spor gibi yaralanmalara neden olabilecek etkinlikler veya hatta küçük kazalar bile kanama komplikasyonları için artan bir risk oluşturabilir.

Ciddi vakalarda İTP önemli ölçüde morbidite ve mortaliteye neden olabilir. Beyin gibi kritik organlara kanama, nörolojik bozukluklara veya hatta felce yol açabilir. Bu nedenle, İTP hastalarının tıbbi yardım ve uygun tedavi arayışında olmaları, durumlarını etkili şekilde yönetmek ve komplikasyon riskini en aza indirmek için önemlidir. Optimal sonuçları elde etmek ve yaşam kalitesini korumak için düzenli takip ve sağlık uzmanlarıyla işbirliği hayati önem taşır.

Sık Sorulan Sorular

İTP Hastalığı Ölümcül müdür?

İTP genellikle ölümcül değildir, ancak nadir durumlarda ciddi kanama komplikasyonları yaşanabilir. Özellikle intrakraniyal kanama gibi vakalar hayati risk oluşturabilir. Ancak uygun tedavi ve yönetimle çoğu durumda ölüm riski azalır. Erken teşhis, tıbbi müdahale ve düzenli izleme, İTP ile ilişkilendirilen ölüm riskini en aza indirmeye yardımcı olabilir.

İTP Hastalığına Sahip Olan Biri Nelere Dikkat Etmeli?

İTP hastaları herhangi bir olağan dışı kanama ataklarını derhal sağlık uzmanına bildirmesi değerlendirme ve yönetim için önemlidir. Ayrıca İTP hastaları, temas sporları veya dikkatsizce keskin nesneler kullanma gibi yaralanma veya kanama riskini artıran etkinliklerden kaçınmalıdır. Trombosit sayısını izlemek ve gerektiğinde tedaviyi ayarlamak için hematolog veya immünolog ile düzenli takip randevuları da önemlidir. Öngörülen ilaçlara ve tedavi planlarına uyum sağlamak, sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmek ve stres seviyelerini yönetmek, İTP'yi etkili bir şekilde yönetmeye ve komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Siz de İTP hastalığına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız kapsamlı bir değerlendirme için size en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.