satır arası

Kalın Bağırsak Nerede Bulunur?

Kalın bağırsak nerede bulunur sorusuna yanıt olarak sindirimde merkezi bir rol oynayan gastrointestinal (GI) kanalın son kısmında yanıtı verilebilir.

Kalın bağırsak bazen kolon olarak adlandırılır. İnce bağırsaktan alınan sindirilmemiş gıdanın işlendiği, sindirilemeyen maddelerin vücuttan dışkı olarak atılmadan önce kalan tüm su ve besin maddelerinin emildiği yerdir.

Kalın bağırsak, sindirim ve bağırsak hareketliliğini sağlamanın yanında vücutta pek çok işlevi yerine getirir.

Hormonları ve bağışıklık tepkisini uyarmada da rol oynayan enterik sinir sistemini etkileyerek sağlık için oldukça önemli bir işlev görür.

Kalın bağırsak yapı olarak; hemoroid, inflamatuar bağırsak hastalığı, divertikülit ve kanser gibi hastalıklara karşı oldukça hassastır.

Bundan dolayı kalın bağırsak sağlığını korumak; sağlıklı beslenme, sigara kullanımını bırakma ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesiyle mümkün olabilir.

Kalın Bağırsak Nerede Bulunur?

Kalın Bağırsak Nerede Bulunur?

Kalın bağırsak nerede bulunur sorusu; mide, karaciğer, pankreas, dalak, böbrekler ve diğer organlarla birlikte karın boşluğunda bulunur şeklinde cevaplanabilir.

Boşluk, periton adı verilen bir zarla kaplıdır. Organların nemli kalmasını ve birbirleri üzerinde kaymasını sağlayan sıvıları salgılar.

Kalın bağırsak yapı olarak esnektir. Sindirilmiş büyük miktardaki yiyecek veya dışkıyı barındırabilmek için bir miktar genişleyebilir. 

Kalın bağırsak yapı olarak kıvrımlı bir hal alabilir. Karnın içine sığması için kalın bağırsak; kabızlık (aşırı su emilimi nedeniyle), bağırsak tıkanıklığı veya anormal keselerin (divertikül adı verilir) oluşumu gibi sorunlara neden olabilecek ekstra kıvrımlara ve dönüşlere sahiptir.

Sindirim sisteminin bir parçası olan kalın bağırsağın, sindirimi sağlayan dört temel işlevi vardır:

  • Sindirilemeyen lifleri parçalayarak bağırsaklardan daha kolay geçmesini sağlar
  • Sağlıklı dışkının oluşması için kimustan su emer
  • Dışkının daha rahat geçmesini sağlamak için mukus salgılar
  • Tiamin ve riboflavin gibi mineraller ve vitaminler de dahil olmak üzere kimusta kalan tüm besinleri emer

Kalın Bağırsağın Bölümleri Nelerdir?

Kalın Bağırsağın Bölümleri Nelerdir?

Kalın bağırsak; kör bağırsak, kolon, rektum ve anal kanaldan oluşur. Her biri sindirim ve sindirim sağlığında oldukça önemli işlevler görür.

Kör bağırsak

Kalın bağırsak nerede bulunur sorusuna, küçük bir kese şeklinde çekum adı verilen kalın bağırsağın ilk kısmını oluşturur şeklinde cevap verilebilir.

İnce bağırsağın son kısmı olan ileuma bağlanır. Kısmen sindirilmiş yiyecekleri alır ve tutar (kimüs). Böylece bağırsak bakterileri sindirilemeyen selüloz adı verilen lifi parçalayabilir.

Kör bağırsak aynı zamanda kimustan tuzları, elektrolitleri emer ve katı atıkların kolona daha kolay geçmesini sağlayan kayganlaştırıcı mukus salgılar. 

Kolon

Kolon, kalın bağırsağın en büyük kısmıdır. Sindirilemeyen maddeden temel besinleri, kalan suyu çıkarmakla görevlidir.

Bağırsaklarda meydana gelen bazı problemler, kolon kanseri oluşumuna yol açabilir. Kolon dört bölümden oluşur: 

  • Yükselen kolon: Sağ alt karın bölgesinden başlayıp diyaframa doğru uzanan kolonun ilk kısmıdır
  • Transvers kolon: Karın bölgesinin üst bölümünden yatay olarak uzanan kısımdır
  • İnen kolon: Karın bölgesinin sol kısmından aşağı doğru inen bağırsak kısmıdır
  • Sigmoid kolon: Kalın bağırsak nerede bulunur, sol alt karın bölgesinde bulunan ve rektuma bağlanan S şeklindeki son bölümdür

Rektum

Rektum; kalın bağırsağın son düz kısmıdır. Dışkılar için, geçmeye (dışkılamaya) hazır olana kadar geçici bir depolama alanı görevi görür. 

Rektumun üst ve alt kısmında, dışkının rektumun içine ya da dışına hareket etmesini sağlamak için açılıp kapanan iç ve dış sfinkterler adı verilen iki dairesel kas bulunur. 

Sigmoid kolonun yanındaki iç sfinkter istemsizdir ve gerektiğinde açılıp kapanır. Anüsün yanındaki dış sfinkter ise istemlidir ve dışkının dışarı sızmasını önlemek için kapalı tutulabilir.

Rektum duvarları dışkıyla genişledikçe, dışkılamayı başlatan kasılmaları tetikleyen sinir sinyalleri beyne gönderilir. 

Anüs

Anüs; dışkının vücuttan çıktığı dış geçittir. Sindirim sistemindeki mukoza zarlarının normal deriye dönüştüğü yerdir. Dışkılamaya hazır olduğunda, iç sfinkter dışkının vücuttan dışarı atılmasına yardımcı olur. 

Anal kanal, dışkının düzgün geçişine yardımcı olmak için mukus salgılayan anal sinüsler adı verilen iç oluklardan oluşur.

Son oluklu bölüm (mukozal dokuların deriye dönüştüğü yer) anal valf olarak adlandırılır. Bu yapı; ağrı, kaşıntı, sıcaklık ve soğuğu hissedebilen sinirlerle dolu bölgedir. 

Kalın Bağırsağın Yapısı

Kolon olarak da bilinen kalın bağırsak, sindirim sisteminin diğer bölgelerine benzer şekilde çeşitli doku katmanlarından oluşur. Kalın bağırsağın katmanları şu şekildedir;

Mukoza: En içteki tabakayı oluşturur. Dışkıyı yağlamak, aşındırıcı parçacıklara karşı korumak, parazitlerin, virüslerin veya bakterilerin bağırsak dokularına girmesini önlemek için mukus salgılar.

Submukoza: Diğer doku tabakalarını destekleyen kan damarı, sinir ve bağ dokusundan oluşur. 

Muskularis: Besinleri sindirimdeki kanaldan hareket ettiren, istemsizce kasılan düz kas tabakasıdır.

Serosa: Bağırsağın dış kısmında bulunan ve bağırsağın diğer iç organlara doğru kaymasını sağlayan yağlayıcı bir sıvı salgılayan ince bir tabakadır.

Kalın Bağırsakla İlişkili Rahatsızlıklar Nelerdir?

Enfeksiyonlar, iltihaplı hastalıklar, fonksiyonel bozukluklar ve kanser dahil olmak üzere birçok tıbbi rahatsızlık kalın bağırsağı etkileyebilir. Kalın bağırsakla ilgili rahatsızlıklar şu şekildedir;

Kabızlık: Genellikle susuz kalmanın veya çok az lifli gıda tüketiminin neden olduğu sertleşmiş dışkıdır

İshal: Çoğunlukla yağlı beslenme, bağırsak enfeksiyonları, motilite bozuklukları ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları nedeniyle oluşan sulu dışkılamadır

Hemoroid: Rektum veya anal kanal içindeki damarların anormal şekilde şişmesi sonucu oluşur. Ağrıya, kaşıntıya ve kanamaya neden olabilen bir hastalıktır

İnflamatuar bağırsak hastalığı: Crohn ve ülseratif kolit hastalığına sebep olan bağlaşıklıktan kaynaklanan bir hastalıktır

İrritabl bağırsak sendromu: Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlığa neden olan iltihaplı olmayan bir fonksiyonel bozukluktur

Dismotilite bozuklukları: Bağırsakların peristaltizmini etkileyen, bağırsakların çok hızlı veya yeterince hızlı hareket etmemesine neden olan fonksiyonel rahatsızlıklardır

Divertiküler hastalık: Bağırsakta oluşan stres nedeniyle anormal keseciklerin (divertiküloz) oluşması ve bunun sonucunda enfekte olabilmesidir. (divertikülit)

Bağırsak tıkanıklığı: Ameliyat, hastalık, tümör, peristaltizmi etkileyen dismotilite bozukluğu nedeniyle bağırsağın kısmen veya tamamen tıkanmasıdır

Rektal ülser sendromu: Kronik kabızlığı olan kişileri etkileyebilen, zorlanma nedeniyle rektumda açık yaralara neden olan nadir bir rahatsızlıktır

Bağırsak malrotasyonu: Hamileliğin erken dönemlerinde bebeğin bağırsaklarının normal şekilde oluşmamasıyla ortaya çıkabilir. Kan akışının kısıtlanmasına veya bağırsak delinmesine neden olabilen bükülmelere neden olabilir

Nörojenik bağırsak: Felç, multipl skleroz veya omurilik yaralanması gibi sinirle ilgili bir sorundan kaynaklanan normal bağırsak fonksiyonunun kaybıdır

Toksik megakolon: Kolonun ciddi şekilde gerilmesi, şişmesi ve bağırsak dokularına kan akışının azalması ile oluşur

Kolorektal polipler: Bağırsak polipler çeşitleri arasında yer alır. Kolon veya rektumun iç yüzeyinde oluşan iyi huylu (kanserli olmayan) büyümelerdir. Özellikle büyüdüklerinde kansere dönüşebilirler

Kalın Bağırsak Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kalın Bağırsak Kanserine Özgü Bir Gen Var mıdır?

Belirli kalıtsal sendromlarla ilişkili oldukça fazla gen mutasyona uğrayarak kalın bağırsak kanserine neden olabilir. Bunlar arasında ailesel adenomatöz polipoziste rol oynayan APC geni ve Peutz-Jeghers sendromu ile bağlantılı STK11 geni yer alır. Kalın bağırsak kanseri riskinin artması ile ilişkili diğer genler arasında POLD1, POLE, GREM1, MSH3 ve NTHL1 genleri bulunur. 

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Uzm. Dr.
Ayhan Avcu
Gastroenteroloji
Medical Park İzmir
13470

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.