Günümüzde özellikle sağlığa ekstra fayda sağlayan besinlerin tüketimi dikkat çekmektedir. Hastalıklardan korunmak için pek çok insan çeşitli bitkilerden ve tohumlardan yararlanmaya çalışır. Çünkü ilaçların hammaddesi olarak da kullanılan bitkiler içeriklerinde pek çok faydalı kimyasallar bulunmaktadır. İçeriğinde antioksidanlar, vitaminler ve mineraller içeren bir besin olan kişniş de sağlığa faydaları açısından dikkat çeker. Yapılan pek çok araştırmada kişniş yapraklarının ve kişniş tohumu faydalı içerikleri ile ön plana çıkmaktadır. Yapılan çalışmalar kişnişin insan sağlığı için olumlu faydaları olabildiğini göstermiştir.
Kişniş Nedir?
Kişniş bitkisi maydanozgiller ailesinden gelir ve güçlü bir aromaya sahiptir. Bitki olarak yaprakları kullanılabileceği gibi tohumları da kullanılır. Kişniş tohumları kahverengimsi küçük bir yapıdadır ve toz haline getirilebilir. Özellikle Meksika, Hindistan, Asya, Orta Doğu ve Akdeniz mutfağında kendisine yer bulmuştur.
Kişniş bitkisi maydanoz ve kereviz yapraklarına çok benzer bir görüntüdedir. Kişniş yaprakları tohumlara göre daha fazla vitamine sahipken kişniş tohumları ise daha fazla minerale sahiptir. Aynı zamanda kişniş yaprakları lif ve su açısından daha zengindir. Baharat olarak kullanılan kişnişin kullanım nedeni çoğunlukla yiyeceklere tat ve aroma katmak olsa da sağlık için faydaları nedeniyle de kullanılmaktadır Kişniş yaprakları ve tohumu tat açısından da farklılığa sahiptir. Kişniş yaprakları daha metalik bir tada sahipken kişniş tohumu narenciye tonlarında bir tat bırakır.
Kişnişin Besin Değerleri Nelerdir?
Kişniş içeriğinde pek çok yararlı besin öğesini barındırır. Fakat kişniş yaprakları ile kişniş tohumunun besin öğesi içeriği farklılık gösterir. Kişniş yapraklarının çok büyük bir kısmı sudur. Su içeriğini sırasıyla diyet lifi, protein, karbonhidrat ve yağ takip eder. Aynı zamanda bol miktarda C vitamini ve A vitaminini de barındırır. Fakat bu minerallerden fakir olduğu anlamına gelmez. Kişniş yaprakları kalsiyum, fosfor, demir, magnezyum, sodyum, potasyum, kükürt ve klor minerallerinden zengin bir besindir.
Kişniş tohumları ise kişniş yapraklarına göre aynı miktar üründe daha fazla kalori içerir. Fakat bu yüksek kalorili bir besin olduğu anlamını taşımaz çünkü günlük kişniş tüketim miktarı yüksek enerji alınamayacak kadar azdır. Kişniş tohumunda en çok bulunan besin öğesi liftir. Lifi sırasıyla yağlar, karbonhidratlar, protein ve su takip eder. Kişniş içerisinde bulunan yağlar vücuda faydalı oleik asit, alfa-pinen, linoleik asit gibi uçucu yağlardan oluşur. A vitamini miktarı ile de öne çıkan kişniş tohumları fosfor, demir, kalsiyum, magnezyum, sodyum, potasyum, çinko, kolin ve folik asit minerallerinden zengindir.
Kişniş Faydaları Denilince Akla Neler Gelir?
Kişnişin faydaları içeriğinde bulunan pek çok vitamin, mineral ve antioksidandan ileri gelir. Özellikle K vitamini kişnişin yapraklarında ve tohumunda bolca bulunan bir vitamindir. Bu nedenle kişnişin sağlığa yararları hakkında pek çok araştırma da yapılmıştır.Kişniş tohumu yüksek miktarda lif içerirken, C vitamini, B vitamini, K vitamini, çinko, manganez, magnezyum ve bakır gibi mikro besin elementlerinden de zengindir. Aynı zamanda iyi bir antioksidan kaynağıdır.
Serbest Radikallere Karşı Koruyucu Olabilir
Kişniş tohumları antioksidan vitamin ve uçucu yağlar açısından zengin bir besindir. Antioksidanlar vücuttaki çevresel faktörler gibi etkenler nedeniyle vücutta oluşan olumsuzluklar ile savaşarak vücudu korurlar. Bu sayede kanser, kalp ve damar hastalıkları, stres gibi sorunların oluşma riski de azalmış olur. Aynı zamanda antioksidanlar sayesinde yaşlanma belirtileri de gerileyebilir.
Kişniş yapraklarının antioksidan özellik gösteren fenolik bileşik miktarı daha fazladır. İnflamasyon insan vücudunda kanser gibi pek çok ciddi hastalık ile bağlantılı oluşabilen bir durumdur. Kişniş içerisinde bulunan antioksidanlar vücuttaki enfeksiyonun giderilmesine yardımcı olabilir. Bu sayede bazı hastalıkların enfeksiyon semptomlarında iyileşmeler gözlenebilir. Aynı zamanda kişnişin kanserli hücre göçünü önleme ve yenilenme ihtimalini azaltma gibi etkileri olabilir.
Kemik Sağlığını Olumlu Etkileyebilir
Özellikle kan pıhtılaşmasında rol oynayan K vitamini kişniş içerisinde bolca bulunur. K vitamini sadece kan pıhtılaşmasını sağlamakla kalmaz aynı zamanda kemiklerin onarılmasına, eklem problemlerinin ve osteoporozun önlenmesine de yardımcı olur.
Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleyebilir
Kişniş idrar söktürücü olarak görev yaparak vücutta bulunan fazla sodyumun vücuttan atılmasına yardımcı olur. Bu durum kişinin yüksek tansiyon ve kötü kolesterol artışı gibi durumlardan korunmasını sağlayabilir. Aynı zamanda kişniş tohumları tüketiminin total kolesterol seviyelerini düşürmeye de yardımcı olabilir. İçeriğinde bulunan lanilool maddesi ile kan basıncının düşürülmesine de yardımcı olabilir.
Kan Şekeri Seviyelerinin Düşmesine Yardımcı Olabilir
Kişniş lif bakımından zengin bir bitkidir. Besinlerle alınan lifler ise kan şekerini dengelemeye yardımcı olmaktadır. Bu nedenle kişniş tohumlarının kullanımının özellikle diyabet hastalarında kan şekerinin düşmesine yardımcı olduğuna dair çeşitli çalışmalar mevcuttur. Çünkü kişniş tüketildiğinde vücudun kan şekerini işlemesine yardımcı olarak şekeri dengelediği düşünülür. Kişnişin kan şekerini düşürücü etkileri içerdiği lifin yanı sıra içerdiği antioksidan ve antienflamatuar özellikleri sayesinde oluşuyor olabilir.
Cilt Hastalıklarının Tedavisine Yardımcı Olabilir ve Saçları Güçlendirebilir
Kişniş tohumlarının antioksidan içeriği cilt sağlığını olumlu etkiler. Sedef ve egzama gibi cilt hastalıkları için kişniş suyu kullanımının yararlı etkileri olduğu düşünülür. Aynı zamanda kişniş tohumu suyu kullanımının saçları güçlendirebileceği öne sürülür. Kişniş içerisinde bulunan linoleik asit ise kolajen sentezine destek olur. Artan kolajen seviyeleri erken yaşlanma, akne, lekelenme, gücünü kaybeden saç telleri gibi durumların önlenmesine yardımcıdır. Saç sağlığını olumlu etkileyen diğer mikro besinler ise içeriğindeki K vitamini, C vitamini ve A vitaminidir.
Sindirime Yardımcı Özellikleri Vardır
Lif ve antioksidanlardan zengin olan kişnişin bir diğer olası faydası ise sindirim sistemine yardımcı olmasıdır. Lif sayesinde kişniş tohumu tüketimi dışkı hacmini artırır, kıvamını düzenler ve ishal ya da kabızlık gibi sorunların oluşmasının önüne geçebilir. Aynı zamanda kişniş içerisinde bulunan uçucu yağlar gaz giderici özellikler de gösterir. Kişniş içerisinde bulunan uçucu yağlar anti-inflamatuar özellikleri sayesinde ülserin iyileşmesinde de rol oynayabilir. Kişniş yağı gaz giderici, ishal tedavisi ve gastrit için de faydalı olabilir.
Kişniş Nasıl Kullanılır?
Kişniş tohum ve yaprak olarak tüketilebilen bir besindir. Kişniş tohumları topraksı ve narenciyeli bir tada sahiptir bu nedenle herkes tarafında hoşlanılan bir tada sahip olmayabilir. Fakat bazı kullanım şekilleri kişnişin tüketilmesini kolaylaştırabilir. Baharat olarak kullanımı sırasında toz haline getirilen kişnişi eklemek buna bir seçenektir. Baharatlarla karıştırılan kişniş tozu çorbalara, sulu yemeklere ve soslara eklenip kullanılabilir. Aynı zamanda kişniş yaprakları da temizlenip doğranarak uygun tariflerde kendisine yer bulabilir. Kişniş tohumlarını toz haline getirmek için tohumlar fırında kurutulabilir ve sonrasında toz haline getirilerek yemeklere katılabilir. Özellikle kimyon ile birlikte kullanımına sıklıkla rastlanır.
Pek çok bitki ve tohum gibi kişniş de insan sağlığı için yararlı bir içeriği sahiptir. Fakat her besinde olduğu gibi kişniş de fazla tüketildiğinde çeşitli sorunlara yol açabilir. Bu tarz baharatlar günlük yemeklere tat katmak amacıyla değil de sağlığa belirli bir fayda sağlamak amacıyla kullanılıyorsa mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır. Bazı miktarlar bazı kişiler için uygun olmayabilir.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Uzm. Dyt.
Ege Ramadanoğlu
https://www.medicalpark.com.tr/_uploads/_images/_doctorProfile/9l2SIl3I.jpg
Beslenme ve Diyet
Medical Park Florya
https://www.medicalpark.com.tr/_assets/_i/mp_logo_red.jpg
Beslenme ve Diyet
21.1.2023
13.3.2024
172631
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.