👩‍⚕️ Kızamık Aşısı Nedir?

Kızamık hastalığı; bir virüsün neden olduğu, oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Enfekte olmuş kişinin öksürmesi, hapşırması ve konuşmasıyla havaya yayılan su damlacıklarının solunması ile bulaşır. Ayrıca enfekte olmuş kişilerin kullandığı eşyalar ile temas da hastalığın bulaşmasına neden olur.

Hastalık sırasında yüksek ateş, bitkinlik ve halsizlik ile açığa çıkar. Hastalığa adını veren bu kızarıklar vücudun tüm bölümlerine yayılır. Kızamık hastalığı; zatürre, menenjit ve orta kulak iltihabı, beyin hasarı ve ölüme sebep olabilir. Ağır seyreden durumlarda ciddi ölümlerle sonuçlanabilir.

Bulaşıcı hastalık grubuna giren bu hastalık, ülkemizde ücretsiz aşı takvimi içerisinde yer alır. Kızamık hastalığı; kızamıkçık ve kabakulak ile birlikte değerlendirilir. KKK (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) şeklinde ülkemizde uygulanan canlı aşı grubundadır. 

Canlı aşı; hastalığa neden olan yaban virüsün ya da bakterinin laboratuvar koşullarında zayıflatılmasıyla elde edilir. Hastalık yapıcı özellikleri ise zayıflatılmıştır. KKK aşısı olunmadığı zaman, sağlıklı bir bireyde her üç hastalığın görülme olasılığı da artar.

Kızamık Aşısı Ne Zaman Yapılır?

Dünya Sağlık Örgütünün çalışmalarından yola çıkarak, ülkemizde her çocuğa; Sağlık Bakanlığının “Çocukluk Çağı Aşılama Programı” dahilinde 1 yaşında 6 yaş aralığında (ilkokul 1.sınıf yaş aralığı) toplam 2 doz şeklinde düzenlenmiştir.

Bebeklikte kızamık aşısının yapılarak en erken dönemde bu hastalığın bulaş ve yayılma dönemi ile mücadele etmek hedeflenir. Salgın riski yüksek olan bölgelerde 6-12. ayda ilave ek doz kızamık aşısı içeren (K veya KKK) uygulanması önerilir.

11 Temmuz 2016 tarihinde doğmuş çocuklardan başlamak üzere 48.ayına girmiş çocuklara uygulanır. 1 Temmuz 2016 tarihinden önce doğmuş ve halen ilköğretime başlamamış olan çocuklarda KKK ikinci dozu 1.sınıfta okul aşılanma takviminde uygulanır.

İlköğretim 1. ve 8.sınıf okul çağı aşılamalarının, Bağışıklama Danışma Kurulu tavsiyesi doğrultusunda 3 Haziran 2020 tarihinde değiştirilerek Aile Hekimliği Birimleri tarafından uygulanmasına karar verildi. Aşı takviminin okul çağındaki dönemi, okullarda yapılması böylelikle kaldırılmıştır. 

Aşı takvimi, aile hekimlerine başvurarak kayıtlardan ve aşı kartlarından takip edilmelidir. Ailelerin en merak ettiği soru kızamık aşısı kaç yaşında yapılır? sorusudur. Aşının ilk yapıldığı zaman 1 yaştır. Yetişkinlerde kızamık aşısının kızamık hastalığı ile teması sonrasında, 3 gün içerisinde acil olarak mutlaka yapılır.

Kızamık Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?

Kızamık, kızamıkçık veya kabakulak geçiren bireyle temastan sonraki 3 gün içerisinde tek doz KKK aşısı yapılır. Aşı ilk kez 1 yaşında yapılır. Hastalığın risk oluşturduğu durumlarda aileler tekrardan kızamık aşısı kaç yaşında yapılır, diye araştırmaya başlar.

Dokuz aylıktan büyük aşılanmamış bebekler ile bu zamana kadar aşılanmamış veya KKK aşısının sadece tek dozunu almış kişiler veya aşılanma durumu hakkında net bilgi olmayanlar KKK aşısı olmalıdır. Temas riskinin yüksek olduğu ve uluslararası seyahat planlamasının yapıldığı durumlarda KKK aşısı yapılır.

Kızamık hastalığının salgın olduğu dönemlerde sağlık kuruluşunda ve bakım evlerinde çalışan bireylerin; bebeklik ve çocukluk döneminde aşılanmış olmasına bakılmaksızın yetişkinlerde kızamık aşısı yapılması tavsiye edilir. Risk oluşturan durumlarda kızamık aşısı ne zaman yapılır, diye düşünmek yerine hemen sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Sonuç olarak:

• Risk ve temas durumunda.
• Hiç aşılanmamış 1 yaş üzeri bebeklerde ve yetişkinlerde,
• Salgının yoğun olduğu yerlere seyahat durumunda aşı yapılmalıdır.

Kızamık Aşısı Faydaları Nelerdir?

Tüm aşılarının tarihine bakıldığı zaman salgın hastalıkların aşı öncesinde ciddi ölümlere ve sakatlıklara yol açtığı görülmüştür. Tüm aşıların ortak amacı ve faydası bağışıklık sistemini güçlendirerek; hastalığın ortaya çıkışını ve yayılmasını engellemektir.

Hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçilmesi hedeflenir. Dünya Sağlık Örgütünün bağışıklık hizmetlerinin amacı aşıyla önlenen hastalıkların önün geçmektir. Hastalıklara ve buna bağlı olarak ölümlerin önlenmesi açısından ayrılan bütçe ve maliyeti de düşürmek hedeflenir.

KKK aşısı, kızamık hastalığına yakalanmamak için mutlaka olunması gerekir. Kızamık hastalığına yakalanmadan önce aşılanmak çok daha önem taşır. Özellikle bebeklerde kızamık aşısının takibi ebeveyn tarafından sıkı yapılması gerekir. Bunun yanı sıra çocukluk döneminde de bu takibe devam edilmelidir. Kızamık hastalığından korunmanın ve hastalığın yayılmasını önlemenin mümkün olduğu unutulmamalıdır.

Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıkları bir bütün olarak değerlendirilir. Bu yüzden aşıları da birlikte değerlendirilir. KKK aşısının hastalık, sakatlık ve ölümleri önler. Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan aşının faydaları araştırması neticesinde son 20 yıllık vaka sonuçlarında kızamık aşısı yaklaşık olarak 52 milyon hastalık vakasını, 17.400 zihinsel engellilik vakasını ve 5200 ölümü önlediği raporlanmıştır.

Bu aşı sonrasında ülkemizde ciddi oranda hastalık, buna bağlı olarak sakatlık ve ölüm oranı azaldı. Bebeklik-çocukluk döneminde yapılan aşı kadar yetişkinlerde kızamık aşısı da koruyuculuk sağlar:

• Hastalığın oluşmasını
• Hastalığın yayılmasını
• Sakatlık ve ölüm oranın azalmasını sağlar.

Kızamık Aşısı Yasal Olarak Zorunluluk Mu? 

Kızamık aşısının yapılmasının yasal zorunluluğu yoktur. Ülkemizde Anayasa Mahkemesi bebeklik-çocukluk dönemi aşılarını yaptırmak istemeyen ebeveynlerin bireysel başvurusu doğrultusunda karar almış, 24.12.2015 tarihinde yürürlüğe konmuştur.

Bu karar ile Anayasa Mahkemesi ebeveynlerin rızası olmadan aşı yapılmasının Anayasa’nın 17. Maddesine aykırı olduğuna hükmetmiştir. Ayrıca bu ifade ile “sağlık tedbiri yolu ile ebeveyn rızası olmadan aşı yapılamaz” yargısı ile sınırlı tutulmamıştır. 

Kızamık Aşısı Koruması Kaç Yıl Sürer?

Kızamık aşısı kaç yıl korur, sorusunun öncesinde kızamık geçiren kişilerin hastalığa karşı ömür boyu bağışıklık kazandığını belirtebiliriz. Hastalığı geçirerek bağışıklık kazanıp korunmak dışında aşı olarak da bu hastalıktan korunmak mümkündür. En çok çocukluk döneminde görülen bu hastalık çocukları etkisi altına almaktadır. Bu yüzden kızamık aşısının uygun dozda ve zamanında yapılması çok önemlidir.

Kızamık aşısı kaç yıl korur, sorusunun yanıtı 2-4 yıl aralığıdır. Bu koruyuculuk süresinin son bulduğu dönemde temas veya bulaşma şüphesi olması olduğu durumlarda sağlık kuruluşuna başvurularak tekrar aşılama yapılır.

Gebelikte (Hamilelikte) Kızamık Aşısının Uygulaması

Gebelik döneminde mümkün olduğunca aşılardan kaçınılması gerekir. Özellikle canlı aşılar gebelikte(hamilelikte) daha büyük risk taşır. Doğurganlık çağındaki tüm kadınların gebelikten (hamilelikten) önce aşılanma takviminin tamamlanması yapılarak, bağışıklık sağlanmalıdır.

Gebelikte(hamilelikte) kızamık aşısının yapılması çok riskli olduğu için salgın hastalık ihtimali yüksek bölgelere seyahat ertelenmelidir. Kalabalık yerlerde temastan kaçınılmalıdır. Canlı aşıların uygulanmasından sonraki 3 ay içinde gebelik(hamilelik) planı ertelenmeli dir. Kızamık; Kabakulak; Kızamıkçık (KKK) aşısı gebelik boyunca kesinlikle uygulanmamalıdır. Kızamık aşısı yan etkileri hamilelik döneminde çok fazladır.

Kızamık Aşısı Yan Etkileri Nedir?

Kızamık aşısı yan etkileri de az da olsa mevcuttur. Bebeklerde kızamık aşısı yan etkileri içerisinde hafif ateş bulunur. Buna bağlı olarak bebeklerde kızamık aşısı sonrası ateşe bağlı nöbet geçirme riski oldukça düşüktür. 

KKK aşının yapılmasından sonra, yapılan bölgede(kolda) hafif kızarıklık ve ağrı olabilir. KKK aşısının yapılmasından sonra ateş görülebilir. Özellikle bebeklerde huzursuzluk yaşanabilir. Nadiren KKK aşısına ciddi alerji reaksiyonu oluşabilir. Aşı içeriğinde bulunan maddeler alerji yapabilir. 

KKK aşısının herhangi bir bileşenine karşı ciddi alerjik reaksiyonu olanlarda aşı yapılmamalıdır. Özellikle kadınlarda aşının yapıldığı bölgede genellikle kızamık bileşenine bağlı geçici eklem ağrısı, sertlik olabilir. 

Aşı sonrası bazı bireylerin yanak ya da boyunda şişlik görülebilir. Geçici olarak kanın pıhtılaşmasına neden olan trombosit düşmesine neden olabilir. Bu durum genellikle tedaviye gereksinim olmadan kaybolabilir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Kızamık Aşısı Kaç Yaşında Yapılır?

Kızamık aşısı 1 yaşında yapılması gerekir.

Kızamık Aşısı Kaç Doz Uygulanır?

Kızamık aşısı iki doz uygulanmaktadır. 1. yaşta ve 4. yaşta çocuklara uygulanır. 

 

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.