Litotripsi (SWL) Nedir? Litotripsi (SWL) Nasıl Yapılır?

Litotripsi, belirli böbrek taşı türlerini, safra kesesi ya da karaciğer gibi diğer organlardaki taşları tedavi etmek için kullanılan tıbbi bir işlemdir. İdrar içeriğinde bulunan mineral ve diğer çeşitli maddelerin kristalleşmesi sonucu böbrek taşları oluşur. Oluşan bu kristal yapılar katı kütle ya da taş şeklinde meydana gelebilir. 

Böbrek taşları; küçük, keskin kenarlı kristallerden veya cilalı nehir taşlarına benzeyen daha pürüzsüz, daha ağır taş oluşumları olabilir. Genellikle idrara çıkma sırasında vücuttan doğal olarak çıkarlar. Ancak bazen vücut daha büyük oluşumları idrar yoluyla atamaz. Bu durum böbrek hasarına yol açabilir. 

Litotripsi (SWL) Nedir?

Litotripsi, büyük böbrek taşlarını daha küçük parçalara ayırmak için ses dalgalarının kullanıldığı bir böbrek taşı ameliyatı türüdür. Litotripsinin en yaygın biçimi ekstrakorporeal şok dalgası litotripsisidir (ESWL).

Ekstrakorporeal, vücudun dışında anlamına gelir. Bu durum şok dalgalarının kaynağını ifade ederek vücut dışından uygulanacağını belirtir. Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsisi esnasında, litotriptör adı verilen özel bir makine şok dalgalarını üretir. Şok dalgaları böbrek taşlarının küçülmesine yol açar.

Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsisi, daha büyük böbrek taşları için tercih edilen tedavi olarak cerrahi müdahalenin yerini almıştır. Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsisi, cerrahi gerektirmeyen invaziv olmayan bir uygulamadır. İnvaziv olmayan işlemler genellikle daha güvenlidir ve iyileşmesi daha kolay uygulamalardır.

Litotripsi genellikle üreteroskopi sırasında bir ürolog tarafından yapılır. Taşları parçalamak için bir kapsam (üzerinde kamera bulunan uzun bir tüp) aracılığıyla idrar yoluna esnek bir lazer fiber yerleştirilerek yapılmaktadır. Küçük bir sepet içinde ya da başka tıbbi aletlerle böbrek taşı parçaları çıkarılabilir. Litotripsi işlemini gerçekleştirmek için herhangi bir kesi (ciltte kesik) yapılmasına gerek yoktur.

Bazen lazer ile böbrek taşı kırma işlemi, sırttaki bir kesi yoluyla böbrek taşlarını çıkaran bir işlem olan perkütan nefrolitotomi sırasında çıkarılan taşları parçalamak için de kullanılır.

Litotripsi yaklaşık 45 dakika ile bir saat arasında sürer. Herhangi bir ağrı hissedilmemesi için anestezi yapılır. Litotripsi sonrasında böbrek taşının kalıntıları idrar kanalından atılır.

Litotripsi (SWL) Nasıl Yapılır?

Litotripsi öncesinde kullanılan herhangi bir ilaç ya da takviye ürünler varsa doktorunuza bildirmeniz gerekir. Çünkü bazı ilaçlar kanın pıhtılaşma özelliğini etkilemektedir. Ayrıca herhangi bir alerjiniz olması halinde bu durumun da bildirilmesi uygulanacak litotripsi işleminin daha güvenilir olmasını sağlayacaktır.

Bazı hastalara uygulanan litotripsi, meydana gelecek ağrıyı önlemek için bölgeyi uyuşturan sınırlı uyuşturma altında yapılır. Ancak çoğu hastada işlemi öncesi genel anestezi uygulanır. Hastaların uyumaları için genel anestezi uygulanabilir. Litotripsi uygulamasından altı saat öncesine kadar herhangi bir şey yiyip içilmemelidir.

Litotripsi öncesinde hastane önlüğü giyilerek yumuşak ve su dolu bir yastığın üzerine uzanılır. İşlem süresince yastık üzerinde uzanır pozisyonda olmanız gerekir. Litotripsiden kaynaklanan ağrıların etkisini azaltmak için ağrı kesici özellikli ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca enfeksiyonla savaşmak amacıyla antibiyotik verilebilir.

Litotripsi sırasında, böbrek taşlarına ulaşana kadar vücuttan yüksek enerjili şok dalgaları geçer. Taş oluşumlarını daha küçük parçalar haline getirmek amacıyla şok dalgaları kullanılır.

Litotripsi sonrasında eve gönderilmeden önce yaklaşık iki saat iyileşme süreci geçirilebilir. Bazı durumlarda, bir gece hastanede kalabilirsiniz. Litotripsi sonrasında bir ya da iki gün istirahat etmek iyi gelebilir. Litotripsiden sonra birkaç hafta boyunca bol su içmek de oldukça faydalıdır. Böbreklerde kalan taş parçalarının atılmasına yardımcı olmak için bol miktarda su tüketilmesi gerekir.

Litotripsi işleminin avantajları şu şekildedir;

• Taş parçalarının üreteri tıkama ihtimalinin daha düşük olması 
• Taşların konumu, sertliği veya boyutu ile daha az sınırlı olması
• Birden fazla taş üzerinde etkili uygulama
• Kan sulandırıcı ilaç kullanılması ya da hamilelikte güvenli bir şekilde kullanılan bir tedavi yöntemi olması litotripsi tedavisinin avantajlarıdır.

Litotripsi uygulaması sonrasında hastalarda bazı semptomlar görülebilir. Bu semptomların ortaya çıkması halinde vakit kaybetmeden bir sağlık merkezine gitmeniz gerekebilir. Litotripsi uygulaması sonrası oluşabilecek yan etkiler şöyle sıralanabilir;

• Yüksek ateş veya titremelerin olması
• Tıkanıklık ya da diğer cerrahi uygulamaların belirtisi olabilecek şiddetli ağrıların olması
• İdrarda yoğun kanama ya da kan pıhtıları, böbrek çevresinde kanama belirtisi olabilir
• Bazıidrar yolu enfeksiyonu belirtileri oluşabilir
• Kesi yerinde ve çevresinde artan sıcaklık, kızarıklık, şişlik, hassasiyet gibi yara enfeksiyonu belirtilerinin olması halinde vakit kaybetmeden doktorunuza danışarak bir sağlık merkezine gitmeniz önemlidir.

Böbrek Taşı Oluşumu Önlenebilir mi?

Tüketilen yiyecek ve içecekler böbrek taşı oluşumunu etkileyebilir. Uzman bir üroloğa danışarak böbrek taşı önleme konusunda bilgi almanız gerekir. Beslenme alışkanlığının değiştirilmesi gerektiğinde diyetisyene de danışılabilir.

Böbrek taşı oluşumunu önlemek için dikkat edilmesi gereken hususlar şöyle sıralanabilir;

• Bol su tüketimi böbrek sağlığı için oldukça önemlidir. Ayrıca böbrek taşı ağrılarına da iyi gelerek oluşan taşların idrar yoluyla atılmasında su tüketiminin oldukça önemli bir yeri vardır.
• Hayvansal içerikli proteinlerin tüketimi sınırlanmalıdır. Özellikle fazla miktarda tüketilen et ürünleri böbrek taşı oluşumuna neden olabilir.
• Yüksek şeker içerikli besin maddelerinin tüketimi sınırlanmalıdır.
• Oksalat oranı yüksek yiyeceklerin tüketimine de sınır koymak gerekir. Kalsiyum oksalat taşları olması halinde; ıspanak, buğday kepeği, ağaç yemişleri ve fıstık gibi yiyeceklerin tüketiminden özellikle kaçınmak gerekir.
• Kendi sağlığınız için ideal kilonun korunması önemlidir.
• Kalsiyum açısından zengin yiyecekler böbrek taşlarını önlemeye yardımcı olabilir. Aynı şey kalsiyum takviyeleri veya kalsiyum içeren antiasitler için geçerli değildir, bunlar böbrek taşı riskini artırabilir. Bundan dolayı içeriğinde doğal olarak kalsiyum bulunan besin maddelerinin tüketimi gereklidir.
• Reçeteli ilaçlar kullanılmalıdır. Tüketilen besin maddelerinde yapılan değişiklikler böbrek taşı oluşumunu engelleyemediği durumlarda böbrek taşlarını önlemeye yardımcı olan ilaçlar reçete edilebilir. Böbrek taşının türüne bağlı olarak kullanılacak ilaçlar da değişebilir.

Litotripsi (SWL) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Litotripsinin Riskleri Nelerdir?

Çoğu tıbbı işlemde olduğu gibi, litotripside de bazı riskler oluşabilir. İç kanama oluşabilir bu durum kan nakli gerektirebilir. Bir taş parçası böbreklerden idrar akışını engellediğinde enfeksiyon ve hatta böbrek hasarı gelişebilir. Litotripsi işlemi, böbreklere zarar verebilir ve işlemden sonra böbrekler eskisi gibi çalışmayabilir. Olası ciddi komplikasyonlar arasında yüksek tansiyon ya da böbrek yetmezliği de yer alabilir.

Litotripsi Böbrek Taşları İçin Kesin Çözüm müdür?

Genel olarak böbrek taşı olan kişiler için litotripsi tedavisi faydalıdır. İyileşme, taşların sayısına ve boyutuna bağlı olarak değişebilir. Litotripsi genellikle böbrek taşlarını tamamen ortadan kaldırabilir. Bazı durumlarda ek tedavilere de ihtiyaç duyulabilir. Litotripsi çoğu kişi için iyi sonuçlar verse de böbrek taşlarının tekrardan oluşma ihtimali de vardır.

Şok Dalgasıyla Yapılan Litotripsi İle Lazer Litotripsi Arasındaki Fark Nedir?

Lazer ve şok dalgası litotripsi arasındaki fark, böbrek taşlarının nasıl parçalandığıdır. Lazer litotripsi, böbrek taşlarına doğrudan etki ederek vücudun içerisinden bir lazerle parçalar. Şok dalgası litotripsi ise, taşları vücudunu dışından şok dalgalarıyla parçalar. Lazer litotripsi, şok dalgası litotripsinin parçalamadığı taşları parçalamada daha etkilidir (taşın boyutu, yeri ya da sertliği nedeniyle). Ancak lazer litotripsi vücudun içine giren bir cerrahi cihaz gerektirdiğinden, şok dalgası litotripsinin taşımadığı bazı riskler taşıyabilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.