Mastektomi nedir?

Kanserler, kalp ve damar hastalıklarının ardından dünya genelinde en fazla ölüme yol açan hastalık grupları arasında yer alır. Kadınlarda en yaygın görülen kanser türü ise meme kanseridir. Meme kanseri, meme dokusu hücrelerinin kontrolsüz çoğalmaya ve büyümeye başlamasıyla birlikte oluşan tümör ile başlar. Erken teşhisin çok önemli bir yer tuttuğu meme kanserinde teşhis ne kadar erken olursa tedavi başarısı aynı oranda yükselir. Meme kanserinde tedavinin büyük bir kısmı cerrahi tedaviden oluşur ve meme dokusunun çıkarılması şeklinde gerçekleştirilen mastektomi işlemi uygulanarak tedavi gerçekleştirilir. Farklı türleri olan mastektomide yalnızca tümör, tümörle birlikte bir miktar meme dokusu veya meme dokusunun tamamı, ek olarak lenf düğümleri tamamen çıkarılabilir. Meme kanserinin önlenmesi açısından başta 40-69 yaş aralığında bulunan kadınlar olmak üzere 20 yaş üzeri tüm kadınlar düzenli şekilde kendi kendine meme muayenesi yapmalı ve hekimlerinin önerdiği aralıklarla meme kanseri taramasından geçmelidir.

Mastektomi nedir?

Mastektomi, meme kanserinin tedavi edilmesi için meme dokusunun çıkarıldığı cerrahi operasyondur. Geçmiş yıllarda meme kanserinin standart tedavisi meme dokusu, tümör, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altındaki bazı kasların tamamen çıkarılması ile gerçekleştirilen radikal mastektomi operasyonlarıydı. Fakat tıbbi teknolojinin ve onkolojik cerrahi tekniklerinin geliştirilmesi ile birlikte daha yeni mastektomi teknikleri ortaya çıkmıştır. Bu teknikler yardımıyla uygun profildeki hastalarda göğüs derisinin korunması, işlem sonrasında daha doğal bir görünüm elde edilmesi ve daha az invaziv şekilde operasyonların gerçekleştirilmesi gibi imkanlar elde edilebilir. Mastektomi operasyonu tek meme üzerinde gerçekleştirilebileceği gibi aynı anda iki meme için de uygulanabilir. Mastektominin ardından hastanın sağlık durumu ve tercihine bağlı olarak meme rekonstrüksiyonu olarak da adlandırılan uygulamalarla meme yeniden şekillendirilebilir. Bu işlem mastektominin hemen ardından yapılabileceği gibi farklı bir tarihte yeni bir operasyon şeklinde de planlanabilir.

Mastektomi Hangi Durumlarda Yapılır?

Meme kanseri teşhisi alan veya memede kanser gelişme riski yüksek olan hastalarda tedavi olarak meme dokusunun çıkarılması için mastektomi operasyonunun yapılması gerekir. Bir memenin çıkarılması tek taraflı mastektomi, iki memenin birden çıkarılması ise bilateral mastektomi olarak adlandırılır. Bir diğer meme kanseri tedavi yöntemi olan lumpektomide ise tüm memenin değil yalnızca tümörün ve çevresindeki küçük bir sağlıklı alanın çıkarılması işlemidir. Bu operasyonlardan hangisinin tercih edilmesi gerektiği tamamen hastanın sağlık durumuna ve kanserin evresine göre belirlenir. Mastektominin bir tedavi yöntemi olarak gerekli görülebildiği durumlardan bazıları şunlardır:

• Erken evre (aşama 1 ve 2) ve ileri evre (aşama 3) meme kanserinin tedavisi
• Birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü bulunan ve meme kanserine yakalanma olasılığı yüksek görülen hastaların önleyici (profilaktik) tedavisi
• İnflamatuar meme kanseri
• Paget hastalığı

Total mastektomi, meme koruyucu cerrahinin uygun olmadığı hastalarda tek tedavi yöntemidir. Bunun haricinde lumpektomi yerine mastektomi operasyonunun tercih edildiği durumlar ise şu şekildedir:

• Memenin farklı bölgelerinde birden fazla tümörün bulunması
• Daha önceden radyoterapi almış hastalarda yeniden nüks görülmesi
• Kanser olduğu belirlenen meme genelinde yaygın mikrokalsifikasyon (kalsiyum birikimi) bulunması
• Hamilelik dolayısıyla radyasyon tedavisi alınamaması
• Lumpektomi sonrasında memede halen kanser bulunması
• Memede yeniden kanser gelişme olasılığının yüksek görülmesi
• Meme boyutuna göre tümörün büyük olması
• Hastada radyasyonun yan etkilerinin göze alınamayacağı farklı sağlık sorunlarının bulunması

Mastektomi türleri nelerdir?

Mastektomi operasyonu işlemin tekniğine ve hangi dokuların çıkarıldığına göre farklı türlere ayrılır. Bunlar şu şekildedir:

• Total (basit) mastektomi: Meme dokusu tamamen çıkarılırken koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi türüdür.
• Çift mastektomi: Özellikle koruyucu tedavide tercih edilen her iki memenin birden çıkarılması işlemidir.
• Radikal mastektomi: Meme dokusunun tamamı, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının çıkarıldığı mastektomi operasyonudur.
• Modifiye radikal mastektomi: Tüm meme dokusu ve koltuk altı lenf düğümleri çıkarılırken göğüs kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi tekniğidir.
• Meme ucu koruyucu mastektomi: Cilt, meme ucu ve periferik meme dokusunun sağlam bırakıldığı yenilikçi mastektomi tekniğidir.
• Deri koruyucu mastektomi: Meme dokusu ve meme ucu çıkarılırken memenin yeniden yapılandırıldığı ve cildin sağlam bırakıldığı mastektomi operasyonudur.

Yukarıdakilerin haricinde birçok meme kanseri olgusu için tedavi seçeneği olarak değerlendirilen lumpektomi, tümör ve çevresindeki sağlam dokunun az bir kısmı çıkarılırken, göğüs yapısının korunmasını sağlayan operasyondur. Kuadrenektomi ise lumpektomiye oranla daha fazla meme dokusunun çıkarıldığı fakat halen memenin büyük bir kısmının yerinde bırakıldığı kısmi mastektomi tekniğidir. Bu teknikler minimal invaziv meme kanseri cerrahisi teknikleri olmakla birlikte yalnızca uygun hastalarda ve çoğunlukla radyoterapi ile kombine şekilde uygulanır.

Mastektomi nasıl yapılır?

Mastektomi operasyonu yapılacak hastalarda operasyona ve risklerine ilişkin tüm bilgilendirmeler hekim tarafından hastaya iletilir. Olası riskler arasında kanama, omuz ağrısı ve sertliği, koltuk altında uyuşma, ağrı, enfeksiyon, ödem, hematom ve skar oluşumu gibi komplikasyonlar yer alır. Bunlar hakkında da gerekli bilgilendirmeler hastaya yapılır. Mastektomi sonrasında meme rekonstrüksiyonu yaptırmak isteyen hastalarda bu konuda gerekli planlamalar operasyon öncesinde hekimle birlikte yapılmalıdır. Operasyondan önce hekimin önerdiği zamanda kan sulandırıcı ilaç kullanımı söz konusu ise bırakılır, yemek yeme ve su tüketimi bırakılır. Operasyona başlanırken hastaya genel anestezi uygulanır, ardından planlanmış olan teknikle mastektomi operasyonu başlatılır. Uygun bölgeden kesi açılır ve meme dokusu üzerinde bulunan deriden ve göğüs kaslarından ayrıştırılarak çıkarılır. Sentinel düğüm diseksiyonu koltuk altından bir dizi lenf düğümü çıkarılır, aksiller lenf nodu diseksiyonu uygulanacak hastalarda ise yalnızca tümörün etkilediği ilk birkaç düğüm çıkarılır. Lenf düğümlerinin çıkarılması gerekmeyen hastalarda bu aşama atlanır. Çıkarılan lenf düğümleri kanser açısından teste tabi tutulur ve herhangi bir soruna rastlanmaması halinde başka lenf düğümünün çıkarılması gerekmez. Rekonstrüksiyon planlanmış ise plastik cerrahi uzmanı devreye girerek memenin yeniden şekillendirilmesi işlemini gerçekleştirir. Ardından göğüs cerrahı tarafından göğüse kanalizasyonlar yerleştirilerek koltuk altından tümör bölgesine doğru sıvı birikiminin oluşması önlenir. Bu işlemin sonrasında açılan kesiye dikiş atılarak bandajlama yapılır ve operasyon sonlandırılır. Ortalama 2-3 saat süren bir operasyondur fakat meme rekonstrüksiyonu gerçekleştirilecekse operasyon süresi uzayabilir. Hastalar genellikle birkaç gün hastanede gözetim altında tutulur.

Mastektomi sonrasında iyileşme süreci ne kadardır?

Mastektomi operasyonu geçiren hastalar ortalama 3 gün hastanede yattıktan sonra taburcu edilir. Rekonstrüktif cerrahi uygulanan hastalarda bu süreç birkaç gün daha uzatılabilir. İyileşme sürecinin daha sağlıklı bir şekilde atlatılabilmesi açısından genellikle hekimler tarafından bazı öneriler verilir. Bunlar arasında operasyon bölgesinde sertlik oluşmasını önleyici egzersizler, ağrı ve komplikasyonların azaltılmasına yardımcı ilaç tedavileri yer alır. Ayrıca hastalara yara bakımı, kaçınılması gereken hareketler, sütyen giymeye ne zaman başlanabileceği, enfeksiyon belirtilerinin nasıl anlaşılacağı gibi bazı diğer konularda da bilgi verilir. İyileşme süreci kişiden kişiye değişkenlik gösterse de ortalama birkaç hafta olarak belirtilebilir. Rekonstrüksiyon uygulanan hastalarda iyileşme süreci de bir miktar daha uzun olabilir. Morarma, şişlik ve hafif ateş operasyon sonrasında görülmesi normal olarak karşılanan durumlardır. Fakat semptomların düzelmemesi veya şiddetlenmesi durumunda sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır. Ameliyatın ardından birkaç haftalık süreç boyunca istirahat etmek ve zorlayıcı fiziksel aktivitelerden kaçınmak iyileşme sürecinin sağlıklı bir şekilde atlatılabilmesi için oldukça önemlidir. Ek olarak hekimin önermiş olduğu zamanda operasyon bölgesinin ve dikişlerin kontrolü için sağlık kuruluşuna yeniden başvurulmalıdır.

Siz de meme kanseri ile mücadele ediyorsanız ve mastektomi operasyonu geçirmeniz önerildiyse hekiminizin önerileri doğrultusunda tedavi planınıza uyum sağlamalısınız. Bu konuda merak ettiğiniz tüm soruların doğru yanıtlarını hekiminizden alarak bu süreci çok daha sağlıklı bir şekilde atlatabilirsiniz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.