Pankreasın bölümleri anatomik yapılarıyla vücutta birçok işlevi yerine getirir.
Karnın arka kısmında bulunan bir organ olan pankreas, sindirim sistemi için gerekli enzimleri üretmekle görevlidir.
Endokrin ve ekzokrin olarak ikiye ayrılan dokulara sahip olan organ, hem hormon salgılar hem de kan şekerini düzenler.
Pankreas, bazı durumlarda işlevini yerine getirirken hasar görür ya da hücreler kontrolsüz şekilde bölünür. Söz konusu olan organda kist, tümör ve iltihap gibi çeşitli hastalıklar görülmeye başlar.
Pankreas Bölümleri Nedir?
Retroperitoneal bir organ olan pankreas midenin arkasında yer alır. Duodenum ve dalağın arasında uzanarak konumlanır.
Önden arkaya yassı formda olan organ genellikle yapısı itibariyle çengele benzetilir. Anatomik olarak baş, gövde ve kuyruk kısımlarından oluşur. Pankreasın bölümleri şu şekildedir:
Baş (caput), şişkin olan sağ ucudur ve duodenuma yapışıktır. L2 düzeyinde olan baş (caput), pankreasın kalın kısmını oluşturur.
Gövde (corpus), diğer bölümlere nispeten daha dardır ve orta kısımda bulunur. Arka üst kısmından geçen splenik arter ve ven, konumu itibariyle bazı durumlarda splenik ven trombozuna neden olur. Psödokistin en fazla geliştiği yer olan gövde bölümü, pankreas patolojilerinde önemli bir odak noktasıdır.
Uncinate process (processus uncinatus), çıkıntıya benzeyen görünümüyle pankreasın baş kısmından aşağı doğru uzanır. Ventral pankreas tomurcuğundan türeyen bu bölüm alt ve sol lateral sınırların birleşiminden oluşur.
Kuyruk (cauda), dalak hilusuna çok yakın olan bir bölümdür ve pankreasın en ucunda yer alır.
Boyun, süperior mezenterik arter ve venin geçtiği yerdir. Gövde ve baş kısımlarının birleştiği bölümdür.
Pankreas İşlevi Nedir?

Midenin arka kısmında konumlanan organ, sindirim ve hormon enzimlerini salgılama görevlerini üstlenir. Salgıladığı enzimlerin amacı kan şekerini dengelemektir ve bunun yanı sıra sindirim işlemini gerçekleştirmektir.
Endokrin ve ekzokrin olarak ikiye ayrılan dokularında farklı enzimler üretilir.
Ekzokrin dokusunda vücuda alınan protein, yağ, vitamin ve mineral gibi besin değerleri ayrıştırılır. Endokrin dokusunda ise insülin hormonu üretilir.
Ekzokrin dokunun ürettiği enzimler söz konusu olan hormonun vücutta kullanılmasını sağladığı için birlikte çalışır.
Pankreas Hastalıkları Nelerdir?
Pankreasın görevi vücuttaki sindirim ve hormon enzimlerini üretmektir. Diğer bir deyişle insülin direncini dengelemektir.
Sindirim sisteminde besin değerlerinin ayrıştırılmasına ve depolanmasına yardımcı olan organ, bağırsaklarla da bağlantılı şekilde çalışır.
Enzim dokuları görevini yerine getirmediğinde mineral, vitamin ve protein gibi besinler ayrıştırılmadan bağırsakta depolanır.
Bunun sonucunda zamanla ya da aniden belirti veren bazı hastalıklar ortaya çıkmaya başlar. Pankreasta en çok rastlanan hastalıklar şunlardır:
Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreasın iki farklı dokusu olan endokrin ve ekzokrin hücrelerinin kontrolsüz şekilde bölünüp çoğalması kötü huylu tümörlerin meydana gelmesine neden olur.
Agresif şekilde çoğalan hücreler pankreas kanseri oluşumuna yol açar.
Pankreas kanseri nedir ve türleri nelerdir sorularına yanıt olarak nöroendokrin, adacık hücre veya ekzokrin tümör çeşitlerinin çoğalarak farklı tiplerde kansere neden olabileceği verilebilir.
Ayrıca kanserin yerleşim yeri pankreasın bölümleri olan baş, gövde ve kuyruk kısımlarına bağlı olarak değişebilir.
Pankreas kanseri belirtisi de tümörün bulunduğu bölgeye, kişiye ve evreye göre farklılık gösterir.
Pankreas Kanseri Belirtileri

Pankreas kanseri belirtileri nelerdir sorusuna sindirim ve bağırsak sistemlerinde meydana gelen bazı anormal durumlardır şeklinde yanıt verilebilir.
Bununla birlikte fiziksel görünümde görülen birtakım değişiklikler ve vücuttaki enerji seviyeleri de hastalığı işaretleri olabilir.
Pankreas kanseri belirtileri aşağıdaki semptomlarla daha detaylı şekilde açıklanabilir:
- Karın ağrısı
- Solgun beniz
- Göz akında sararma
- İştahsızlık
- Yorgun ve bitkin hissetme
- Şişkinlik ve hazımsızlık
- Cam macunu renginde dışkılama
- Deride sararma
- Koyu renkli idrar
- İshal
- Sarılık
- Mide bulantısı ve kusma
- Sırt ağrısı
Pankreas Kanserinin Nedenleri
Pankreas kanseri neden olur sorusuna pankreasta yer alan hücrelerin kontrolsüz şekilde bölünüp çoğalmasıyla oluşur şeklinde yanıt verilir. Kötü huylu tümörler genellikle ekzokrin hücrelerinin bulunduğu bölgede türer.
Adenokarsinom olarak adlandırılan tümör, ekzokrin hücresinden kaynaklanarak meydana gelir ve en yaygın görülenler arasında yer alır. Endokrin olarak adlandırılan diğer tümörler adacık hücrelerinde bulunur ve ender rastlanır.
Pankreas kanserinin risk faktörleri arasında sigara içen ve kilolu bireyler görülür.
Bununla birlikte erişkin tip diyabet de söz konusu hastalığa neden olabilecek bir diğer ihtimaldir. Erkeklerde daha fazla görülen pankreas kanserinin çoğunlukla 63 yaşlarında ortaya çıktığı gözlemlenir.
Kadınlarda ise 67 yaşlarında görülen hastalık, yaşlılığın etkisiyle de ortaya çıkabilmektedir.
Pankreas Kanseri Evreleri
Pankreas kanserinin başlangıcı 0. evre olarak tanımlanır ve henüz yayılma görülmez. Hücrenin büyüdüğü 1. evrede kötü huylu tümör, bazı semptomlarla kendini göstermeye başlar.
Pankreas kanseri 1. evre belirtileri olarak gözlerde sararma, özellikle yemek yemeden sonra başlayan karın ağrısı ve kilo kaybı gibi sindirim problemleri görülür. 2. evrede ise tümör büyüyerek lenf bezlerine doğru ilerler.
3. evrede lenf bezi, sinir ve ana damarlara doğru yaklaşır. 4. evre, kanserin metastaz yaptığı son aşamadır ve farklı organlara yayılım söz konusudur.
Vücuttaki organlara yayılımın arttığı son evrede yaşam süresi 3 ila 6 ay arasında değişir.
Pankreas kanseri 4. evre ölüm belirtileri şiddetli yorgunluk, bitkinlik, kilo kaybı ve ağrılarla kendini gösterir.
Pankreas Kanseri Tedavisi
Pankreas kanseri tedavisi hastada tespit edilen kanser evresine ve tümörün bulunduğu bölgeye göre farklı yöntemlerle gerçekleşir. Erken kanser yayılımı söz konusu olduğunda genellikle cerrahi müdahaleler uygulanır.
Whipple veya pankreatektomi tümörün cerrahi olarak çıkarılabileceği pankreas kanseri ameliyatı seçenekler arasında yer alır.
Pankreasın bölümleri arasında olan baş kısmında tümör görüldüyse doku, Whiplle ameliyatıyla alınır. Bu cerrahi işlemle safra kesesi, mide ve pankreas organlarından birer parça alınabilir.
Diğer cerrahi yöntem olan pankreatektomi, kötü huylu tümörü temizlemek için pankreasın tamamının ya da bir kısmının çıkarılması için parsiyel veya total olarak iki farklı şekilde uygulanır.
Pankreas kanserinin organlara yayılması söz konusu olduğunda cerrahi işlemler çare değildir. Kanserli hücreleri öldürmek için uygulanan kemoterapi, antikanser ilaçları ile desteklenir. Öncelikli tedavi olan radyoterapiyle birlikte kullanılması mümkündür.
Genellikle external-beam radyoterapi uygulanır ancak ileri seviyedeki hastalar için çözüm değildir. İleri evre pankreas kanseri hastaları için de uygulanabilen kemoterapi, semptomların hafifletilmesini amaçlar.
İleri evre pankreas kanser hastaları için nanoknife tedavisi de uygulanabilir.
Uzak organlara metastaz yapılmadığı sürece sinir, damar ve bağırsak dokularındaki hücreler alınabilir.
Dokularda hasar bırakmayan nanoknife, hastaların sağ kalım sürelerini uzatmayı hedefler.
Sıkça Sorulan Sorular
Pankreas Nerede Bulunur?
Pankreas, midenin arka tarafında yer alan yaklaşık 15-25 cm arasında değişen bir organdır. Onikiparmak bağırsağına yakın olan baş bölümü enzimlerin bu bölgeye salgılanmasını sağlar. Kuyruk bölümü ise dalağa doğru uzanır ve kan şekerinin düzenlenmesini sağlayan hormonları salgılar.
Pankreas Hastalıkları Neden Ortaya Çıkar?
Pankreas hastalıklarının ortaya çıkma nedeni dokuların enzim salgılama görevlerini yerine getirememeleridir. Risk faktörleri bakımından değerlendirildiğinde yağlı beslenme alışkanlığı, sigara tüketimi ve alkol bağımlılığı da tetikleyici faktörlerdir. Obezite, ileri yaşta görülen diyabet ve ailede görülen pankreas hastalıkları öyküsü de diğer risk etmenleri arasında yer alır.
Pankreas Nasıl Rahatsızlık Verir?
Pankreas vücutta genellikle şiddetli karın ağrısıyla rahatsızlık vermeye başlar. Salgıların bağırsağa geçişinde görülen anormal durumlar sindirim zorluğu, hazımsızlık ve ishal gibi sorunlarla ortaya çıkar. Ayrıca pankreas kistleri mide bulantısı ve ağrıyla birlikte rahatsızlık verebilir.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Uzm. Dr.
Fatih Ensaroğlu
https://www.medicalpark.com.tr/_uploads/_images/_doctorProfile/9kF8BGoi.jpg
Gastroenteroloji
İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir
https://www.medicalpark.com.tr/_assets/_i/mp_logo_red.jpg
Gastroenteroloji
13.11.2024
13.11.2024
22162
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.