satır arası

Pankreasın üzerinde ya da içinde büyüyen bir tümör türü olarak pankreasta kitle görülmesi meydana gelebilir. Çoğunlukla içi sıvı olarak meydana gelir ve dışı deri ile kaplıdır. Pankreasta oluşan kitlelerin çok az bir kısmı kanserli hücre oluşturur. Her ihtimale karşı az da olsa kanser oluşturma riski nedeniyle pankreas kanseri tedavisi süreci içerisinde gözlemlenerek kontrol altında tutulur.

Pankreasta Kitle Nedir?

Pankreasın içinde ya da dışında oluşan içinde sıvı olan büyümeler, lezyonlar, kistler pankreasta kitle görülmesi olarak ortaya çıkabilir. Meydana gelen kitleler farklı şekillerde oluşum gösterir. Bazı kitleler neoplaztik olma eğilimindedir. Pankreasta ortaya çıkan kitleler neoplaztik olması halinde kanserli hücre oluşturma riski taşırlar. Neoplaztik olmayan pankreas kitleleri ise iyi huylu oluşum gösterdiklerinden kanserli hücre riski taşımazlar.

Bazı pankreas kitleleri, pankreas iltihaplanmasıyla (pankreatit) ilişkili olabilir. Ancak pankreas kitlelerinin nedeni kesin olarak bilinmez. Pankreasta oluşum gösteren kitleler çoğunlukla ciddi bir sağlık problemine yol açmaz. Nadiren de olsa neoplaztik bir kitle türü, pankreas kanserinin 1. evre belirtileri oluştuğunda gözlemlenebilir. Ailesinde pankreas kanseri geçmişi olan kişilerde neoplaztik kitleler daha yüksek ihtimalle kansere neden olabilir.

Pankreasta Kitle Belirtileri Nelerdir?

Pankreasta kitle görülmesi halinde bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak çoğu pankreas kitleleri herhangi bir semptom oluşturmayabilir. Pankreas kanalında, safra yolunda ya da gastrointestinal (GI) yolda oluşan kitleler büyüme eğiliminde ise kitleye bağlı belirtiler ortaya çıkabilir.

Pankreasta kitle görülmesi durumunda ortaya çıkan belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

  • Şiddetli karın ağrısı
  • Sırt ağrısı
  • İştahsızlık
  • İstenmeyen kilo kaybı
  • Şişkinlik
  • Hazımsızlık
  • Mide bulantısı
  • Sarılık
  • Açık renkli, yağlı kaka (steatore) 
  • Karında bir kitle oluşumu gibi semptomların ortaya çıkması pankreasta meydana gelen kitlelerin belirtisi olabilir. Bu tür belirtilerin olması halinde bir sağlık kuruluşuna giderek gerekli tanı ve tedavi işlemlerini yaptırmanız önemlidir.

Pankreasta Kitle Oluşumu Neden Olur?

Pankreasta kitle görülmesi anormal bir büyüme olarak oluşabilir. Bu durum genetik bir mutasyondan kaynaklanıyor olabilir. Pankreasta meydana gelen kitlelerin nedeni tam olarak bilinmese de nedenlerin bir kısmı kalıtsal olarak meydana gelir. Bazı pankreas kitlelerinin nedenleri de iltihaplanma ya da yaşlanmaya başı diğer faktörlerden kaynaklanabilir. 

Pankreasta oluşan kitlelerin, kansere dönüşmesine neden olan faktörleri şu şekilde sıralamak mümkündür;

  • Von Hippel Lindau hastalığı
  • Polikistik böbrek hastalığı 
  • Kistik fibrozis 
  • İlerleyen yaş; pankreas kitleleri yaşlandıkça daha yaygın hale gelir. 70'li yaş grubunda bulunan kişilerin büyük bir kısmında pankreasta kitle görülebilir.
  • Pankreatit; bazı kitle türleri pankreatit ile birlikte gelişir. 
  • Aile geçmişi; aile geçmişinde pankreas kanseri hastaları bulunan kişilerde pankreasta kitle oluşumunun görülme ihtimali daha yüksektir.

Pankreasta Kitle Oluşumu Tanısı Nasıl Konur?

Pankreasta meydana gelen kitlelere bağlı belirtilerin ortaya çıkması halinde iç hastalıkları (dahiliye) ya da gastroenteroloji uzmanına giderek muayene olmak gerekir. Yapılan fiziki muayeneye ilave olarak pankreasta kitlenin kesin tanısını koymak için bazı test ve tahlillerde istenebilir. Pankreasta kitle tanısı konurken istenebilecek test ve tahliller şu şekilde sıralanabilir;

Radyoloji: Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) taraması gibi yüksek görüntüleme kalitesiyle pankreasta oluşan kitleler tespit edilebilir. Bazı pankreas kitleleri radyolojik görüntülemede hemen tespit edilebilir. Bazı pankreas kitleleri ise sadece radyolojik görüntülerle tespit edilemeyebilir. Bu durumda kitleden bir örnek alınarak biyopsi işlemi yapılır.

Endoskopik ultrason - İnce iğne aspirasyonu (EU-FNA): Küçük bir endoskop yardımıyla pankreasta oluşan kitleye ulaşılır. İnce iğne aspirasyonu ile kitleden doku ve sıvı örneği almak için ince bir iğne kullanılmasıyla kitlenin analizi yapılır.

Sıvı analizi: Sıvı analizi yapılarak pankreasta içi sıvı dolu olan kitlelerin içeriği analiz edilir. Yapılan sıvı analiz işlemine sitoloji denir. Sıvı içerisinde mukus benzeri bir yapının olup olmadığı tespit edilebilir. Mukus oluşumuna bağlı müsinöz neoplazmalarının tanımlanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca karsinoembriyonik antijen (CEA) gibi kanserli tümör belirteçleri, kanserli hücre oluşturup oluşturmadığı da sıvı analizi ile tespit edilebilir.

Pankreasta Kitle Tedavisi Nasıl Yapılır?

Pankreasta meydana gelen kitleler tedavi edilirken kitlenin etkisine, şiddetine, boyutuna, hastadaki belirtilerine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Pankreastaki kitleler çoğunlukla iyi huylu oluğundan öncelikle kitlenin gözlemlenerek takibi ile iyileştirilmeye çalışılır. Bazı kitlelerin iyileştirilmesi için ise pankreastan çıkarılması gerekir. Cerrahi yöntemler uygulanarak pankreas kitleleri vücuttan çıkarılır.

Pankreas kitlelerini çıkarmak için uygulanabilecek cerrahi müdahale yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Enükleasyon: Pankreasta meydana gelen tek bir kitlenin çıkarılması için pankreastaki çevre dokuları çıkarmadan sadece kitlenin çıkarıldığı cerrahi müdahale yöntemidir. Pankreasta oluşmuş tek bir kitlenin kanser oluşturmaması durumunda enükleasyon işlemi yapılır.

Kısmi pankreatektomi: Pankreasta meydana gelen kitle ya da kitleleri çıkarmak için pankreasın bir bölümünün çıkarılması işlemine kısmi pankreatektomi denir. Pankreasın balık şeklinde kafası, gövdesi ve kuyruğu vardır. Pankreasın gövdesinin ya da orta bölümünün çıkarılmasına merkezi pankreatektomi denir. Pankreasın kuyruk kısmının çıkarılmasına distal pankreatektomi denir. Pankreasın kuyruğu ile dalağın arasındaki yakın bağlantı nedeniyle, distal pankreatektomi genellikle dalağın da çıkarılmasını içerir (splenektomi).

Total pankreatektomi: Pankreasın tamamen çıkarılması için yapılan cerrahi müdahale yöntemine total pankreatektomi denir. Pankreasta oluşan çok sayıda kitlenin olması ve pankreasta yaygın bir kanser oluşması halinde pankreasın tamamının çıkarılması gerekebilir. Bu işlem ile dalak, safra kesesi, on iki parmak bağırsağı, alt midede dahil olmak üzere yakındaki damarlar ya da organlarda çıkarılabilir. 

Whipple prosedürü: Pankreasın baş kısmının ya da pankreas kanallarının çıkarılması için yapılan cerrahi müdahale yöntemi Whipple prosedürüdür. Genellikle mukus içerikli neoplazmaların olduğu durumlarda bu cerrahi işlem yapılır. Bu cerrahi işlem ile on iki parmak bağırsağı, orta safra kanalı ve safra kesesi de çıkarılabilir.

Pankreasta yapılan cerrahi müdahale pankreasın işlevini yerine getirmesini etkileyebilir. Pankreasın çıkarılması sırasında çok fazla enzim ve insülin üreten hücrenin çıkarılması ömür boyu sürecek bazı terapilerin uygulanmasına neden olabilir. Pankreasın çıkarılması için yapılan bazı ameliyatlarda diğer organların da çıkarılması gerekebilir. Pankreas kanseri ameliyatı; sindirim sistemini, safra sistemini ve bağışıklık sistemini etkileyebilirler. Ameliyat sonrası belli yiyeceklerin sindirilmesinde ve emiliminde zorluk çekilebilir.

Pankreasta Kitle Hakkında Sıkça Sorulan Sorular?

Pankreas Kitleleri Kendiliğinden Geçer mi?

Bazı iyi huylu pankreas kitleleri kendi kendine küçülebilir. Bazı durumlarda kitleler kendiliğinden kaybolabilir. Neoplaztik kitle türlerinde ise bu durum gerçekleşmez. Neoplaztik pankreas kitleleri yavaş da olsa büyümeye devam eder. Bu nedenle neoplaztik pankreas kitlelerinin büyümeleri gözlemlenerek kontrol altında tutulması gerekir. Bu tür pankreas kitleleri gözlemleme sonucu büyüme eğilimleri durduğunda ya da büyümesi sabit kaldığında risk oluşturma ihtimali de ortadan kalkabilir.

Pankreas Kitlesinin Çıkarılması için Yapılan Ameliyatın Yan Etkileri Nelerdir?

Pankreasta oluşan kitlelerin çoğu ameliyat gerektirmeden iyileşebilir. Ancak bazı pankreas kitleleri az da olsa kanserli hücrelere dönüşerek pankreas kanserine neden olabilir. Bu nedenle kanserli kitleleri çıkarmak için yapılan ameliyat sonrasında bazı yan etkiler meydana gelebilir. Diyabet (şeker hastalığı), ekzokrin pankreas yetmezliği, yağ emilimi bozukluğu, bağışıklık sisteminin zayıflaması, kanama, çeşitli enfeksiyonlar, kan pıhtıları ve anastomoz kaçağı gibi yan etkiler pankreas kitlelerini çıkarmak için yapılan ameliyatın yan etkileri olabilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Prof. Dr.
Can Keçe
Gastroenteroloji
Medical Park Yıldızlı
3440

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.