👩‍⚕️ PET/CT Nedir? PET/CT Nasıl Çekilir?

PET/CT, pozitron emisyon tomografisi ve bilgisayarlı tomografinin birleşiminden oluşan bir görüntüleme cihazıdır.

PET/CT, tıbbi görüntülemede çığır açmış olup 2000 yılında TIME dergisi tarafından tıp alanında "yılın buluşu" seçilmiştir.

PET/CT Nedir?

PET, vücuttaki fizyolojik süreçlerin 3 boyutlu bir görüntüsünü veren ve yıllardır kulanılan bir nükler tıp metodudur. PET cihazının CT ile birleştirilmesi ile anatomik ve fizyolojik bilginin tek seansta elde edilmesini sağlar ve tetkikin doğruluğunu artırır.

PET/CT tetkiki için kısaca FDG(florodeoksi glukoz) olarak bilinen 2-floro-2-deoksi D-glukoz'dur (radyoaktif işaretli şeker molekülü). Damar içine verilen FDG; tümör hücreleri gibi, hızla çoğaldığı için yüksek metabolik aktivite gösteren hücrelerde birikir.

PET/CT için hastaların tetkik öncesi 6 saat süreyle aç olması gerekmektedir. Hastalar, insulin yada oral antidiyabetik dışındaki ilaçlarını alabilirler. Diyabetik hastalarda, endojen glukozun, FDG ile kompetisyona girmesi nedeniyle görüntü kalitesi suboptimal olabilmektedir. Bu nedenle FDG enjeksiyonu öncesi, kan glukoz düzeyi belirlenir ve genellikle 180 mg/dL üzeri kan glukoz düzeylerinde tetkikin yapılması tavsiye edilmez. FDG enjekte edildikten 1 saat sonra PET/CT görüntülemeye başlanır.

PET/CT uygulamalarının büyük çoğunluğu onkoloji alanındadır. Akciğer kanserleri, lenfoma, malign melanoma, baş boyun tümörleri, meme kanseri, kolorektal kanserler, özofagus ve mide tümörleri, jinekolojik kanserler, mezotelyoma, primer kemik tümörleri ve primeri bilinmeyen metastazların Teşhis, Evrelendirme, Yeniden Evreleme Ve Tedaviye Cevabın değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.

FDG PET/CT tetkik ile hastaların cerrahi öncesi (biyopsi ile tanı konuldu ise) ve/veya sonrası ve uygulanacak tedavi belirleyecek Evrelendirmede %25-60 oranında değişikliğe yol açmaktadır. Bu değişiklik de hastalara uygulanacak tedavi yöntemini belirlemede önemli rol oynamaktadır.

Hastalar uygulanan tedavi sonrasında kalan dokudaki canlı hücreleri görüntülemede ve tedaviye devam edip etmeme kararı vermede FDG PET/CT tetkiki canlı hücrelerde birikeceğinden önemli rol oynar.

PET/CT'nin diğer bir kullanım alanları miyokard enfarktüsü sonrası viyable ancak hiberne doku miktarının belirlenmesidir. Bu endikasyonda PET/CT altın standart olarak kabul edilmektedir.

PET/CT'nin ayrıca nöroloji alanında refrakter epilepsilerde cerrahi şansının değerlendirilebilmesi için epileptik odağın saptanması ve Alzheimer hastalığının erken tanısı gibi kullanımları bulunmaktadır.

PET/CT Nasıl Çekilir?

PET/CT taraması, hastaya radyoaktif glikoz (FDG) enjekte edilmesiyle başlar. Bu madde, vücuttaki aktif hücreler tarafından emilir ve yaklaşık 30-60 dakika bekledikten sonra taramaya geçilir.

Hasta, PET/CT cihazının hareketli platformuna yatay olarak yerleştirilir ve önce CT taraması yapılır. Bu tarama, vücudun anatomik yapılarını detaylı bir şekilde gösterir.

Ardından PET taraması gerçekleştirilir ve radyoaktif glikozun vücutta nasıl dağıldığını ve hangi bölgelerin daha aktif olduğunu gösterir. PET ve CT görüntüleri birleştirilerek, anatomik ve fonksiyonel bilgilerin tek bir görüntüde toplanması sağlanır.

Bu birleşik görüntüler radyolog tarafından değerlendirilir ve bir rapor hazırlanır. Taramadan sonra, radyoaktif madde vücuttan atılana kadar bol su içmek önerilir. Tüm süreç genellikle 2-3 saat sürer ve hasta tarama sonrası normal günlük aktivitelerine devam eder.

PET/CT Yan Etkileri Nelerdir?

PET/CT taramasında bazı yan etkiler ve riskler mevcuttur. PET/CT taramasının olası yan etkileri şunlardır:

Radyoaktif Madde Enjeksiyonu:

• Alerjik Reaksiyonlar: Radyoaktif glikoz enjeksiyonu nadiren alerjik reaksiyonlara yol açar. Reaksiyon belirtileri arasında ciltte kızarıklık, kaşıntı, nefes darlığı ve şişlik bulunur.
• Enjeksiyon Bölgesinde Rahatsızlık: Enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık veya şişlik oluşur.

Kontrast Madde Kullanımı (CT için):

• Alerjik Reaksiyonlar: İyot içeren kontrast maddelere karşı alerjik reaksiyonlar nadiren görülür. Bu reaksiyonlar hafif (kaşıntı, döküntü) veya ciddi (nefes darlığı, anafilaksi) olabilir.
• Böbrek Fonksiyonları Üzerindeki Etkiler: Kontrast maddeler böbrek fonksiyonlarını etkiler. Böbrek yetmezliği veya diğer böbrek problemleri olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.

Radyasyon Maruziyeti:

• Kanser Riski: PET/CT taraması sırasında alınan radyasyon dozunun düşük olmasına rağmen, özellikle sık tekrarlanan taramalar uzun vadede kanser riskini artırabilir. Ancak, bu risk genellikle çok düşüktür ve taramanın sağladığı faydalar genellikle bu riski aşar.

Genel Yan Etkiler:

• Hafif Baş Dönmesi veya Bulantı: Bazı hastalar enjeksiyon veya tarama sırasında hafif baş dönmesi veya bulantı yaşayabilir.
• Kapanma Korkusu (Klaustrofobi): Kapalı alan korkusu olan kişiler, tarama cihazında yatarken rahatsızlık hissedebilir. Bu durumlarda, rahatlatıcı ilaçlar veya açık PET/CT cihazları kullanılabilir.

PET/CT taraması genellikle ciddi yan etkilere yol açmaz ve hastalar taramadan sonra normal günlük aktivitelerine devam eder. 

PET/CT Neden Çekilir?

PET/CT taraması, vücuttaki hastalıkların teşhis ve tedavi sürecini desteklemek amacıyla kullanılır. Bu tarama, kanserin tespit edilmesi ve evrelenmesinde önemli bir rol oynar.

Kanser hücrelerinin radyoaktif glikozu normal hücrelere göre daha fazla emmesi sayesinde, kanserin varlığı ve yayılımı belirlenir.

Tedavi planlaması ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde de PET/CT taramaları kullanılır. Bu tarama, tedavi sürecinde kanser hücrelerinin küçülüp küçülmediğini veya tamamen yok olup olmadığını gösterir.

Ayrıca tedavi sonrasında kanserin nüks edip etmediğini ve metastazın olup olmadığını belirlemek için de düzenli olarak yapılabilir.

Kanser dışındaki durumlarda da PET/CT taraması kullanılır. Örneğin, koroner arter hastalığı ve kalp kasının viabilitesini değerlendirmek için kalp hastalıklarında, Alzheimer ve epilepsi gibi nörolojik hastalıkların teşhisinde önemli bir araçtır. 

PET/CT Ne Kadar Sürer?

PET/CT taraması genellikle toplamda 2-3 saat sürer. Bu süre zarfında, hastaya radyoaktif glikoz enjeksiyonu yapılır ve bu maddenin vücutta yayılması için yaklaşık 30-60 dakika beklenir.

Ardından hasta, tarama cihazına yerleştirilir ve CT ile PET taramaları yapılır.

Her iki tarama da genellikle 30-45 dakika arasında tamamlanır. Taramalar bittikten sonra görüntüler radyolog tarafından değerlendirilir ve bir rapor hazırlanır.

Bu süre boyunca hastanın rahat bir pozisyonda kalması ve hareketsiz durması önemlidir. 

Sıkça Sorulan Sorular

PET/CT Kaç Günde Çıkar?

PET/CT taramasının sonuçları çoğu zaman 1-2 gün içinde çıkar. Taramadan sonra, radyolog görüntüleri dikkatlice inceler ve bir rapor hazırlar. 

PET Hangi Hastalara Çekilir?

PET taraması; kanser, kalp hastalıkları ve nörolojik hastalıkların teşhis ve takibinde yaygın olarak kullanılır. Kanserin teşhisi, evrelenmesi ve tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde özellikle etkilidir. Ayrıca Alzheimer hastalığı gibi nörolojik durumların teşhisinde ve koroner arter hastalığı gibi kalp hastalıklarının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.

Uygulamanın bulunduğu hastaneler:

• İAÜ VM Medical Park Florya 
• İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir
• Bahçeşehir Üniversite Hastanesi Medical Park Göztepe
• VM Medical Park Bursa
• VM Medical Park Samsun
• VM Medical Park Kocaeli
• Medical Park Bahçelievler
• Medical Park Antalya
• Medical Park Gebze

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.