Şeker Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Şeker hastalarının, kan şekerlerinde ani yükselmeleri önlemek için hangi yiyecekleri yiyip hangilerini yiyemeyeceklerine dair dikkatli seçimler yapmaları gerektiği şeker hastaları nasıl beslenmeli sorusunun cevabını oluşturur.

Şeker hastaları özellikle beslenme alışkanlıklarına dikkat ederek tüketebilecekleri besin maddelerinde seçici davranmaları gerekir.

Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?

Şeker hastalığı, kanda glikoz seviyesinin anormal derecede yüksek olmasıyla karakterize kronik bir hastalıktır. Glikoz, karbonhidratlardan elde edilen ve vücudun ana enerji kaynağı olan şekerdir. 

Tip 1 ve tip 2 diyabet, gebelik diyabeti, yetişkinlerde latent otoimmün diyabet (LADA) ve monogenik diyabet olmak üzere beş farklı diyabet türü vardır. Bazı diyabet türleri genetik kökenli iken, bazıları ise yaşam tarzı veya diğer faktörlerle ilişkilidir. 

Şeker Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Şeker hastalığında bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Belirtilerin bir kısmı hastalarda şiddetli olurken bazı hastalarda hafif seyredebilir. Şeker hastalığının belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Artan susuzluk (polidipsi) ve ağız kuruluğu 
• Sık idrara çıkma 
• Tükenmişlik sendromu
• Bulanık görme 
• Açıklanamayan kilo kaybı 
• Ellerde ya da ayaklarda uyuşma, karıncalanma hissi
• Yavaş iyileşen yaralar veya kesikler
• Sık görülen cilt ya da vajinal mantar enfeksiyonları 

Şeker Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Şeker hastalığının ortaya çıkardığı belirtilerin şiddetini azaltarak genel yaşam kalitesinde artış sağlamak için hastalığın yönetilmesi gerekir. Şeker hastalığının iyi bir şekilde yönetilebilmesi için yapılması gereken faktörden biri beslenme alışkanlıklarında düzenlemelerin yapılmasıdır. Şeker hastalarında beslenmeye dikkat etmek hayati anlamda önemlidir. 

Yiyeceklerin kan şekerini büyük ölçüde etkilemesi nedeniyle şeker hastalığının yönetiminin temel unsuru beslenmedir. Şeker hastaları nasıl beslenmeli sorusuna; tükettiğiniz yiyecek ve içeceklerdeki karbonhidratların miktarı hastalığın yönetimi için oldukça önemlidir şeklinde cevaplanabilir. Yediğiniz karbonhidrat miktarı, öğünlerde ne kadar insüline ihtiyacınız olduğunu belirler. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları ayrıca kilonuzu yönetmenize ve kalp hastalığı riskinin azaltılmasına da yardımcı olabilir.

Şeker Hastaları Hangi Besinleri Tüketmelidir?

Şeker hastalarının beslenme alışkanlıklarını değiştirerek hastalığın gidişatına göre beslenme listesi hazırlamaları gerekir. Bunun için uzman bir diyetisyene danışarak beslenme listeleri oluşturmaları önemlidir.

Şeker hastaları nasıl beslenmeli sorusuna verilebilecek cevaplar şu şekilde sıralanarak açıklanabilir;

Yağlı balık

Yağlı balıklar, yüksek omega 3 yağ asidi içeriği nedeniyle kalp hastalıklarını ve iltihabı azalttığı bilinir. Somon, sardalya, ringa balığı, uskumru, orkinos ve alabalık yüksek omega 3 içerir. Fazla kaloriden kaçınmak için bu balıklar ekmek kırıntısı olmadan pişirilmeli ve kızartılmamalıdır. Şeker hastalığı olan kişilerin haftada iki kez yağlı balık yemesi uzmanlarca önerilir. 

Yapraklı yeşillikler

Yapraklı yeşil sebzeler herkes için sağlıklı bir seçimdir. Diyabet hastası olanlarda kan şekeri üzerinde minimum etkiye sahiptir. Vitamin ve mineral içermesi bakımından zengin besin maddeleridir.

Yapraklı yeşilliklere örnek olarak ıspanak, kara lahana, marul, brokoli verilebilir. Bunlar A, C, E, K vitaminleri ile demir, potasyum ve kalsiyum içerir. Salatalarda çiğ olarak yenebilir veya çorbalara eklenebilir.

Avokado

Avokado, tekli doymamış yağ türüdür. Bu yağlar sağlıklı kabul edilir ve kalp üzerinde koruyucu bir etkiye sahiptir. Diyabetli kişiler karbonhidratlara ve şekerlere odaklanma eğiliminde olabilir. Ancak kalp sağlığına uygun bir diyet tüketmek de genel sağlık açısından önemlidir.

Avokado, tüm yağ türleri gibi kalorisi yüksek bir besindir ve ölçülü tüketilmelidir. Avokado lif açısından zengin ve şeker açısından düşüktür. Avokado tüketen kişilerde kan şekeri yükselmesi olmaz ve tokluk hissi oluşabilir. Bir avokado içerisinde; 322 kalori, 4 gram protein, 17 gram karbonhidrat, 13,5 gram lif, 1 gram şeker bulunur.

Yumurta

Şeker hastaları nasıl beslenmeli sorusuna verilebilecek bir diğer cevap da yumurtadır. Yumurta; protein ve vitamin açısından zengin bir besindir. Birçok farklı şekilde tüketilebilir. Yumurta, şeker hastaları için faydalı bir besindir.

Fasulye

Fasulye, diyabet hastaları için oldukça önemli bir besin maddesidir. Mineral, vitamin ve lif kaynağıdır. Düzenli fasulye tüketiminin tip 2 diyabetle ilişkili riskleri azalttığı ve kan şekeri kontrolünü iyileştirdiği bulunmuştur. 

Yoğurt

Yoğurt iyi bir D vitamini ve kalsiyum kaynağıdır. Ayrıca protein açısından da oldukça zengindir. Yoğurdun içeriğinde 20 gram protein vardır. Yoğurdun bir diğer faydası da probiyotik içermesidir. Probiyotikler, bağırsak bakterilerinde yaptığı değişiklikler sayesinde tip 1 ve tip 2 diyabetin önlenmesinde ve yönetilmesinde etkili olabilir.

Fındık

Kuruyemişler kalp sağlığına iyi gelen besinlerdir. Ceviz, iyi bir omega 3 yağ asidi kaynağıdır. Ceviz; protein, magnezyum ve demir açısından da zengindir. Beslenme listesinde ceviz bulunan kişilerin şeker hastalığına yakalanma riski daha azdır.

Brokoli

Brokoli, fitokimyasallar, lif ve vitamin içeren nişastasız bir sebzedir. Düşük karbonhidratlı ve düşük kalorilidir. Bu nedenle şeker hastaları bol miktarda brokoli tüketebilirler.

Sızma zeytinyağı

Sızma zeytinyağı, tekli doymamış bir yağdır ve kalp üzerinde koruyucu bir etkiye sahiptir. LDL (kötü kolesterol) kolesterolü düşürücü etkisi vardır. Şeker hastalarının zeytinyağı kullanması oldukça önemlidir.

Keten tohumları

Keten tohumu, zeytinyağı gibi çoklu doymamış bir yağdır ve iyi bir omega 3 ile omega 6 yağ asit kaynağıdır. Diyabet hastaları keten tohumundan çeşitli şekillerde faydalanabilirler. Keten tohumu bir antioksidan görevi görür. Kolesterolü düşürür ve normal kan şekeri seviyelerini korur. Kahvaltıdan önce keten tohumu yemenin kahvaltı sonrası kan şekeri artışlarını azalttığı saptanmıştır.

Şeker Hastalarında Beslenme Yönetimi Nasıl Oluşturulur?

Şeker hastalarının beslenme listesi hazırlanırken bazı unsurların göz önüne alınması gerekir. Şeker hastalarına beslenme listesi hazırlanırken dikkat edilecek unsurlar şu şekilde açıklanabilir;

Tabak Yönetimi: Tabak yönetemi, porsiyonları yönetmeye ve besin açısından zengin sebzelere öncelik vermeye yardımcı olan bir diyabet beslenme planlama aracıdır. Tabağın yarısına salata, brokoli veya taze fasulye gibi nişastalı olmayan sebzeler konabilir. Tabağın dörtte birine yağsız proteinler, kalan dörtte birini de karbonhidrat içerikli besinler konabilir.

Glisemik İndeks: Glisemik indeks, tüketilen gıdanın kan şekerini ne kadar hızlı yükselttiğini gösteren bir ölçüdür. Düşük glisemik indeksli bir gıda; kan şekerinin yavaşça yükselmesine neden olurken, yüksek glisemik indeksli bir gıda ise kan şekerinin hızla yükselmesine neden olur. 

Tüm karbonhidratlar kan şekerini aynı şekilde yükseltmez. Glisemik indeks hangi karbonhidratlardan kaçınılması veya az miktarda tüketilmesi gerektiğini konusunda yardımcı olur. 

Yüksek glisemik indeksli besinler; beyaz pirinç, patates, beyaz ekmek, bal, karpuzdur. Düşük glisemik indeksli besinler olarak; kinoa, yulaf ezmesi, yüksek lifli kepekli tahıllar sayılabilir.

Karbonhidrat Sayımı: Karbonhidrat sayımı her öğünde kaç gram karbonhidrat olduğunu inceler. Tip 1 diyabetli kişiler insülin üretmezler, bu nedenle her öğünde insülin enjeksiyonu yaptırmaları gerekir. İhtiyaç duyulan insülin miktarı tükettikleri karbonhidrat miktarına bağlı olacaktır. Bu nedenle ayrıntılı bir kayıt tutmak önemlidir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Şeker Hastaları için Örnek Menü Nasıl Olmalıdır?

Şeker hastaları için örnek menüde bulunması gereken besin maddeleri kan şekeri dengesini ayarlayabilen besinlerden seçilmelidir. Şeker hastaları nasıl beslenmeli listesi olarak kahvaltıda; brokoli, mantar ve biberli omlet tüketilebilir. Sabah atıştırmalığında bir avuç badem tüketilebilir. Öğle yemeğinde; ıspanak, domates, avokado, soğan, salatalık ve sirke soslu ızgara tavuk salata tercih edilebilir. Öğleden sonra atıştırmalığı olarak dilimlenmiş çilek ve cevizli yoğurt yenebilir. Akşam yemeği; otlu kinoa ve fırında somon. Akşam atıştırmalığı ise dilimlenmiş sebze ve humus şeklinde olabilir.

Şeker Hastalarının Kaçınması Gereken Besin Maddeleri Nelerdir?

Şeker hastalarının bazı besin maddelerinin tüketiminde özellikle kaçınması gerekir. Beyaz ekmek, pirinç, makarna, şekerle tatlandırılmış içecekler, kızarmış yiyecekler, alkol, kahvaltılık gevrek, şekerleme, işlenmiş etler, meyve suyu gibi besin maddeleri tüketilmemelidir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.