Selenyum, vücut önemli bir mineral olup birçok biyolojik süreçte önemli rol alır. Doğada ise daha çok toprak ve su yoluyla alınan selenyum, vücutta antioksidan olarak işlev görür, hücrelerde oksidatif stres oluşumunu engellemede yardımcı olur. Ayrıca bağışıklık sistemini destekleyerek enfeksiyonlara karşı vücut direnci artırır ve iltihaplanmayı azaltabilir. Selenyumunun tiroid hormonları üzerinde de olumlu etkisi vardır. Kişilerin dengeli selenyum alması tiroid fonksiyonlarını düzenleyebilir. Ancak selenyumun vücut tarafından aşırı alındığında genel sağlığa zarar verebilir. Bu nedenle kişiler tarafından günlük alım miktarlarına dikkat edilmelidir.
Selenyum Nedir?
Selenyum, vücut için önemli bir mineral olup vücutta DNA yapımına yardımcı olur. Hücre hasarına ve enfeksiyonlara karşı vücut biyolojik sistemine yardımcı olan selenyum selenoproteinler adı verilen çeşitli enzimlerin ve proteinlerin önemli bir bileşeni olarak görev alır. Bu proteinler aynı zamanda üreme ve tiroid hormonlarının metabolizmasında da rol oynarlar. Vücuttaki selenyumun çoğu kas dokusunda depolanır.
Selenyum Ne İşe Yarar?
Selenyum, vücutta önemli fonksiyonlara sahip eser bir mineraldir. Selenyumun faydaları incelendiğinde en önemli rolünün antioksidan sistemde yer alması olduğu görülür. Hücrelerde bulunan selenyum, glutatyon peroksidaz adlı bir enzimin yapısında aktif bir bileşeni olarak görev yapar. Bu görevi ile hücreleri oksidatif stresten korunmasını sağlar. Oksidatif stres, hücrelerde serbest radikallerin birikmesi sonucu ortaya çıkan zararlı bir durumdur ve selenyum minerali bu radikalleri nötralize ederek hücrelerin DNA, protein ve diğer yapılarına zarar vermelerini engeller. Ayrıca bazı kanser türlerine karşı koruyucu etkileri üzerine çalışmalar bulunmaktadır. Selenyum tiroid hormonları üzerinde hormonları düzenleyici bir etkisi bulunmaktadır. Tiroid bezleri, selenyum içeren enzimler ile tiroid hormonlarını üretir ve bu hormonlar vücut metabolizmasının düzenlenmesinde, enerji üretiminde ve hücresel büyüme kontrolünde önemli görevlerde bulunurlar. Bu nedenle, yeterli seviyedeki selenyum alımı, tiroid bezlerinin fonksiyonlarının dengeli çalışmasına katkıda bulunabilirler. Selenyumun vücuttaki diğer önemli bir işlevi de bağışıklık sisteminde üstlendiği görevlerdir. Selenyum, bağışıklık hücrelerinin etkinliğini artırarak vücudu enfeksiyonlara karşı güçlendirir.
Selenyum İçeren Besinler Nelerdir?
‘’Selenyum nelerde var?’’ sorusu bu önemli minerali dengeli bir şekilde tüketmek isteyen kişilerin sordukları sorulardandır. Kişilerin vücuttaki selenyumu düzeyleri selenyum içeren besinleri dengeli tüketmeleri ile sağlanabilir. Deniz ürünleri özellikle ton balığı ve uskumru gibi balıklar, selenyum bakımından zengindirler. Aynı zamanda tavuk, hindi, sığır eti ve yumurta gibi çeşitli et ürünleri de selenyum içerir. Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi ve kepekli pirinç gibi tam tahıllar da selenyumun doğal kaynaklarındandır. Ayçiçeği tohumu, kabak çekirdeği, fındık gibi bazı kuruyemişler ve tohumlar da selenyum bulunur. Kişilerin selenyum içeren bu besinleri dengeli bir şekilde tüketmesi, selenyum seviyelerini korumak ve vücut biyolojik süreci desteklemek için önemlidir. Ancak, yüksek selenyum seviyeler toksik etkileri nedeni ile vücut için zararlı olup ve dengeli bir beslenme alışkanlığı önemlidir.
Selenyum Yüksekliği Nedir?
Selenyum yüksekliği, vücutta normalden fazla selenyum alındığında oluşan bir rahatsızlıktır. Aşırı selenyum alımı çoğunlukla kişilerin gıda takviyelerin yanlış ve aşırı kullanması veya yüksek düzeyde selenyum içeren gıdaları aşırı tüketmesi sonucu görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık, kişilerde selenyumun zehirlenmesine neden olabilir ve selenosis isimli hastalığın meydana gelmesine yol açabilir. Selenyum yüksekliğinin yaygın belirtileri arasında saçlarda dökülme, tırnaklarda şekil bozuklukları ve değişiklikleri, sinirlilik hali, mide rahatsızlıkları ve daha ciddi vakalarda solunum sorunları görülebilir. Bu nedenle, selenyum takviyelerinin ve selenyum içeren gıdaların doktor kontrolünde dengeli bir şekilde tüketilmesi vücut sağlığı için önemlidir.
Selenyum Eksikliği Nedir?
Selenyum eksikliği, vücudun yeterli miktarda selenyum alamaması durumunu görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık düşük selenyum içeren topraklarda yetişen bitkisel ve hayvansal gıdaların tüketilmesi, kronik bağırsak sorunları veya beslenme alışkanlıkları sonucu ortaya çıkabilir. Selenyum eksikliği, insan vücudunda tiroid fonksiyonlarında bozukluklara, bağışıklık sistemi zayıflığına ve hücresel hasara neden olabilir. Yetersiz selenyum alımı, uzun vadede, kas güçsüzlüğü, yorgunluk, saç dökülmesi ve cilt bozuklukları gibi belirtilerle neden olabilir.
Selenyum Eksikliği Neden Olur?
Selenyum eksikliğinin en önemli nedenlerinden biri topraktaki düşük selenyum seviyeleridir. Selenyum seviyelerinin düşük olduğu bölgelerde bitkiler ve hayvanlarda bulunan selenyum içeriği azalabilir, bu da besin zincirinde kişilerde selenyum eksikliğe neden olabilir. Kronik bağırsak sorunlarına sahip kişilerde, selenyumun emilimi azalabilir, bu da eksikliğe yol açabilir. Ayrıca, yoğun yapılan diyet kısıtlamaları veya belirli besin gruplarının çıkarılması ile yapılan diyetler selenyum eksikliğini tetikleyebilir. Vejetaryen ve vegan beslenme tarzları, selenyum alımını sınırlayabilir.
Selenyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Selenyum eksikliği, bazı belirti ve semptomla kendini gösterebilir. Selenyum eksikliği belirtilerinden bazıları şunlardır:
- Tiroid Sorunları: Selenyum, tiroid hormonlarının düzenlenmesinde önemli rol oynar. Selenyum eksikliği, tiroid fonksiyonlarının bozulmasına ve hipotiroidizm gibi sorunlara neden olabilir.
- Kas Zayıflığı: Selenyum, kas sağlığını ve kas fonksiyonlarını destekler. Eksiklik durumunda kas zayıflığı, güçsüzlük ve hatta kas ağrıları görülebilir.
- Bağışıklık Zayıflığı: Selenyum, bağışıklık sistemini güçlendiren antioksidan etkileri ile bilinir. Eksiklik durumunda, bağışıklık sistemi zayıflayabilir, enfeksiyonlara yakalanma riski artabilir.
- Saç ve Tırnak Değişiklikleri: Selenyum eksikliği, saç dökülmesi, kırıklar ve tırnaklarda deformasyon gibi estetik hasarlara neden olabilir
- Halsizlik ve Yorgunluk: Enerji üretiminde rol oynayan selenyum, eksiklik durumunda enerji seviyelerinde düşüşe yol açabilir, bu da kişilerde halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir.
- Deri Bozuklukları: Selenyum eksikliği, ciltte kuruluk, döküntüler veya dermatit gibi deri problemlerine yol açabilir.
Selenyum Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
Selenyum eksikliği, vücutta bazı hastalık ve sağlık sorununu beraberinde getirebilen önemli bir durumdur. Selenyum eksikliği ile ilişkilendirilen bazı hastalıklar şunlardır:
- Keshan Hastalığı: Selenyum eksikliği, Keshan hastalığı olarak bilinen bir kardiyomiyopatiye neden olabilir. Bu hastalık, kalp kaslarının zayıflamasına ve kalp yetmezliğine yol açabilir.
- Kashin-Beck Hastalığı: Selenyum eksikliği, eklem sağlığını etkileyen Kashin-Beck hastalığına katkıda bulunabilir. Bu hastalık, eklem deformiteleri, ağrı ve sertlik ile görülür.
- Tiroid Problemleri: Selenyumun tiroid hormonlarının düzenlenmesindeki rolü nedeniyle, eksiklik durumunda tiroid sorunları gelişebilir. Hipotiroidizm, tiroid bezinin yeterince hormon üretememesi durumunda oluşan bir rahatsızlıktır.
- Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Selenyum eksikliği, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını bozarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltabilir. Bu durum, sık tekrarlayan enfeksiyonlara ve uzun süren iyileşme sürelerine neden olabilir.
- Miyopati: Selenyum, kas sağlığı için önemlidir. Eksiklik durumunda kas zayıflığı ve miyopati (kas hastalığı) gelişebilir.
Sık Sorulan Sorular
Selenyum değerleri, vücuttaki biyolojik süreçlerin işleyişi için önemlidir. Yetersiz veya aşırı selenyum seviyeleri, bazı sağlık sorunlarına neden olabilir.
Günlük Ne Kadar Selenyum Alınmalıdır?
Günlük selenyum alımı, kişinin yaşına, cinsiyetine, yaşam tarzına ve sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak sağlıklı bir yetişkin için önerilen günlük selenyum miktarı 55 mikrogramdır. Selenyum ihtiyacı, vücudun antioksidan savunmasını destekleme, tiroid fonksiyonlarını düzenleme ve bağışıklık sisteminin sağlığını koruma gibi çeşitli fonksiyonlara dayanır. Yetersiz selenyum alımı, bu fonksiyonların bozulmasına ve selenyum eksikliği belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Selenyum Yüksekliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
Selenyum yüksekliği, vücutta normalden fazla selenyum birikimiyle oluşur ve kişilerde bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Aşırı selenyum alımı, selenosis (selenyum zehirlenmesi) adı verilen rahatsızlığa neden olabilir ve bu durum saç dökülmesi, tırnak değişiklikleri, sinirlilik durumu, mide rahatsızlıkları gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu nedenle, selenyum takviyelerini doktor kontrolünde yapılmalıdır. Kontrolsüz selenyum takviyeleri ve yüksek selenyum içeren gıdaların aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.
Selenyum vücut biyolojik sisteminde görev alan önemli bir mineraldir. Selenyum değerlerini kontrol etmek isteyen kişiler hastanelerin dahiliye bölümüne başvurarak kontrollerini yaptırabilirler.
En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız
Uzm. Dyt.
Betül Yurdakul
https://www.medicalpark.com.tr/_uploads/_images/_doctorProfile/MgiEpKkf.jpg
Beslenme ve Diyet
İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir
https://www.medicalpark.com.tr/_assets/_i/mp_logo_red.jpg
Beslenme ve Diyet
10.11.2023
15.3.2024
125213
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.