satır arası

Sempatik Sinir Sistemi Nedir? Sempatik ve Parasempatik Sinir Sistemi

Sizi tehlikelerden korumaya yardımcı olur ve tehlike anında beyninizin ve omuriliğinizin kimyasallar salgılayarak vücudunuzun diğer bölgelerine tepki vermeleri için mesajlar göndermeyi sağlar şeklinde bir ifade sempatik sinir sistemi nedir sorusuna yanıt olabilir. Bedeninizin ve zihninizin bu gibi durumlarda daha iyi bir tepki vermesini sağlamak için vücudunuzda bazı fiziksel değişiklikler meydana gelir. Parasempatik sinir sistemi ise tehlike durumu ve stres hali ortadan kalktıktan sonra işlevini görür. Bir diğerinin aksine zıt bir tepki oluşturur ve bedeninizin, zihninizin dinlenmesini aynı zamanda iyileşmesini sağlar. 

Sempatik Sinir Sistemi Nedir?

Otonom sinir sisteminin bir parçası ve otomatik sinir sistemi olarak da adlandırılır şeklinde bir ifade sempatik sinir sistemi nedir sorusuna basit bir cevap olabilir. Acil durumlarda harekete geçmenizi sağlayan, stresli olduğunuzda veya herhangi bir tehlike içerisinde olduğunuzda sinir sisteminin etkinliği artar. Vücudunuzdaki diğer işlevlerin yanı sıra terlemenizi, kalp atış hızınızı, kan basıncınızı, sindirimin ve idrara çıkmanızı sağlar. Tüm bu işlevleri gerçekleştirirken vücudunuzla iletişim kurmak için nörotransmitter olarak adlandırılan kimyasalları kullanır. 

Sempatik Sinir Sistemi Nedir?

Parasempatik Sinir Sistemi Nedir?

Parasempatik sinir sistemi, vücudunuzun ‘dinlen ya da sindir’ haline geçmesini sağlar. Bu sinir sisteminde homeostatik işlevler hakimdir. Parasempatik sinir sistemi diğer sinir sisteminizi dengelemeye yardımcı olur. Kalbinizi yavaşlatır, tükürük ve bağırsak salgılarınızı ve bağırsak hareketlerinizi arttırmayı destekler. Vücudunuzu sakinleştirmeye yardımcı olur, tehlike durumu ya da stres hali geçtikten sonra işlevleri normal duruma döndürür, göz bebeğini küçültür, hava yollarını daraltır, sindirimi hızlandırır, safra kesesini boşaltır, mesaneyi kasar ve son olarak kalın bağırsağı gevşetir. 

Sempatik Sinir Sistemi Sorunları ve Belirtileri Nelerdir?

Sempatik sinir sisteminizde bazı sorunlar meydana geldiğinde farklı çeşitlerde rahatsızlıklar görülebilir. Sempatik sinir sistemi etkileri şu şekilde sıralanabilir: 

  • Kalp ritminde bozukluk,
  • Kabızlık,
  • Ayağa kalktığınızda baş dönmesi durumu,
  • Göz kapağınızda sarkmalar,
  • Aşırı terlemesorunu ya da terlememe sorunu,
  • Besinleri sindirmede zorluk yaşanması,
  • Yutma güçlüğü,
  • Anksiyete,
  • Kaygı ve kronik stres hali,
  • Kanser,
  • Cinsel işlev bozukluğu,
  • Travma ve yaralanma sonucu kalıcı sinir hasar durumları.

Rahatsızlık belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu ve benzer belirtileri gözlemlediğiniz takdirde mutlaka uzman bir doktora gözükmelisiniz.

Sempatik Sinir Sistemi Fonksiyonlarını Kontrol Eden Testler Nelerdir?

Sinir sistemi fonksiyonlarınızı kontrol eden bazı potansiyel testler vardır. Bu testler arasında kan testi, kan basıncı testleri, elektrokardiyogram (EKG), elektroensefalogram (EEG), elektromiyogram (sinir iletim testi), genetik test, manyetik rezonans görüntüleme (MRI), otonom sinir sistemi testi yer alır. 

Sempatik Sinir Sistemi Nasıl Tedavi Edilir?

Sempatik Sinir Sistemi Nasıl Tedavi Edilir?

Sempatik sinir sistemi rahatsızlığını tedavi etmek için birçok farklı tedavi türü ve yaklaşımı vardır. Bir kısmı ilaç tedavisi ile iyileştirilirken bir kısmı da yaşam tarzında birtakım değişiklikler yaparak iyileştirilebilir. Tedavi yöntemleri tamamen kişiden kişiye ve hastalık durumuna semptomlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. 

Sinir sistemi rahatsızlıklarının tedavi edilmesinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden birisi ilaç tedavisidir. Sinir sistemi aktivitesini düzenlemek için başvurulabilir. Bazı sinir sistemi rahatsızlıkları ise fiziksel terapi ile iyileştirilebilir. Bu tedavilerde kas tonusu, dolaşımı ve vücudunuzdaki gerginliği dengelemek amaçlanır. Bazı durumlarda ise doktorunuzun vereceği karara göre ağrıyı veya sinir sistemi aktivitesini düzenlemek için sinir blokajları ya da sempatik sinir blokajları yapılabilir. 

Sinir sistemini azaltmaya yardımcı olmak amacıyla stres yönetimi teknikleri, gevşeme egzersizleri ve yaşam tarzında birtakım değişikliklere gitmeniz tavsiye edilebilir. Bunlar arasında yoga, meditasyon, derin nefes alıp verme ve düzenli egzersiz gibi bazı yöntemler içerir. Nadir olarak karşılaşılsa da bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle kronik ağrılarınızın ve diğer semptomlarınızı yönetmek için sinirlerinizin cerrahi olarak kesilmesi ya da bloke edilmesi gerekebilir. Sinir sistemi bozuklukları ile ilişkili olan bir diğer rahatsızlıklar arasında yer alan anksiyete, depresyon ve diğer ruhsal problemler için bilişsel davranış terapi tedavi yöntemine de başvurulabilir. Tüm bu tedavilerde amaç semptomlarını hafifletmek ve yaşam kalitenizi arttırmaktır. Tedavi seçenekleri ve yöntemleri, tamamen sizin rahatsızlığınıza, genel durumunuza ve semptomlarınıza bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle belirtilerden herhangi birini gözlemlemeniz durumunda rahatsızlığınızın ilerlememesi için doktorunuza danışmalı ve uygun bir tedavi yöntemine başlamanız önemlidir.

Sempatik Sinir Sistemi Görevleri Nelerdir?

Sempatik sinir sistemi "savaş ya da kaç" tepkinizi kontrol eden otonom sinir sisteminin bir parçasıdır. Tehlike veya stres gibi durumlarda sempatik sinir sisteminiz harekete geçer ve vücudunuzdaki birçok sistemin aktifleşmesine yardımcı olur. Sinir sisteminin başlıca görevleri şu şekilde sıralanabilir: 

  • Kalp atışınızı arttırır.
  • Daha iyi bir görüş için göz bebeklerinin büyümesini sağlar.
  • Akciğerlerinizdeki oksijen dağılımını iyileştirmek için solunum yolundaki kaslarınızı gevşetir.
  • Vücudunuzda ter üretimi harekete geçirir.
  • Glukozüretimi ve salınmasına destek olur.
  • Sindirim sisteminizi yavaşlatır böylece enerjinizi vücudunuzun başka yerlerine yönlendirir.
  • Vücudunuzun savaş ya da kaç tepkisini kontrol eder.
  • Karaciğerinizde enerji depolarını aktive eder ve vücudunuzun hızla kullanabileceği bir enerji elde etmenizi sağlar.
  • Vücudunuzdaki yaraların hızla onarılmasına yardımcı olabilir.

Görme yeteneğinizi, reflekslerinizi, dayanıklılığınızı ve gücünüzü geliştirmeyi sağlar. Aynı zamanda egzersiz yaptığınızda veya hasta olduğunuz durumlarda da etkin bir rol alır. 

Sempatik Sinir Sistemi ve Parasempatik Sinir Sistemi Arasındaki Fark Nedir?

Sempatik sinir sistemi, vücudunuzdaki sistemleri uyararak tepki vermenizi sağlayan sinyaller taşırken, parasempatik sinir sistemi ise bu sistemleri yavaşlatan sinyaller taşımanızı sağlar. Sempatik ve parasempatik sinir sistemi vücudunuzu dengede tutmaya yardımcı olur. Savaş ya da kaç tepkinizi kontrol eden sinir sistemi, tehlike altında olduğunuzda ya da stresli olduğunuz durumlarda devreye girer. Kalp atış hızınızı arttırır, solunumu hızlandırır ve enerjinizi kullanılabilir duruma getirir. Tüm bunlar vücudunuzu tehlikeye karşı hazırlar ve savunmaya geçmenize yardımcı olur. 

Parasempatik sinir sistemi ise tehlike geçtikten ve stres seviyeniz düştükten sonra devreye girer. Sempatik ve parasempatik sinir sistemini karşılaştırması yapıldığında, parasempatik sinir sistemi, sempatik sinir sisteminin uyardığı tepkileri azaltır, kalp atış hızınızı ve solunumu yavaşlatır. Kısacası dinlenmeye yönelik mekanizmaları aktive eder. Böylece vücudunuzun normal ve dengeli bir duruma gelmesini sağlar. Bu iki sinir sistemindeki denge, vücudunuzun çeşitli durumlara karşı uyum sağlamasını ve sağlıklı bir şekilde işlev görmesini sağlar. 

Sempatik Sinir Sistemi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sempatik Sinir Sistemi Nerede Bulunur?

Sinir sisteminizin gönderdiği çoğu sinyal omuriliğinizde başlar ve beyinden omuriliğe, buradan da vücudunuza doğru uzanır. Vücudunuza gönderilen sinyaller omurilikten ayrılır. Vücudunuzda yer alan ganglion adlı yapıları harekete geçirmeyi sağlar. Sempatik ganglionlar adı verilen bu yapılar ise gerekli sinyalleri vücudunuzun farklı bölgelerine gönderir. Kalbinizi, akciğerleri, atardamarları, ter bezlerini ve sindirim sistemi gibi organları içerir. 

Sempatik Sinir Sistemini Etkileyen Durum ve Sorunlar Nasıl Önlenir?

Sinir sisteminizi etkileyen durumları önlemek için öncelikle beslenmenize dikkat etmelisiniz. Herhangi bir vitamin eksikliği, ağırlıklı olarak B12 eksikliği sinir sisteminize zarar verebilir. Uyuşturucu ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durmanız gerekir. Eğer kronik bir rahatsızlığınız varsa bununla ilgili tedavi görmelisiniz. Bu ve bunun gibi birkaç basit önlemlerle sağlığınızı koruyabilir ve sorunlarınızı hafifletebilirsiniz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

22367

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.