Oluşturma Tarihi: 25.04.2017 01:45 Güncelleme Tarihi: 03.05.2024 13:34
Profesyonel veya amatör sporcuların sağlığı ile ilgilenen spor hekimliği branşı, yalnızca sporcu yaralanmaları ile değil aynı zamanda hareket eksikliğinin sağlıklı ve hasta bireyler üzerindeki etkilerini de inceleyen bilim dalıdır. Her düzeyde egzersiz ve fiziksel aktivite sonucu meydana gelen rahatsızlık ve yaralanmalarla ilgilenen spor hekimliği branşı uzmanları, aynı zamanda bu tür istenmeyen durumların önlenmesi için de çalışır. Spor travmatolojisi, sportif rehabilitasyon, iç hastalıkları, egzersiz biyokimyası ve fizyolojisi gibi konular üzerine yoğunlaşan spor hekimliği bilim dalı, aynı zamanda spor yapan kişilerin muayenesi ve performanslarının ölçümü ile de ilgilenir. Spor yaralanmalarının en çok hangi durumlarda oluştuğu ve nasıl önlenmesi gerektiği hakkında da çalışmalar yapan bölüm hekimleri, yaralanan sporcuları en hızlı ve etkin şekilde normal yaşamlarına geri döndürmek için çalışır. Spor hekimleri, 6 yıl tıp fakültesi eğitiminin ardından 4 yıl spor hekimliği üzerine uzmanlık yapar. Ayrıca ortopedi ve travmatoloji veya fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı hekimler de 2 yıl spor hekimliği üzerine ihtisas yaparak spor hekimi olabilir. Spor hekimleri, kişilerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla egzersiz ve spora katılımı özendirmek, fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan sorunları kısa süre içinde çözmek ve kişilerin sağlıklı bir şekilde aktiviteye dönüşünü sağlamak ile uğraşır.
Spor hekimliği nedir?
Kişilerin spor yapmasını özendirmek, egzersiz, antrenman ve spor etkinlikleri sırasında oluşabilecek sağlık sorunlarına ilişkin önlem almak için çalışan spor hekimleri, ilgili etkinlikler sırasında oluşan, sağlık problemleri, travmalar ve yaralanmaların iyileştirilmesiyle de ilgilenir. Spor hekimleri, spor ve egzersiz ile ilgilenen her yaştan ve cinsiyetten kişinin yaşam kalitesini ve spora katılımını artırmak, sporcu performanslarını ölçmekle uğraşır. Sporun kişiler üzerindeki tıbbi ve klinik etkilerini araştırmak da spor hekimlerinin görev tanımlarında yer alır. Hekimler, sporcuların genel sağlık durumlarının değerlendirilmesi, sezon öncesi sağlık kontrollerinin yapılması ve performanslarının artırılması için uygun yöntemler üzerinde çalışmalar yapar. Doping olarak bilinen farmakolojik ajanların kontrolü gibi spor öncesi yapılan tıbbi kontroller de spor hekimlerinin uzmanlık alanına giren konular arasındadır. Farklı bir deyişle spor hekimliği bölümü doktorları, amatör ve profesyonel düzeyde tüm sporcuların yaptıkları farklı fiziksel akitivitelere bağlı olarak ortaya çıkan yaralanma ve rahatsızlıkların tanı, tedavi ve rehabilitasyonu konusunda hizmet verir. Spor hekimleri, antrenman planlaması, sporcu psikolojisi ve beslenmesi hakkında da çalışmalar yürütür. Tüm bunların yanı sıra spor hekimliği bölümü, obezite gibi günümüzde sıklıkla rastlanan rahatsızlıklarla mücadelede, egzersiz ve fiziksel aktivite gibi çalışmaların planlanmasında da katkı sağlar. Sadece gençler için değil çocuk, yaşlı ve gebelere yönelik de egzersiz reçeteleri düzenleyen spor hekimleri, bu kişilerin sportif faaliyetlerinin planlanması, düzenlenmesi ve takibi gibi konularla da ilgilenir.
Spor hekimliği neler ile ilgilenir?
Amatör ya da profesyonel olarak spor yapan kişilerin sağlık durumlarının yanı sıra spor hekimliği doktorları şunlarla ilgilenir:
- Kişilerin spora özendirilmesi ve yönlendirilmesi,
- Halk sağlığının korunması ve iyileştirilmesi için egzersiz katılımı ile ilgili çalışmalar yapılması,
- Kişinin spor öncesinde ilgili branşa uygunluğunun değerlendirilmesi,
- Müsabakalar öncesinde, tıbbi kontrol ve taramaların yapılması,
- Olası sakatlanmaların önlenmesi için çalışma yürütülmesi,
- Spor sırasında ortaya çıkan travma ve yaralanmaların tanı ve tedavisi,
- Spor nedeniyle gelişen akut ve kronik sağlık sorunlarının giderilmesi,
- Saha hekimi olarak sahada ilk yardım uygulanması,
- Spor kulüplerinde takım hekimliği yapılması,
- Uluslararası spor olaylarında karşılaşılan seyahat sorunlarının iyileştirilmesi,
- Farklı iklim, derinlik ve yükseklik koşullarında tıbbi destek sağlanması,
- Farmakolojik ajanların taranması ve tespit edilmesi,
- Sporcu psikolojisinin değerlendirilmesi,
- Sporcu performansının iyileştirilmesi,
- Sporcu beslenmesinin düzenlenmesi,
- Obezite, diyabet, hipertansiyon, astım ve depresyon gibi egzersizin faydalı olduğu rahatsızlıklara karşı egzersiz reçetesi oluşturulması ve egzersizin etkilerinin değerlendirilmesi.
Spor hekimliği bölümünce uygulanan tedaviler
Lisanslı sporcular ya da amatör olarak sporla ilgilenen kişiler, travmalara bağlı olarak pek çok farklı durumla karşılaşabilir. Bu gibi durumlarda spor hekimi, gerekli müdahaleleri hızla yaparak ilgili rahatsızlığın tanı ve tedavisiyle ilgilenir. Kişinin, mümkün olan en kısa sürede yaptığı etkinliğe geri dönmesini sağlayan spor hekimleri, pek çok farklı durum için etkin tedaviyi kişiye özel olarak düzenler. Spor hekimliği bölümünde yapılan tanı ve tedavilerin bir kısmı aşağıda sıralanmıştır:
- Bel ve Boyun Ağrıları : Kişinin yaptığı fiziksel aktiviteye bağlı olarak bel, boyun bölgesinde bağ, kas ve tendon yaralanmaları, fıtık ve tendinit gibi sağlık problemlerinin iyileştirilmesi için çalışılır.
- Omuz Ağrıları: Spor karşılaşmaları öncesinde ve sonrasında görülen omuz ağrıları, spor hekimlerinin sıklıkla karşılaştığı rahatsızlıklar arasında yer alır. Kas yırtılması, bursit, tendinit ve impingement sendromu gibi rahatsızların önlenmesi ve tedavi edilmesi spor hekimliği bölümü hekimlerince yapılır.
- Diz Ağrıları: Egzersiz ve spor sırasında görülen menisküs yırtıkları, çapraz bağ yaralanmaları, bursit, bağ ve tendon yaralanmalarının yanı sıra kireçlenme gibi sağlık sorunlarının önlenmesi ve tedavisi, spor hekimlerince sağlanır.
- Tendinitler: Çoğunlukla omuz, dirsek, diz, kalça, el ve ayak bileklerinde görülen iltihaplanmalar, tendinit olarak tanımlanır. Tenisçi dirseği, golfçü dirseği ve aşil tendiniti gibi uzun süre içinde oluşan rahatsızlıklar, bazı durumlarda aşırı ya da yanlış kullanıma bağlı olarak ani iltihaplanmalara yol açabilir. Ayrıca bu hareketlerin sürekliliği, rahatsızlığın şiddetini artırabilir. Tüm bu şikayetlerin giderilmesi ve kişinin yaptığı egzersiz ya da spora geri dönmesi, spor hekimlerince yapılan tedavi ile mümkündür.
- Bursitler: Kemiklerin üzerini kaplayan dokuların içine sıvı birikmesiyle oluşan bursit türleri, çoğunlukla topuk, omuz, kalça, bilek, dirsek ve diz çevresinde görülür. Ağrı ve kızarıklığa yol açan bursitler bazı durumlarda eklem yaralanmalarından ya da sürekli olarak aynı hareketin yapılmasından kaynaklanabilir. Bu gibi durumların önlenmesi için hekim, sporculara önerilerde bulunur. Bursit varlığında ise rahatsızlığın tanı ve tedavisi de spor hekimlerince yapılır.
- Kalça Ağrıları: Fiziksel aktiviteler sırasında travmalara bağlı oluşan bağ, kas ve tendon yaralanmalarının yanı sıra kalça bölgesinde oluşan kireçlenme gibi rahatsızlıklar, kalça ağrılarına yol açabilir. Özellikle tendinit ve avasküler nekroz (AVN) olarak adlandırılan ve toplar damarın kılcal damarlara kan akışı sağlayamaması nedeniyle kemik dokusunun zarar görmesi olarak tanımlanan hastalık, şiddetli kalça ve kasık ağrısına yol açar. Bu gibi rahatsızlıklar sonucunda görülen kalça ağrılarının tanı ve tedavileri, spor hekimliği bölümünce yapılır.
- Ayak ve Ayak Bileği Ağrıları: Bağ, tendon ve kas yırtılmalarının yanı sıra topuk dikeni gibi rahatsızlıklar da sportif faaliyetler sırasında oluşabilir. Bu gibi rahatsızlıkların varlığında tedavi spor hekimi tarafınca düzenlenir.
- Boyun Kaynaklı Baş Ağrıları: Boyun bölgesinde yer alan kas dokusunun zedelenmesine bağlı olarak görülen baş ağrılarının önlenmesi için spor hekimleri düzenli olarak sporculara önerilerde bulunur. Boyun kaynaklı baş ağrısı şikayeti olan sporcuların tedavisi de spor hekimleri tarafınca yapılır.
- Kulunç Ağrıları: Tıpta fibrositis olarak bilinen kulunç, kas içinde oluşan nodüllerdir. Gerilen kasların gevşeyememesi olarak tanımlanabilen kulunç, zaman zaman şiddetli ağrılara yol açabilir. Bu tip ağrılar, spor hekimliği bölümünü uzmanlarınca tedavi edilir.
- Miyofasiyal Ağrı Sendromu: Kas yaralanması, tekrarlayan hareketler ve kasların aşırı kullanımına bağlı nedenlerden dolayı oluşabilen rahatsızlığın tedavisinde uygulanan fizik tedavi, lokal enjeksiyon ve medikal tedavi yöntemleri spor hekimlerince uygulanır.
Sporcuların hareketlerini kısıtlayan, yaşam kalitelerini düşüren ve farklı şiddette ağrılara neden olan bu rahatsızlıklar, başta, kronik kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarında kullanılan ve enjeksiyon bazlı bir tedavi türü olan proloterapi olmak üzere, PRP (platelet rich plasma), kuru iğneleme, kinezyo bantlama, ozon terapi ve manüel terapi gibi tedavi yöntemlerinin uygun ve etkin kombinasyonuyla tedavi edilir.
Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.