Süt ve Süt Ürünlerinin Besin Değerleri Nelerdir?

Bütün canlılar gibi insanlar da sütle yaşamın ilk günlerinde tanışır. Süt, içeriğinde insan vücudunun temel ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek ölçüde besin maddesi bulunduran ve sayısız faydası olan bir gıda çeşididir. Temel besin maddelerinden biri olan sütten pek çok farklı yiyecek elde edilir. Süt ürünleri olarak bilinen bu besinlere, ham maddesi süt olan yoğurt, ayran, farklı peynir çeşitleri, kaymak ve tereyağı gibi besinler örnek olarak verilebilir.

Süt ve Süt Ürünlerinin Besin Değerleri Nelerdir?

Süt ve süt ürünleri inek sütü, keçi sütü, koyun sütü, manda sütü gibi memeli hayvanlardan elde edilebilir. Süt, kalsiyum, fosfor gibi mineralleri, B6, A ve C vitamini gibi vitaminleri içerdiği için temel gıda maddesi olarak kabul edilir. Süt şekeri olarak da bilinen ve doğada sadece sütün içerisinde bulunan laktoz, yeni doğan bebeklere enerji vermesinin yanında bebeklerin beyin gelişimini destekler. Bunlara ek olarak süt ve süt ürünlerinin içerisinde pek çok vitamin ve mineral bulunur. Süt ve süt ürünlerinden bazıları ve içerdikleri besin değerleri şu şekilde sıralanabilir:

Süt

Sütün içinde yoğun miktarda süt şekeri olarak bilinen laktoz bulunur. Laktozun en önemli özelliği insan vücudunun normal enerji metabolizmasına katkı sağlamasıdır. Laktoz aynı zamanda insan vücudunda kalsiyum ve fosforun emilimine katkı sağlar. Sütün besin değerleri, süt çeşidine göre farklılık gösterir. İnek sütünün %3,7’si, manda ve koyun sütünün %7,4’ü laktozdan oluşur. Yaklaşık olarak 100 gram inek sütünde, 65 kcal enerji, 4,7 gram karbonhidrat, 3,8 gram yağ, 4,7 gram laktoz ve 3,3 gram protein bulunur. İnek sütü aynı zamanda protein ve proteinlerin yapı taşı olan amino asitler bakımından oldukça zengin bir besin çeşididir. İnek sütünün yaklaşık olarak %3’ü proteindir. Bunlara ek olarak, insan vücudu için gerekli olan vitaminlerin büyük kısmı sütün içeriğinde bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram inek sütünde 35 miligram A vitamini, 0,030 miligram D vitamini, 0,10 miligram E vitamini, 0,04 miligram B1 vitamini (tiamin), 0,19 miligram B2 vitamin (riboflavin) ve 5 miligram B9 vitamini (folik asit) bulunur. Bunlarla birlikte sütün içinde kemiklerin ve dişlerin normal fonksiyonuna katkı sağlayan minerallerin büyük kısmı da bulunur. 100 gram inek sütünde yaklaşık 120 miligram kalsiyum, 50 miligram sodyum, 150 miligram potasyum, 12 miligram magnezyum, 95 miligram fosfor, 0,05 miligram demir ve 0,35 miligram çinko bulunur.

Yoğurt

Süt ürünleri denildiği zaman ilk akla gelen ürünlerden biri yoğurttur. Yoğurt, laktik asit fermantasyonu neticesinde oluşur. Yoğurdun içinde sağlıklı bir yaşam için gerekli olan demir, kalsiyum, fosfor gibi pek çok mineral bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram yoğurdun içeriğinde 0,013 miligram demir, 110 miligram fosfor, 132 miligram kalsiyum, 13 miligram magnezyum, 53 miligram sodyum ve 0,40 miligram çinko bulunur. Bunlara ek olarak içeriğinde bulunan 191 miligram potasyum ile yoğurt, önemli bir potasyum kaynağıdır. Bileşiğindeki minerallere ek olarak yoğurt, iyi bir vitamin kaynağıdır. Yaklaşık olarak 100 gram yoğurdun içinde 0,023 miligram B6 (piridoksin), 0,186 miligram B3 (niasin), 0,200 miligram B2, 0,42 miligram B12 ve 18 miligram folat gibi vitaminler bulunur. Göz sağlığı üzerine olan olumlu katkılarıyla bilinen A vitamini de yoğurt içerisinde bulunan vitaminlerdendir. Yoğurt aynı zamanda kanın pıhtılaşmasındaki önemli rolü ile bilinen K vitaminini de bünyesinde bulundurur. Bunlara ek olarak, asıl kaynağı güneş olan ve çok az besinde bulunan D vitamini de yoğurt içerisinde bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram yoğurt içerisinde 44 miligram D vitamini bulunur. Aynı miktardaki yoğurt, 89 kcal enerji, 4,53 gram protein, 3,80 gram yağ, 4,28 gram laktoz ve 4,24 gram karbonhidrat içerir.

Ayran

Yoğurdun içerisine su katılması ile elde edilen ayran, içeriğinde bulunan bakteriler sayesinde sindirim sisteminin normal fonksiyonuna destek olması başta olmak üzere insan sağlığına birçok faydası olan bir içecek çeşididir. İçerisinde potasyum, kalsiyum, magnezyum, çinko gibi mineraller bulunduran ayran, iyi bir mineral kaynağıdır. Aynı zamanda ayran, B2 ve B3 vitamini bakımından da zengindir. Yaklaşık olarak 100 gram ayran içerisinde 1,610 miligram B3 vitamini ve 0,020 miligram B2 vitamini bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram ayran, 37 kcal enerji, 1,98 gram protein, 2 gram yağ, 2,71 gram karbonhidrat ve 92,26 gram su içerir.

Tereyağı

İnsanların uzun yıllardır hem lezzeti hem de sağlığa olan faydaları ile sofralarından eksik etmedikleri ürünlerden bir diğeri tereyağıdır. Tereyağı, yüksek oranda süt yağından oluşan bir yağ çeşidi olduğu için insan vücudunun normal enerji fonksiyonuna katkıda bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram tereyağı içerisinde 753 kcal enerji, 0,19 gram protein, 83,22 gram yağ, 0,85 gram karbonhidrat ve 0,36 gram laktoz bulunur. Bunlara ek olarak, içerisinde başta A, D, E, K ve B12 vitamini olmak üzere pek çok vitamin bulunan tereyağı, yağda çözünen vitaminlerin vücut tarafından emilimine yardımcı olur. Tereyağının içinde aynı zamanda potasyum, magnezyum, kalsiyum, çinko ve fosfor gibi birçok mineral bulunur.

Peynir

Süt ürünleri grubunun bir diğer değerli üyesi, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan peynirdir. Lezzetli olmasının yanı sıra içerisindeki vitamin ve mineraller sayesinde insan sağlığına çok önemli katkıları olan peynirin, beyaz peynir, kaşar peyniri, Ezine peyniri gibi pek çok çeşidi vardır. Peynirin besin değerlerinden bahsederken farklı peynir çeşitlerinden bahsetmek gerekir. Peynir çeşitlerinden bazılarının besin değerleri şu şekilde sıralanabilir:

• Beyaz Peynir: Yaklaşık olarak 100 gram tam yağlı beyaz peynir içerisinde, 300 kcal enerji, 16,01 gram protein, 23,55 gram yağ, 8,21 gram karbonhidrat ve 2,25 gram laktoz bulunur. Peynirde A, D, E ve K vitamini başta olmak üzere pek çok vitamin yer alır. Aynı zamanda 100 gram peynir içerisinde 422 gram kalsiyum bulunması, peyniri kemik ve diş sağlığı üzerinde olumlu etkileri ile bilinen önemli bir kalsiyum kaynağı haline getirir. Kalsiyuma ek olarak peynirin içinde demir, fosfor, potasyum, sodyum ve çinko gibi birçok mineral türü bulunur.
• Kaşar Peyniri: Tam yağlı beyaz peynirde olduğu gibi kaşar peynirinde de birçok vitamin ve mineral bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram kaşar peyniri, 353 kcal enerji, 26,99 gram protein, 26,06 gram yağ, 2,56 gram karbonhidrat ve 0,15 gram laktoz içerir.
• Ezine Peyniri: Diğer bir peynir çeşidi olan Ezine peynirinin yaklaşık olarak 100 gramında ise, 309 kcal enerji, 18,22 gram protein, 24,88 gram yağ, 3,05 gram karbonhidrat bulunur.

Kaymak

Kaymak, sütteki yağın yoğunlaştırılması ile elde edilen bir süt ürünü çeşididir. İçinde bulunan vitamin ve mineraller sayesinde sağlık üzerinde çok önemli faydaları vardır. Yaklaşık olarak 100 gram kaymak, kişinin günlük A vitamini ihtiyacının %13,8’ini karşılar. A vitaminine ek olarak kaymak, D, E, K, B12 ve B6 gibi vitaminleri de içinde bulundurur. Kaymakta aynı zamanda çinko, potasyum, kalsiyum, fosfor gibi pek çok mineral bulunur. Yaklaşık olarak 100 gram kaymak, 585 kcal enerji, 0,96 gram protein, 63,10 gram yağ ve 3,31 gram karbonhidrat içerir.

Süt ve Süt Ürünleri Neden Tüketilmeli?

Süt ve süt ürünleri içerisinde sağlıklı bir yaşam için gerekli olan pek çok mineral bulunur. Başta kalsiyum, magnezyum ve potasyum olmak üzere tüm bu mineraller, insan sağlığını destekler. Aynı zamanda A, D, E, K , B ve C vitaminlerini de içinde bulunduran süt ve süt ürünleri, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunarak vücut direncini arttırır. Bu nedenle günlük beslenme planına, yaşa, cinsiyete ve sağlık durumuna bağlı olarak süt ve süt ürünleri eklemek, sağlıklı bir yaşam için önemlidir. Süt ve süt ürünleri hakkında daha detaylı bilgiye sahip olmak için bir sağlık kuruluşuna başvurarak beslenme uzmanlarından bilgi alabilirsiniz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.