👩🏻‍⚕️ Delik Korkusu Nasıl Yenilir? Tripofobi Tedavileri Nelerdir?

Delik korkusu, kişinin deliklere karşı duyduğu aşırı korkudur. Nesnelerin, eşyaların üzerindeki delik, düzensiz desen, boşluklar, oyuklar bu korkuyu tetikleyebilir.

Fobiler, insanlar arasında oldukça yaygın görülen bir tür psikolojik rahatsızlıktır. Tıp dilinde tripofobi olarak adlandırılır. Kişi delik gördüğünde bu korkuyu yaşayabileceği gibi çatlaklar, lekeler, düzensiz örüntüler karşısında da kontrol edemediği şiddette, aşırılaşan düzeyde korkuya kapılabilir.  

Delik korkusu nedir sorusuna, kişinin delikli nesnelere bakamaması yanıtını vermek mümkündür. Tripofobi yaşayan kişiler, genellikle bu korkuyu neden yaşadıklarının bilincinde olmaz. Zararlı olmayan ve tehlike içermeyen delikli nesneler bu kişilerde açıklayamadıkları bir korku yaratır.

Bazı durumlarda bu korku kişinin panik atak yaşamasına yol açacak kadar ileri boyutlarda olabilir. Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen tripofobi, günümüzde çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilen psikolojik bir hastalıktır.  

Tripofobi (Delik Korkusu) Nedir?

Bal peteği, sünger, çilek veya delikli peynirler gibi bazı nesnelerin tekrarlayan delikler içeren yapısına karşı oluşan fobi, tripofobi olarak tanımlanır. Tekrarlayan desenler ya da birbirine yakın delik kümeleri, tripofobi sorunu bulunan kişiler için isteksizlik ve iğrenme hisleri oluşturur. Bazı kişilerde şiddetli semptomları beraberinde getirebilir.

Tripofobi, ilgili nesneye ya da desene bakamama gibi basit bir tepkiye yol açmakla birlikte şiddetli vakalarda ise kusma, titreme, kalp çarpıntısı gibi belirtileri tetikleyebilir. Bu belirtiler birkaç dakika veya birkaç saat sürebileceği gibi o anın hatırlanması ile yeniden canlanabilir. Diğer fobi türlerinde de olduğu gibi yaşanan belirtilerin türü ve şiddeti kişiden kişiye oldukça değişkendir.

Hastalıkla ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında hastaların çoğunda birincil semptomun korku değil iğrenme olduğu görülmüştür. Dolayısıyla diğer pek çok fobiden farklı olarak tripofobide insanların deliklerden korkması gerekmez. Bu kişiler için çoğunlukla deliklerin yapısından iğrenme durumu söz konusudur.

Tripofobi Belirtileri Nelerdir?

Tripofobiyi tetikleyen herhangi bir desen, resim veya nesnenin görülmesi ile birlikte tripofobi belirtileri ortaya çıkmaya başlar.

Yaygın görülen belirtiler arasında şunlar yer alır:

• Ürperme ve tüylerin diken diken olması hissi
• Korku, endişe, panik veya gerginlik hisleri
• Mide bulantısı ya da öğürme hissi
• Kalp atışlarının hızlanması
• Baş dönmesi
• Terleme
• Göz kararması, görüşün bozulması veya göz yanılsamaları
• Kaşıntı veya cilde bir cisim sürtmesi hissi
• İlgili nesneden ya da görüntüden uzaklaşma isteği
• Hızlı nefes alma ve titreme

Herhangi bir tripofobi hastasında yukarıdaki belirtilerin tamamının görülmesi şart değildir. Her bireyde farklı fobi semptomları gelişebilir. Özellikle de delikli, tümsekli, tekrarlayan desenler içeren görünüme sahip görüntülere karşı gelişen normal dışı tepki semptomları, tripofobi ihtimalini güçlendirir.

Tripofobi Nedenleri Nelerdir?

İnsanlarda tripofobinin gelişim nedenlerine ilişkin henüz kesin bir tespit yapılamamıştır. Ancak yapılan çalışmalarda üzerinde durulan bazı olası teoriler söz konusudur. Beynin delikli nesneleri bir tehdit olarak algılaması ve tehlike ile ilişkilendirmesi, bu teorilerden en güçlü olanıdır. Örneğin beynin bu delikleri bir yılanın derisi ya da büyük bir örümceğin gözleri gibi tehlikeli varlıklarla ilişkilendirmesi söz konusu olabilir.

Leke veya delikler içeren görüntü, cilt hastalıklarını ya da döküntüleri andırdığından bunlara karşı bir iğrenme duygusu tripofobiye neden olabilir. Bir diğer teori ise beynin delikli nesneleri işlemek ve anlamlandırmak için daha fazla enerjiye ve oksijene ihtiyaç duyması, bu durumun kişide sıkıntı ve gerginliğe yol açmasıdır. Ayrıca obsesif kompulsif bozukluk gibi çeşitli psikiyatrik hastalıklar, tripofobi ve diğer bazı fobi türlerinin gelişimini kolaylaştırabilmektedir.

Bunların haricinde tripofobi hastalarında belirtilerin ortaya çıkmasına neden olan tetikleyiciler arasında şunlara yer verilebilir:

• Simit veya tahıllı ekmekler
• Delikli yapıya sahip peynirler
• Çilek, böğürtlen, ahududu gibi tümsekli-delikli görünüme sahip meyveler
• Bal peteği
• Ayçiçeği veya çeşitli tohumlar
• Vücut yapıları nedeniyle göre çeşitli böcekler ve arılar
• Yılan, kertenkele, kurbağa gibi hayvanların derileri
• Mercanlar
• Ayakkabı tabanları
• Karanlıkta görülen bir grup göz
• Sünger veya köpük gibi delikli görünüme sahip yapılar
• Ciltteki bazı yaralar ve döküntüler
• Çakıl taşları ve çakıllı yollar

Tripofobi Teşhisi Nasıl Konulur?

Tripofobi son on beş yılda tanınmaya başlamış yeni bir fobi türüdür. Teşhisi oldukça nadir olsa da fobinin aslında çok daha yaygın olduğu düşünülmektedir. Yapılan bazı çalışmalar çocuklar ve yetişkinlerde herhangi bir derecede tripofobinin bulunma olasılığının %17 gibi önemli bir oran olduğunu göstermiştir.

Ancak bunların çok büyük bir kısmı rahatsız edici olan veya normal dışı olarak algılanan semptomlara yol açmaz. Yukarıda belirtilen semptomları yaşayan kişilerde tripofobinin bulunup bulunmadığı bir psikiyatri uzmanı tarafından yapılacak değerlendirmenin sonucunda kolaylıkla tespit edilebilir. Henüz farklı bir fobi türü olarak kesin kabul almış ve tanı kodu belirlenmiş bir hastalık olmadığından kişinin yaşadığı semptomlar hekimler tarafından doğrudan tripofobi olarak tanımlanmayabilir.

Ancak pek çok fobi türünde olduğu gibi delik korkusunda da benzer bir tedavi yaklaşımı söz konusudur. Bireyin yaşadığı semptomlar, bunları tetikleyen faktörler ve semptomların hastanın günlük yaşamı üzerindeki etkileri, hekim tarafından detaylı bir şekilde ele alınır. Elde edilen bilgiler ışığında teşhis konulabilir ve bir tedavi uygulamasının gerekip gerekmediğine karar verilebilir.

Delik Fobisi (Delik Korkusu) Nasıl Geçer?

Delik fobisi, kişinin istem dışı delikli nesnelere, yüzeylere karşı hissettiği yoğun korkudur. Bu durum kişinin bilinçdışı yaşadığı bir korku olduğu için kendiliğinden geçmez. İnsan doğası gereği tehlikeli ve zararlı şeylerden korkar, kaçınır. Sağlıklı bir korkudur bu. Kişi bu sayede kendi güvenliğini, emniyetini sağlayabilir.

Ancak tripofobi, gerçek bir tehditle ortaya çıkmaz. Buradaki reaksiyon, aşırı tetiklenme kişinin psikolojik semptomlar yaşamasına yol açar. Kişi, karşılaştığı delikli yüzeyden ya da nesneden kurtulmak için kaçmak zorunda hisseder.

Kaçamadığı durumlarda semptomları giderek artabilir. Kişinin kendi başına tripofobi semptomlarını aşması çok zor olduğundan dolayı alanında uzman bir doktordan destek alması gerekebilir. 

Delik Fobisi (Delik Korkusu) Nasıl Yenilir? 

Delik fobisi, kişinin içsel olarak yaşadığı çağrışımlar, düşünceler, yanlış inançlar gibi birçok karmaşık durumdan oluşabilir. Bu karmaşık yapı tripofobinin yenilmesini güçleştirebilir.

Ancak bu zorlanımlı durumla mücadele etmekte faydalı olabilecek bazı davranışları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Tetikleyicilerden kaçınmak
• Meditasyon gibi gevşeme tekniklerinden faydalanılabilir
• Düşünce ve davranış arasındaki ilişki analiz edilebilir
• Başka delik korkusu yaşayan kişilerle iletişim kurulabilir
• Farkındalık kazanılabilir

Tripofobi Nasıl Tedavi Edilir?

Tripofobide tedavi gerekliliği hastanın yaşadığı semptomlara ve bunların kişiyi ne kadar olumsuz etkilediğine göre belirlenmelidir. Yaşanan fobi kaynaklı belirtiler, günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyor, belirli aktivitelere katılamamanıza ya da hayattan zevk alamamanıza neden oluyorsa maruz kalma terapileri gibi diğer fobilerde de uygulanan tedavilere başvurulabilir.

Bu tedavi sırasında terapist, sizi fobinin tetikleyicileri ile yavaş yavaş baş başa bırakarak bunlara alışmanızı hedefler. Maruz kalma tedavilerinden önce genellikle terapi esnasında kullanılması gerekebilen nefes ve gevşeme egzersizleri öğretilir. Ardından delikli veya desen kümeleri içeren nesnelere ilişkin fotoğraflar veya videolar hastaya gösterilir.

Bu aşamada belirli bir rahatlığa ulaşıldıktan sonra nesnelerin tutulması ya da yüzeylerine dokunulması hedeflenir. Böylelikle yavaş yavaş fobiler ortadan kaldırılabilir veya kişide yarattığı semptomlar büyük oranda hafifletilebilir.

Davranışçı Terapilerin Tripofobiye Etkisi

Bir diğer tedavi yöntemi de pek çok psikiyatrik sorunda tercih edilen bilişsel davranışçı terapilerdir. Bu tedaviler ile tripofobi tetikleyicilerine karşı oluşan algıların ve tepkilerin zaman içerisinde değiştirilmesi mümkündür. Özellikle farklı bir ruh sağlığı hastalığı da bulunan kişilerde bilişsel davranışçı terapiler önemli faydalar sağlayabilir.

Anksiyeteyi önleyen bazı ilaçlar hekim önerisi halinde tedavinin belirli aşamalarında destekleyici olarak kullanılabilir. Bunlar fobileri tedavi etmese de özellikle de fobi tetikleyicilerine maruz kalmayı gerektirecek bazı zorunlu durumlar esnasında fayda sağlar.

Ayrıca yalnızca terapi ile düzeltilemeyen bazı semptomların tedavisi, endişe, panik gibi duyguların hafifletilmesi ve fobiden kaynaklı oluşan depresyon gibi durumlarla mücadele edilebilmesi için ilaç tedavilerine ihtiyaç duyulabilir. Bu tedavi yönteminde kişiyi etkilemeyen bir resimle başlanarak yavaş yavaş etki oranı daha fazla resimler hastaya gösterilir.

Bu şekilde beyin, insandaki takıntıyı azaltmak için şartlandırılabilir. Korku nedeniyle ortaya çıkabilecek deri döküntülerini kontrol etmek için yatıştırıcı ilaçlar reçete edilebilir. Antidepresan ilaçlar, tripofobiyi yatıştırmak için psikoterapiye ek olarak verilebilir.

Delik Fobisi (Delik Korkusu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

DELİK FOBİSİ (DELİK KORKUSU) HASTALIĞI İÇİN HANGİ BÖLÜME GİDİLİR? 

Delik korkusu hastalığı için psikoloji alanına gidilir. Seçtiğiniz psikoloğun uzmanlık alanının fobilerle ilişkili olmasına dikkat edin. Psikoloğunuz eğer tedavinizde ilaç desteği almayı gerekli görürse sizi psikiyatra yönlendirebilir. 

DELİK FOBİSİ (DELİK KORKUSU) YENMEK İÇİN NE YAPMALIYIM?  

Delik fobisini yenmek için çeşitli tedavi yöntemlerinden faydalanabilirsiniz. Ayrıca meditasyon, konsantrasyon sağlama, stresle başa çıkma gibi çeşitli aktivitelere katılarak tripofobi etkilerinin yol açtığı semptomlarla mücadele etme yöntemleri geliştirebilirsiniz. Nefes egzersizleri aşırı kaygı, panik atak, anksiyete bozukluklarında uygulanan başarılı bir yöntem olarak kabul edilir. Tripofobi hakkında yazılmış olan kitapları okuyarak durumunuzla ilgili daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Bu sayede tripofobinizi yenebilirsiniz. 

Siz de delikli nesnelere bakmakta güçlük çekiyor, yukarıda belirtilen tetikleyicilere karşı bir hassasiyetiniz olduğunu düşünüyorsanız psikiyatri uzmanlarına danışarak muayeneden geçebilirsiniz. Tripofobi teşhisi almanız halinde özellikle de bu durum yaşamınızı ciddi şekilde etkiliyorsa tedavi seçenekleri hakkında hekiminizden bilgi alabilirsiniz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.