✈️ Uçak Fobisi (Korkusu) Nasıl Yenilir?

Uçak korkusu, yükseklik fobisi ile beraber görülen uçağa binme durumuyla karşı karşıya kalındığında dehşete kapılma, panik olma, streslenme ve heyecanlanma gibi belirtilerle karakterize bir fobidir.

Uçak ve uçuş fobisi uçağın icadı sonrasında Birinci Dünya Savaşı yıllarında uçuş personelinin uçuş öncesi anormal fiziksel ve davranışsal tepkiler gösterip uçağa binmekten çekinmesi üzerine fark edilmiştir.

Uçak Fobisi (Korkusu) Nedir?

Tıp dilinde “aviofobi” olarak adlandırılan uçak fobisi uçağa binme durumu karşısında telaşlanma, korku duyma, kaygılanma gibi belirtilere yol açan bir rahatsızlıktır.

İnsanlar tıpkı diğer fobilerde olduğu gibi uçak fobisinde de fobik faktörle yüzleştikleri takdirde anormal, ısrarlı ve yüksek şiddette bir korku duyarlar. Korku tıpkı gerçek bir tehlike ile karşı karşıya kalındığı zamandaki gibi gerçekçi bir hissiyata sahiptir.

Uçak korkusu literatürde uçuş fobisi, uçuş korkusu ve uçuş kaygısı gibi farklı davranış durumlarıyla ilişkilendirilmiştir.

Teşhis konulabilecek düzeyde ileri derecede şiddetli sıkıntılar fobi, basit düzey ve kişinin hayatını aşırı düzeyde etkilemeyecek sıkıntılar ise korku ve kaygı olarak adlandırılmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün, dünya ruh sağlığı araştırmaları kapsamında uçak korkusunun yaygınlığı üzerine ortaya önemli veriler koymuştur.

Bu veriler 22 farklı ülkede yürütülen 25 toplumsal araştırmaya bağlı olarak belirlenmiş ve uçuş fobisinin yaygınlık oranı yaklaşık %1.3 olarak tespit edilmiştir.

Uçak Fobisi (Korkusu) Nedenleri Nelerdir?

Uçak korkusunun ortaya çıkmasında birden fazla faktörün etkili olduğu düşünülmektedir. Uçak korkusunun her kişide açığa çıkma biçimi farklı şekilde olmaktadır. Uçuş fobisinin oluşmasında etkisi olduğu düşünülen faktörler arasında şunlar yer almaktadır:

• Geçmiş tecrübelere dayalı öğrenme: Uçak yolculuğu kişi için başlangıçta herhangi bir uyarıcı faktör sayılmazken, kişi fırtınalı havada uçak yolculuğu yaptığı zaman yaşadığı korku ve telaşa bağlı olarak artık uçak yolculuğunu negatif bir uyaran olarak kodlar. Bundan sonraki uçuşlarında da herhangi bir panik yaratacak durumun varlığı söz konusu olmasa bile kişi uçak yolculuğuna karşı bir korku ve kaygı duyar. Uçak fobisinin oluşması sadece kişinin kendisinin olumsuz tecrübeler yaşamasıyla gerçekleşmemektedir. Kişinin etrafında uçuş fobisine sahip olan veya uçağa binmekle alakalı travmatik tecrübeleri olanların varlığı ve konuyla ilgili paylaşımda bulunmaları da uçak fobisi oluşumunu tetiklemektedir Ayrıca kaza yapan uçaklarla ve havayolu ulaşım güveliğiyle alakalı haberler izlemek de uçak korkusu oluşumuna yol açabilmekte veya var olan korkunun şiddetini arttırabilmektedir.

• Kaygı duyarlılığı: Kaygı duyarlılığı denilen kavram kişilerin kaygı semptomlarına verdikleri tepkiyle ilişkili bir kişilik şeklidir. Uçuş korkusu olan kişilerde kaygı duyarlılığının normal insanlar göre çok daha fazla olduğu yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.
• Kişilik bozuklukları ve ruhsal sorunlar: Yapılan bir çalışmayla kişilik bozukluklarını varlığı ile uçak fobisi arasında bir doğru orantı olduğu ortaya konulmuştur. Uçak korkusu bulunan insanlarda aynı zamanda çekingen kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu ve obsesif kompulsif kişilik bozukluğu gibi rahatsızlıkların yaygın olarak bulunduğu bilinmektedir.
• Bilişsel Özellikler: Kişilerin düşünce biçimleri, hafıza gibi kognitif özellikleri fobilerin ortaya çıkışıyla ilişkilendirilmiştir. Başa çıkma yetisinin yetersiz olması, felaketleştirme, kötüye odaklanma ve önyargı gibi durumların varlığı uçak fobisinin oluşumunu tetikleyebilmektedir.

Uçak Fobisi (Korkusu) Belirtileri Nelerdir?

Uçak fobisi olan kişiler uçuş öncesinde veya esnasında bazı semptomlar gösterirler. Bu semptomlar arasında şunlar yer almaktadır:

• Kalp atışında hızlanma ve buna bağlı nabızda artış,
• Baş dönmesi,
• Kaygı düzeyinde artış,
• Nefes darlığı,
• Titreme,
• Kaslarda kasılma ve katılaşma,
• Panik atak geçirme,
• Gerginlik hissi,
• Hızlı soluk alıp verme,
• Mide bulantısı ve diğer gastrointestinal rahatsızlıklar.

“Uçağa binme korkusu nasıl anlaşılır?” sorusuna cevap olarak eğer uçağa bindiğinizde yukarıdaki belirtilerden birini veya birkaçını yaşıyor iseniz uçak fobinizin olma ihtimali yüksektir cevabı verilebilir.

Uçak Fobisi (Korkusu) Nasıl Yenilir?

Uçak korkusu olan kişiler seyahatlerinde havayolunu kullanmaktan kaçınırlar. Ancak bazı durumlarda uçakla yolculuk yapmak zorunda kalabilirler.

Bu gibi durumlarda bu kişilerin başvuracağı bazı uygulamalar herhangi bir ruhsal veya fiziksel sorun yaşamadan yolculuklarını tamamlamalarını sağlayabilir. “Uçak korkusu nasıl yenilir?” sorusuna cevap olarak verilebilecek uygulamalar şunlardır:

• Doktor kontrolünde sakinleştirici ilaç kullanmak,
• Uçuş esnasında odağı kitap okumak , çizim yapmak gibi faaliyetlere çevirmek,
• Aynı fobiye sahip insanlarla bir arada bulunarak tecrübeleri paylaşmak,
• Çevredeki rahatlatıcı şeylere odaklanmak,
• Nefes egzersizleri yapmak,
• Havayolları ulaşımının olumlu yönleriyle alakalı bilgiler edinmek.

Uçak Fobisi (Korkusu) Tedavisi

Uçak fobis tıpkı diğer fobilerde olduğu gibi tedavi edilebilirbir rahatszılıktır. Bilişsel davranışçı terapi, sanal gerçeklik, EMDR gibi çeşitli tedavi yöntemleri uçuş fobisinin giderilmesinde kullanılmaktadır. “Uçağa binme korkusu nasıl geçer?” sorusuna cevap niteliğinde olabilecek tedavi yöntemleri arasında şunlar yer almaktadır:

• Bilişsel davranışçı terapi (BDT): Uçak fobisinin tedavisinde en sık kullanılan terapi yöntemlerinden biridir. Bilişsel davranışçı terapide ama. kötü ve olumsuz düşünceleri olumlu olanla değiştirmektir. Bilişsel davranışçı terapi tedavisi birden fazla tekniğin uygulanmasını içerir. Bu teknikler arasında psikoeğitim, nefes egzersizi, bilişsel yeniden yapılandırma, fobik faktöre maruz bırakma yer almaktadır. BDT teknikleri arasından en çok tercih edilen ise maruz bırakma terapisidir. Maruz bırakma terapisi kişiyi korkunun kaynağı ile baş başa bırakarak yavaş yavaş tanıştırmayı ve bağışıklığı arttırmayı amaçlar.
• Sanal Gerçeklik: Sanal gerçeklik bir tür maruz bırakma terapisidir. Bu tedavide fobik ortam bilgisayar desteği yardımıyla yaratılmaya çalışılır. Sanal gerçeklik bilgisayar programı yardımıyla ses, dokunma, koku gibi duyusal işlevleri birleştirerek kişinin korktuğu ortamı yaratır ve fobisinin üzerine gitmesi sağlanır.
• EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): EMDR rahatsızlık verici travmatik tecrübelerin beyinde depolanması ve herhangi bir işleme uğramadan kalması durumuna yönelik geliştirilen bir tedavi çeşididir. Terapiyi yapan kişi danışanına fobik durumu canlandırması için yardımcı olmaktadır. Bu esnada fobik ortam görüntüsünü hızlı göz hareketleri ile eşleştirerek ve parmağını kullanarak yönlendirmektedir. Böylece üzerine gidilen fobi olumsuz duygular olmadan beyinde yeniden işlemlendirilmektedir.
• Psikofarmakolojik Tedavi (İlaçlı Tedavi): Psikofarmakolojik tedavi yaklaşımı birçok psikolojik rahatsızlıkta tek başına veya psikoterapik yaklaşımlar ile bir arada kullanılmaktadır. Uçak fobisinin tedavisinde bazı durumlarda psikoterapinin yanında ilaç tedavisine ihtiyaç duyabilmektedir. Anksiyete ve kaygı seviyesini azaltmaya yarayan uçak korkusu için sakinleştirici ilaçlar fobiden kaynaklı açığa çıkan semptomların baskılanmasını sağlamaktadır.

Uçak Fobisi (Korkusu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Uçak Fobisi (Korkusu) Hastalığı İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Fobiler kimi zaman yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilecek kadar şiddetli olabilmektedir. Bu gibi durumlarda kişiler “Uçak korkusu nasıl yenilir?” sorusunun cevabını tek başına aramamalı profesyonel yardım almalıdırlar. Uçak fobisine sahip kişiler psikologlardan veya psikiyatristlerden alacakları destek ile korkularının üzerine giderek bu fobilerini yenebilirler. Psikiyatrist ile görüşme yapmak isteyen kişiler hastanelerin ruh ve sinir hastalıkları bölümünden randevu alabilirler.

Uçak Fobisi (Korkusu) Yenmek İçin Ne Yapmalıyım?

“Uçak korkusu nasıl yenilir?” sorusuna meditasyon ve nefes egzersizleri uçak korkusunu yenme konusunda yardımcı olan uygulamalardır cevabı verilebilir. Bu uygulamalar kasların gevşemesini ve kalp atım hızının yavaşlamasını sağlayarak bedendeki olumsuz fiziksel etkileri baskılamaktadır. Yine uçak fobisini yenmek için yapılabileceklerin başında duyulan kaygı ve endişeler hakkında bir uzmanla görüşmek gelmektedir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.