satır arası

Uykuyu kaçıran şeyler arasından beslenme alışkanlıklarında bulunan bazı yiyecek ve içecekler bulunur.

Özellikle uyku öncesinde bazı besinlerin tüketilmesi uyumaya engel olabilir. Yeterince dinlendirici bir uyku almak genel sağlık için önemlidir.

Yemek seçimleriniz de dahil olmak üzere birçok faktör uykuya dalmanızı ve uykuda kalmanızı zorlaştırabilir.

Uyku sorunları kişilerde fiziksel ve ruhsal sağlığı da etkileyebilir.

Uykuyu Ne Açar?

Uykuyu Ne Açar?

Çok sayıda yiyecek ve içecek uykunun açılmasına yol açabilir. Uykuyu açacak yiyecek ve içecekleri şu şekilde sıralayarak açıklayabiliriz;

Kafeinli yiyecekler ve içecekler

Kafein, vücutta bulunan merkezi sinir sisteminin uyarıcısıdır. Bu nedenle kafein tüketimi, uyanıklığı artırarak kişinin kendisini daha enerjik hissetmesine neden olur.

Bu etki nedeniyle, soda, kahve, kafeinli çay, kafeinli çikolata ürünleri gibi kafeinli yiyecek ya da içecekler uykunuzu olumsuz etkileyebilir. Geceleri uyanık olmanıza neden olabilir.

Uykuyu açan kafeinli ürünler şu şekilde sıralanabilir;

  • Çikolata
  • Yeşil ve siyah çay
  • Enerji içecekleri
  • Tiramisu gibi kafein veya kahve içeren yiyecekler

Baharatlı yiyecekler

Yatma saatine yakın baharatlı yiyecekler yemek sizi birkaç nedenden dolayı uyanık tutabilir. Baharatlı yiyeceklerin hazımsızlığa neden olduğu, mide ekşimesi ve reflü semptomlarını kötüleştirdiği bilinir.

Uyumak için uzandığınızda asit; yemek borusuna kaçarak tahrişe neden olabileceğinden baharatlı yiyeceklerle ilgili bu semptomlar daha da kötüleşebilir. Bu durum, geceleri uyanık kalmanıza ve uyku bozukluklarına yol açabilir.

Bundan dolayı, baharatlı yiyecekler yedikten sonra mide ekşimesi veya reflü yaşıyorsanız, yatmadan önce baharatlı yiyeceklerden uzak durmanız gerekir.

Yüksek glisemik indeksli yiyecekler ve ilave şeker

Yüksek glisemik indekse (GI) sahip besin maddelerinin tüketimi kan şekeri düzeyinde artışa neden olur. Yüksek glisemik indekse sahip yiyecekler kan şekeri seviyelerinde önemli artışlara ve düşüşlere neden olur. Bu durum, vücudunuzun adrenalin, kortizol ve büyüme hormonu gibi hormonları salgılamasını tetikler. Böylece kaygı, açlık ve sinirlilik gibi semptomlara yol açabilir.

Yüksek glisemik indeksli beslenme vücutta iltihaplı tepkileri tetikler ve faydalı bağırsak bakterilerinde dengesizlikler oluşturabilir. Böylece uykunuz da bu durumdan etkilenebilir. İçeriğinde yüksek düzeyde ilave şeker olan yiyecekler, tatlılar, beyaz ekmek gibi rafine karbonhidratlı besinler yüksek glisemik indekse sahiptir.

Yağlı yiyecekler

Yağ oranı yüksek yiyecekler tüketmek kötü uykuya neden olabilir. Özellikle doymuş yağ başta olmak üzere daha fazla yağ alımı uyku düzenini olumsuz etkileyebilir.

Yağlı bir yiyecek tüketmek sindirim sistemini zorlayabilir. Geceleri uyanık kalmanıza neden olabilecek rahatsızlığa yol açabilir.

Fast food ve diğer aşırı işlenmiş yiyecekler

Aşırı işlenmiş yiyecekler tüketmek sürekli olarak düşük uyku kalitesi ve kısa uyku süresiyle ilişkilendirilir. İşlenmiş yiyecek tüketmek kilo alımına yol açabilir. Çalışmalar; aşırı kilolu veya obez kişilerin, kilosu olmayan kişilere göre daha fazla uyku sorunu yaşama eğiliminde olduğunu göstermektedir.

Obezite, geceleri nefes almayı zorlaştıran ve uyku kaybına neden olan bir sağlık durumu olan obstrüktif uyku apnesine yol açabilir.

Uykuyu Kaçıran Şeyler Nelerdir?

Uykuyu Kaçıran Şeyler Nelerdir?

Uykuyu kaçıran şeyler nelerdir sorusunun cevapları şu şekilde sıralanarak açıklanabilir;

Alkol

Alkol ilk başta sizi uykulu yapabilirken, daha sonra iyi bir gece uykusu çekmenizi zorlaştırabilir. Alkol içmek, duygusal anıları işlemek için gerekli olan hızlı göz hareketinin (REM), uyku evresinde ne kadar süre kalacağınızı etkiler.

Yatma zamanı alışkanlıkları

Bazen yatmadan önce yaptığınız şeyler uykuya dalma yeteneğinizi etkileyebilir. Örneğin, gün içinde şekerleme yapmak (özellikle akşamları) istendiğinde uyumayı zorlaştırabilir. Uykuyu etkileyebilecek diğer potansiyel alışkanlıklar şu şekilde sıralanabilir;

  • Yatmadan iki saat önce kalp atış hızını artıracak aktiviteler yapmak veya ağır yemekler yemek
  • Yatmadan hemen önce ekran başında zaman geçirmek
  • 15 ila 20 dakikadan fazla yatakta uyanık kalmak

Kafein

Kafein içerikli yiyecek ya da içecekler uykuyu kaçıran şeyler arasında bulunur. Günün erken saatlerinde çok fazla kafeinli yiyecek ya da içecek tüketmek uykuya dalmanızı çok fazla etkilemez. Ancak kafeini yatmadan hemen önce almak sorun olabilir. Kafein tüketmek enerji artışı sağlayabilir ve daha uyanık hissetmenize yardımcı olabilir. 

Kafeinin bu tür etkileri altı saate kadar hissedilebilir. Normal uyku saatinden önceki altı saat içinde kafeinli bir içecek içerseniz, kafein uykulu hissetmenizi ve uykuya dalmanızı önleyebilir.

Kronik ağrı

Kronik ağrısı olan kişiler (üç aydan daha uzun süren ağrı oluşumları) genellikle yeterince uyumaz veya uykularının kesintiye uğradığından şikayet ederler. Kronik ağrı yalnızca uykuya dalma ve uykuyu sürdürmede zorlukla sonuçlanmaz. Aynı zamanda uyku eksikliği; azalmış işlevsellik, artan fiziksel hareketsizlik, daha uzun ağrı süresi ve daha şiddetli ağrıya da yol açabilir.

Jet lag

Jet lag, sirkadiyen ritmi etkileyebilir. Yani 24 saatlik uyku-uyanıklık döngüsünün yeni bir zaman dilimine uyulmaması durumunda ortaya çıkabilir. Vücudunuz o zaman dilimine uyum sağlamaya çalışırken jet lag yaşarsanız geçici olarak uykuya dalmak zor olabilir. Ayrıca gün içinde yorgun hissedebilir ya da uyanmakta zorluk çekilebilirsiniz.

İlaç kullanımı

Uykuyu kaçıran şeyler arasında bulunan faktörlerden biri de ilaç kullanımıdır. Bazı ilaç türleri uykusuzluğa yol açabilir ya da uykusuzluğun oluşmasında rol oynayabilir. Uykusuzluğa neden olan ilaçlar şu şekilde sıralanabilir;

  • Antidepresanlar
  • Anti nöbet ilaçları
  • Astım ilaçları
  • Kalp ilaçları 
  • Ağızdan alınan doğum kontrol hapları
  • Alerji, soğuk algınlığı ya da grip ilaçları
  • Steroid kullanımı
  • Tiroid hormonu preparatları

Ruhsal sağlık bozuklukları

Uyku sorunları ile ruh sağlığı bozuklukları birbiriyle ilişkilidir. Uykusuzlukla ilişkili bazı ruh sağlığı bozuklukları şu şekilde sıralanabilir;

  • Travma sonrası stres bozukluğu gibi kaygı bozuklukları
  • Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu 
  • Bipolar bozukluk
  • Mevsimsel duygusal bozukluk gibi depresif bozukluklar
  • Şizofreni
  • Madde kullanım bozuklukları

Gece vardiyası çalışması

Gece vardiyasında çalışanlar, uyku kaybı yaşayarak vardiyaları sırasında daha uykulu olabilirler. Jet lag gibi, gece vardiyasında çalışmak bir kişinin sirkadiyen ritmini etkileyebilir .

Gece vardiyasında çalışanlar, uykuda olmaları gereken karanlıkta uyanık kalırlar. Bu durum, vardiyanın gün ışığında sona ermesi durumunda uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Vardiyalı çalışanlarda güneş ışığı uyanık kalmaya zorlayabilir.

Stres

Stresli olaylar yaşamak uykuya dalmayı zorlaştırabilir; bu durum uyku tepkisiyle ölçülebilir. Uyku tepkisi, stresin bir kişinin uykusunu ne kadar böldüğüne işaret eder. Araştırmacılar, bir yandan düşük uyku tepkisi olan bireylerin stresli olduklarında uykuyla ilgili daha az sorun yaşadıklarını saptamışlardır. Öte yandan, yüksek uyku tepkisi olan kişiler stresli dönemlerde daha fazla uyku bozukluğu yaşayabilirler.

Sıkça Sorulan Sorular

Enerji İçeceği Uykuyu Açar mı?

Uykuyu kaçıran şeyler arasında enerji içeceklerini sayabiliriz. Enerji içeceklerinin içeriğinde bulunan yüksek oranda kafein uykunun kaçmasına yol açar. Ancak enerji içeceğini sürekli tüketmek genel vücut sağlığına zarar verebilir. Bu nedenle enerji içeceği tüketiminde dikkatli olmak gerekir.

Huzursuz Bacak Sendromu Uykuyu Kaçırır mı?

Herkeste huzursuz bacak sendromu gelişebilir. Ancak bu durum kadınları erkeklerden daha sık etkiler. Bu rahatsızlık uykuyu kaçırarak kişilerde uykusuzluğa neden olabilir. Geceleri bacaklarda karıncalanma hissi oluşturarak kontrol edilemeyen hareketlere yol açabilir. Huzursuz bacak sendromu rahatsız etmesinin yanı sıra özellikle kadınlarda kalp hastalığı ve depresyon riskinin artmasıyla ilişkilendirilebilir. 

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Sosyal Medya Hesaplarımız:
Facebook | Instagram | YouTube | LinkedIn

Uzm. Dr.
Emre Çevik
Nöroloji
Medical Park Ordu
3683

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.