Vitamin Nedir? Vitaminler Hangi Besinlerde Bulunur?

Vitaminler, düşük miktarlarda da olsa vücuda alınması gereken çeşitli organik bileşiklerdir. Her vitamin kendine özgü etkilerini göstererek sağlığın birçok yönden desteklenmesine katkı sağlar. Canlıların vitamin gereksinimleri türlere göre değişkenlik gösterir. Örnek olarak insanlar C vitaminini beslenme planı içerisinde yer alan gıdalardan almak zorundayken köpekler ise ihtiyacı olan tüm C vitaminini kendileri üretebilme kabiliyetine sahiptir. Farklı vitaminlerin vücutta farklı fonksiyonları vardır, dolayısıyla hangi vitaminden ne kadar tüketilmesi gerektiği kişiden kişiye de değişiklik gösterebilir. Bu vitaminler ve hangi besinlerde bulunduğu hakkında merak ettiğiniz konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Vitamin Çeşitleri Nelerdir?

Vitaminler, gıdalar içerisinde doğal olarak bulunan organik maddelerdir. Bu vitaminlerin vücutta bulunması gereken düzeyin altında olması çeşitli sağlık sorunlarını tetikleyebileceği için dikkatli olunmalıdır. Şu an için günümüzde tespit edilen 13 vitamin mevcuttur. Bu vitaminler kendi içerisinde yağda çözünen ve suda çözünen vitaminler olarak iki grupta incelenir.

Vitaminler Hangi Besinlerde Bulunur?

Genel olarak iki ana grupta incelenen vitaminlerden yağda çözünenler grubunda yer alanları A, D, E ve K vitaminleridir. Bir vitaminin yağda çözünüyor olması onun yağ içeriği yüksek gıdalarda yer aldığına ve insan vücudunda yağ dokusunda depolanabileceği anlamına gelir.

C ve B vitaminleri ise suda çözünen vitaminlerdir. Çeşitli sebze, meyve ve hayvansal gıdalar vasıtasıyla vücuda alınabilen bu vitaminler vücutta depolanmazlar ve fazlalıklarının bulunması halinde vücut onları böbrekler vasıtasıyla uzaklaştırır. Dolayısıyla bu vitaminlerin düzenli olarak vücuda alınması gerekir.

 

Hangi Vitaminler Hangi Besinlerde Bulunur?

Bazı gıdalar bazı vitaminler açısından daha ön planda yer alır. Bazı gıdalar ise birçok vitamini aynı anda bünyesinde barındırabilirler.

Hangi gıdaların besin maddesi içeriği bakımından yoğun olduğunun bilinmesi sağlıklı bir diyet planı yaparken faydalı olabilir. Ancak ne kadar yoğun içeriğe sahip olursa olsun tek bir gıda ile beslenmenin sağlıklı olmadığı besin planında çeşitli sebze, meyve ve tercihe göre hayvansal gıdanın bir arada bulunması gerektiğine dikkat edilmelidir.

Bütün Vitaminler Hangi Besinlerde Bulunur?

Besin maddesi içeriği bakımından yoğun gıdaların başında somon gelir. Somon eti, omega 3 yağ asitlerinden zengindir ve aynı zamanda magnezyum, potasyum, selenyum ve B vitaminleri açısından da yoğun bir gıda olarak bilinir.

Yeşil yapraklı sebzeler arasında yer alan kale yüksek oranda vitamin, mineral, lif ve antioksidan kimyasalları ihtiva eden bir sebzedir. Kale içerisinde C, A, K ve B6 vitaminine ek olarak potasyum, kalsiyum, magnezyum, bakır ve mangan gibi mineraller de bulunur.

Sarımsak bir diğer önemli besin maddesi içeriği zengin gıdadır. C vitamini, B1 ve B6 vitaminleri, kalsiyum, potasyum, bakır, manganez ve selenyum gibi mineraller içeren sarımsak vücutta kan basıncının düşürülmesinde, LDL kolesterol düzeyinin azaltılmasında ve HDL kolesterol düzeyini yükseltmede normal vücut fonksiyonlarının desteklenmesine yardımcı olabilir.

En sık tüketilen gıdalar arasında yer alan yumurta, yüksek kalitede protein ve sağlıklı yağ ihtiva eder. İçerdiği besin maddelerinin özellikleri sayesinde tokluk hissinin korunmasına yardımcı olan yumurta, kahvaltıda tüketilmesi halinde gün içerisinde tokluk hissi sağlayarak kilo vermeye destek olabilir. Yumurta içerisinde bulunan besin maddeleri şu şekildedir:

• A vitamini
• Folat
• B5 vitamini
• B12 vitamin
• B2 vitamini
• Fosfor
• Selenyum
• D vitamini
• E vitamini
• B6 vitamini
• Kalsiyum
• Çinko

Vitaminler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

B Vitaminleri Hangi Besinlerde Bulunur?

Tanımlanmış 8 adet B vitamini vardır. Tiamin (b1), riboflavin (b2), niasin (b3), pantotenik asit (b5), pridoksin (b6), biotin (b7), folat (b9) ve kobalamin (b12), b vitamin kompleksi içerisinde yer alan vitaminleri oluşturur. Bu vitaminlerin her birinin kendine has özellikleri bulunsa da genel olarak vücutta enerji metabolizması üzerindeki etkileri ve gerekli bazı moleküllerin sentezine katkıları ile bilinirler. B12 vitamini dışında B vitaminlerinin depolanabilme özelliği yoktur.

B vitaminlerini ihtiva eden besinler şu şekilde özetlenebilir:

• Somon
• Yeşil yapraklı sebzeler
• Karaciğer eti ve diğer sakatat ürünleri
• Yumurta
• Süt
• Biftek
• Kabuklu deniz ürünleri
• Baklagiller
• Tavuk ve hindi eti
• Ayçekirdeği

A ve D Vitaminleri Hangi Besinlerde Bulunur?

A vitamini tek bir besin maddesi gibi biliniyor olsa da aslında retinol, retinal ve retinil esterleri gibi birçok yağda çözünen bileşiği kapsar. Gıdalarda bulunan A vitamini genel olarak iki formdadır. A vitamininin kimyasal açıdan ilk yapısını oluşturan retinol ve retinil esterleri özellikle süt ve süt ürünleri, karaciğer eti ve balık etinde bulunurken karotenoid olarak tanımlanan provitamin A ise sebze, meyve ve bitkisel yağlar içerisinde yer alır.

A vitamininin öncül formundan zengin olan gıdalar genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

• Yumurta sarısı
• Karaciğer eti
• Tereyağı
• Somon
• Çedar peyniri

Beta karoten gibi provitamin A formundan ihtiva eden gıdalar ise şu şekildedir:

• Tatlı patates
• Bal kabağı
• Havuç
• Kale
• Ispanak
• Kavun
• Papaya
• Kırmızı biber

Bir başka yağda çözünebilen vitamin olan D vitamini, gıdalar ile alınımı dışında güneş ışınlarının etkisi ile deride de sentezlenebilen bir gıda maddesidir. Vücutta birçok fonksiyonu olan D vitamini özellikle kemik sağlığı açısından öne çıkar. D vitamininden zengin gıdalardan bazıları şunlardır:

• Yağlı balıklar
• Yumurta sarısı
• Mantar
• İçeriği zenginleştirilmiş süt ve süt ürünleri

C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

C vitamini suda çözünebilen bir vitamindir ve birçok sebze veya meyve içerisinde yer alır. Vücutta özellikle antioksidan etkileri ile bilinen C vitamini, bağışıklık sisteminin desteklenmesinde, nörotransmitter adı verilen sinir hücreleri arasındaki haberleşme moleküllerinin sentezinde, kollajen üretiminde, yara iyileşmesinde ve kalp damar sağlığı ile ilgili vücut fonksiyonlarının desteklenmesinde önemli roller üstlenir.

C vitamininden zengin gıdalar arasında yer alan çeşitli meyve ve sebzelerden bazıları şunlardır:

• Tatlı ve acı biberler
• Guava
• Kuş üzümü
• Kavun
• Maydonoz
• Kivi
• Limon ve portakal gibi turunçgiller
• Brokoli
• Brüksel lahanası
• Papaya
• Çilek

 

E Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

E vitamini, hücreleri oksidatif stresten koruyan bir grup güçlü antioksidan moleküldür. Yeterli düzeyde E vitamini alınması çeşitli vücut fonksiyonlarının desteklenmesi açısından oldukça önemlidir. Birçok gıda içerisinde bulunması nedeniyle dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı içerisinde eksikliğine nadir rastlanılan bu vitaminin temel besin kaynaklarından bazıları şunlardır:

• Ayçekirdeği
• Badem
• Fındık
• Çam fıstığı
• Yer fıstığı
• Avokado
• Mango
• Ahtapot eti
• İstiridye

K Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

K vitamini yeşil yapraklı sebzeler veya mandıra ürünleri ve kırmızı et tüketimi ile vücuda alınabilen bir vitamindir. Kemik ve kalp sağlığına yaptığı katkılara ek olarak vücutta kan pıhtılaşması gibi önemli fonksiyonlarda da rolü bulunan K vitamini, filokinon (K1) ve menakinon (K2) olmak üzere iki grupta incelenir. K1 vitamini genellikle koyu renkli yeşil yapraklı sebzeler içerisinde yer alırken K2 vitamini ise hayvansal kaynaklı gıdalar içerisinde bulunur. Yüksek düzeyde K vitamini ihtiva eden gıdalardan bazıları şunlardır:

• Ispanak
• Brokoli
• Brüksel lahanası
• Karaciğer eti
• Tavuk eti
• Bezelye
• Kırmızı erik
• Kivi
• Soya fasulyesi yağı
• Peynirler

Vitaminler, birçok vücut fonksiyonu için esansiyel görevler üstlenirler ve dengeli bir diyet programı içerisinde rahatlıkla vücuda alınabilen maddelerdir. Vitaminlerin hangi besinlerde olduğu ve sizin için uygun olan beslenme planının nasıl olacağı hakkında sağlık kuruluşlarına başvurarak uzmanlardan destek alabilirsiniz. Medical Park bünyesindeki sağlık kuruluşlarında vitamin eksikliği tespit edilmesine dair tetkik hizmetleri verilmektedir. Sağlıklı günler dileriz.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.