🥗 Zeytinin Faydaları Nelerdir?

Zeytinin faydaları antioksidan özellikleri ve içerdiği değerli yağlardan gelir. Zeytin yüzyıllar boyunca mucizevi besinler arasında baş sıralarda yer alan zeytin ağacı meyvesidir.

Antioksidan bileşikler, önemli yağ asitleri ve E vitamini açısından iyi bir kaynaktır.

Zeytinin zengin içeriği kalp sağlığının desteklenmesine, osteoporoz, kanser gibi hastalıkların risklerine karşı koruma sağlayamaya ve tip 2 diyabetin önlenmesinde katkı sunabilir.

Zeytin Nedir?

Zeytinin faydaları hakkında daha kapsamlı bilgileri edinmeden önce meyvenin ne olduğu da merak edilebilir.

Zeytin latince adı ‘olea europaea’ olarak bilinen zeytin ağacının meyvesidir. Sert çekirdekli küçük bir yapıda bulunur ve mango, kiraz, şeftali, badem antep fıstığı gibi yemişlerle aynı familyada yer alır.

Olgunlaşmamış zeytinler yeşil renkte bulunur ve olgunlaştıkça siyaha dönüşür. Bazı zeytin türleri ise olgunlaştığında bile yeşil kalabilir.

Akdeniz ikliminin hakim olduğu Türkiye, İspanya, İtalya, Yunanistan, Fas gibi ülkelerde yetişen zeytin ihracat alanında önemli bir yeri olan ürünüdür.

Zeytin kahvaltılık olarak sofralarda sıklıkla tercih edilen bir besin olsa da, çoğunlukla zeytinyağı yapımında kullanılır.

Zeytinin Besin Değeri

Zeytinin faydaları zengin besin değerleri ve besleyiciliği özelliğinden gelir. Rutin beslenme düzenine zeytini ekleyerek sağlıklı bir yaşamın sürdürülmesi desteklenebilir. Ortalama olarak 100 grama denk gelen 10 adet zeytinin besin değerlerine aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

• Kalori: 116
• Protein: 0,8 gram
• Karbonhidrat: 6 gram
• Şeker: 0 gram
• Lif: 1,6 gram
• Yağ: 10,9 gram
• Doymuş yağ: 2,3 gram
• Tekli doymamış yağ: 7,7 gram
• Çoklu doymamış yağ: 0,6 gram

Zeytinde %11-15 oranında yağ vardır ve bu oranın önemli bir kısmında oleik asit bulunur. Oleik asit kalp hastalıkları ve kanser gibi ciddi hastalık risklerine karşı koruma sağlayabilir. Zeytinin ayrıca E vitamini, demir, bakır, kalsiyum açısından da iyi bir kaynak olduğu söylenebilir.

Zeytinin Faydaları Nelerdir?

Zeytinin faydaları sağlık açısından değerlendirildiğinde çeşitli hastalıkların önlenmesi ve genel sağlığın korunmasına yardımcı olması gibi maddeler ön plana çıkar.

Zeytin içerdiği antioksidan maddeler, zengin yağlar, vitaminler, mineraller sayesinde cilt sağlığını iyileştirilmesine ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine de katkı sağlayabilir.

Aşağıdaki alt başlıklarda zeytinin çeşitli sağlık koşullarına olan faydalarına yer verilmiştir.

Kalp Sağlığı

Kan basıncının ve kolesterolün yüksek olması kalbi hastalıklara karşı savunmasız hale getirebilir. Zeytindeki temel yağ asidi olan oleik asit kalp sağlığının korunması açısından iyi bir maddedir. Düzenli zeytin tüketimiyle kötü kolesterol (LDL) seviyeleri dengelenebilir ve yüksek kan basıncı azaltılabilir.

Kanser Önleme

Zeytinde bazı kanser türlerini önlemeye yardımcı olabilecek antioksidan bileşikler ve oleik asit bulunur. Zeytinin kanser üzerindeki etkisini araştıran çalışmalarda özellikle göğüs, kolon ve mide kanseri türlerine karşı koruma sağlayabileceği belirlenmiştir.

Kan Şekeri Dengeleme

Yüksek veya düşük kan şekeri seviyeleri diyabete yol açıp, organ hasarlanmalarına neden olabilir. Zeytin gibi kalorisi düşük, besleyici özelliği yüksek ve zengin yağları içeren bir besin tüketmek ani açlık hissine engel olabilir ve kan şekeri seviylerini dengeleyebilir.

Kemik Sağlığı

Osteoporoz kemik hacminin ve kemik gücünün azalmasına yol açan bir rahatsızlıktır. Zeytin ve zeytinyağındaki bazı bileşikler kemik sağlığını iyileştirerek osteoporozun önüne geçmeye yardımcı olabilir. Yapılan araştırmalarda zeytin ve zeytinyağı ağırlıklı bir beslenme şekli olan Akdeniz ülkelerindeki osteoporozun görülme oranının diğer ülkelere oranla daha az olduğu ortaya çıkmıştır.

Bilişsel Hastalıklara Karşı Koruma Sağlama

Zeytin ve yağ formundaki feniletanol bileşik olan oleocanthal, Alzheimer ve diğer bilişsel hastalıklara karşı koruma sağlayabilir. Bu bileşik ayrıca demans tedavisinde kullanılan donepezil etken maddeli ilaçların etkinliğini de artırabilir.

İnflamasyonu Azaltma

Kronik inflamasyon romatoid artrit, sedef hastalığı ve daha birçok rahatsızlığın görülmesine neden olabilir. Zeytin kronik inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilecek polifonik bileşikler içerir. Bu bileşikler karaciğer sağlığının desteklenmesine ve kandaki yağ oranın dengelenmesine de yardımcı olabilir.

Zeytinin Antioksidan Özellikleri Ne İşe Yarar?

Zeytinin faydaları antioksidan özellikleriyle ilişkilidir ve zeytin insan sağlığı için önemli bileşiklerle doludur. Bu bileşikler ve gösterdiği faydalar şu şekilde belirtilebilir:

• Oleuropein: Oleuropein daha çok olgunlaşmamış zeytinlerde bulunur ve zeytin ağacını zararlı mikroorganizmalara karşı korur. Bu madde ayrıca birçok sağlık yararı ile bağlantılıdır. Acı zeytinin faydaları da oleuropein maddesinden gelir.
• Hidroksitirosol: Zeytinin olgunlaşma sırasında oleuropeinin parçalanmasıyla açığa çıkan bu madde meyvedeki en güçlü antioksidanlardan biridir. Hidroksitirosol kan basıncını dengelenmesine ve kalp sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
• Tirozol: Tirozol zeytinin yağ formunda yaygın olarak bulunur. Bu madde kanser önlemeye yardımcı olabilecek özellikler içerir.
• Oleanolik asit: Bu bileşik karaciğer hasarını önlemeye ve vücuttaki iltihaplanmanın azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Quercetin: Quercetin zeytin de dahil olmak üzere birçok meyve ve sebzede bulunan güçlü bir antioksidandır. Başta kan basıncıyla kalp sağlığının korunması olmak üzere, bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve antikanser etkiler sunabilir.

Yukarıda bahsedilen antioksidan bileşikler vücuttaki zararlı maddelerin atılması, kanserojen hücrelerin büyümesinin engellenmesi, iltihapla mücadele edilmesi gibi birçok biyolojik süreçte rol oynar.

Zeytin Kilo Kontrolüne Etkisi Nedir?

Zeytinin faydaları incelendiğinde kilo kontrolüne yardımcı olması özelliği de ön plana çıkabilir.

Zeytin kalorisi düşük, sağlıklı yağ oranı yüksek ve lifli bir içeriğe sahiptir. Düşük kalorili besin tüketmek daha az kalori ihtiyacı ve daha uzun süre tokluk hissi sağlayabilir.

Zeytin de dahil olmak üzere, fındık ve avokado gibi tekli doymamış yağ oranı yüksek besinleri tüketmek doğrudan kilo kaybı sağlayabilir.

32 kadın üzerinde 60 gün boyunca yapılan bir çalışmada tekli doymamış yağ ağırlıklı beslenme şeklinde kilo kaybı ve bel çevresinde incelme olduğu belirlenmiştir.

Zeytin kalori yoğunluğu düşük, sağlıklı yağlar bakımından zengin iyi bir kaynaktır ve bu özellikleri sayesinde kilo kontrol sürecine katkıda bulunabilir.

Zeytin Alerji Yapar mı?

Zeytinin faydaları olduğu kadar riskleri de bulunabilir. Olası riskler zeytinin fermente edildikten sonra aşırı tuz içermesiyle ve olgun siyah zeytinlerdeki yüksek akrilamid (zeytini işleme sürecinde açığa çıkan madde) miktarıyla alakalı olabilir.

Ayrıca zeytin ağacı polenine karşı hassasiyeti olan kişilerde zeytin tükettikten sonra nadir de olsa alerji semptomları gelişebilir. Ortaya çıkabilecek riskler ağızda ve boğazda görülen alerji semptomlarını içerir.

Sık Sorulan Sorular

Zeytin Nasıl İşlenir?

Zeytin ham meyve olarak acı bir tada sahip olduğundan çok fazla tercih edilmese de, acı zeytinin faydaları tıpkı siyah zeytinin faydaları gibidir.

Fermantasyon işleminde zeytinin tadının güzelleşmesinin yanında rengi ve dokusu da değişip faydalı bakteriler açığa çıkar. Zeytini işelemek için belirli bir süre tuzlanır veya konserve prensibiyle fermente edilir.

Zeytin Tüketirken Nelere Dikkat Edilir?

İşlenmiş zeytin yoğun tuz içerdiğinden bu durum özellikle yüksek tansiyon ve diyabet hastaları için risk teşkil edebilir. Zeytini tüketirken dikkat edilmesi gerekenler ise aşırıya kaçmamak, güvenli yerlerden satın almak, küflenmiş, rengi değişmiş olanları yememek ve aldıktan sonra saklama koşullarına özen göstermek olabilir.

Zeytin Nasıl Tüketilir?

Zeytin geleneksel olarak kahvaltı sofralarının vazgeçilmez bir ürünüdür ve çekirdeği çıkarılıp direk tüketilir. Ezme şeklinde sandviçe, ekmek üstüne veya diğer hamurlu gıdalara sürülebilir. Dilimlenmiş halde de salatalara, makarnalara, pizza tariflerine eklenebilir. Ayrıca iri boyuttaki zeytinlerin içine peynir doldurup meze olarak tüketilebilir.

Yeşil Zeytinin Faydaları Nelerdir?

Yeşil zeytinin faydaları klasik siyah zeytinin faydaları ile benzer şekildedir. Yeşil zeytinde de antioksidan maddeler, değerli yağlar ve diğer önemli besin maddeleri bulunur. Yeşil zeytin genellikle salamura olarak işlendiğinden tuz oranı daha fazla ve ekşi bir tada sahip olabilir. Bu da, yeşil zeytinin besin değerleri oranında az da olsa farklılık yaratabilir.

En Çok Okunan Sağlık Rehberi Yazılarımız

Bu içeriğin geliştirilmesinde Medical Park Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.